Shkenca sugjeron se altruizmi është pjesë e natyrës sonë. Edhe pse jetojmë në një botë që shpesh promovon individualizmin, ne mbetemi të ndjeshëm ndaj nevojave të të tjerëve.
“Vendosni maskën tuaj të oksigjenit përpara se të ndihmoni të tjerët” – është një këshillë që e dëgjojmë në çdo fluturim. Por çfarë ndodh kur kjo logjikë përkthehet në jetën e përditshme dhe bëhet parim jetësor? A na bën kjo më egoistë, apo thjesht më të kujdesshëm ndaj vetes?
Shumë studime të reja sfidojnë idenë e vjetër se njeriu është i prirur vetëm për interes personal. Sipas psikologut Steve Taylor, instinkti për të ndihmuar është po aq i fortë sa edhe ai për mbijetesë.
Mundesh me e lexu edhe…
Rasti i famshëm i Kitty Genovese në vitin 1964, ku pretendohej se dhjetëra njerëz e panë sulmin ndaj saj dhe nuk ndërhynë, është zbuluar më vonë si i ekzagjeruar. Në fakt, shumica e njerëzve ndërhyjnë në raste emergjente – dhe jo vetëm kaq, por bëjnë akte të mëdha guximi pa menduar gjatë.
Një studim mbi dhuruesit e veshkave për të huaj tregon se truri i tyre ka zhvillime të veçanta në zonën e ndjeshmërisë emocionale, duke sugjeruar se altruizmi mund të jetë i lidhur ngushtë me strukturën e trurit, shkruan BBC.
Hulumtimet tregojnë se edhe fëmijët 14-muajsh shfaqin sjellje ndihmuese ndaj të tjerëve, pa ndonjë përfitim të qartë. Kjo do të thotë se ndjeshmëria dhe bashkëpunimi mund të jenë të lindura, jo të mësuara më vonë.
Përveç ndikimit në shoqëri, altruizmi përmirëson edhe shëndetin tonë mendor dhe fizik. Vullnetarët kanë më pak rrezik për depresion, vetmi apo tension të lartë të gjakut. E thënë ndryshe – të jesh i mirë të bën më të shëndetshëm.
Filozofi Tony Milligan thotë se shumica prej nesh janë “moralisht mesatarë” – as heronj, as egoistë të paskrupullt – dhe kjo është plotësisht në rregull. Ai thekson se nuk duhet të përpiqemi të imitojmë figura si Mandela apo Buda, por të zhvillojmë një altruizëm të arsyeshëm dhe të qëndrueshëm – si një aftësi që mësohet dhe përmirësohet me kohë.
Në kultura kolektiviste, si në Tajvan, vlerësohet sakrifica për të tjerët. Në Perëndim, theksi vihet më shumë te vetë-realizimi.
Psikologia Ching-Yu Huang, e rritur në Tajvan dhe më pas në SHBA e Mbretërinë e Bashkuar, thotë se ka mësuar që ndonjëherë duhet të jetë edhe “tigër femër” – duke vënë veten në vend të parë kur është e nevojshme, veçanërisht në karrierë.
Shkenca tregon se jemi biologjikisht të prirur për të ndihmuar të tjerët. Altruizmi ka ndihmuar njerëzimin të mbijetojë dhe të lulëzojë. Por kjo nuk do të thotë që duhet ta sakrifikojmë veten gjithmonë./AP/Katror.info
