Republika e Kosovës është bërë pjesë e hartës ndërkombëtare të shkencës përmes prezantimit në Forumin më të madh të astronomisë dhe hapësirës në botë, NEAF (Northeast Astronomy Forum & Space Expo), i mbajtur në New York.
Në këtë forum, një vend të veçantë zuri Observatori dhe Planetariumi Kombëtar i Kosovës, që u vlerësua si shembull frymëzimi për komunitetin shkencor ndërkombëtar, shkruan Katror.info.
Përfaqësuese e Kosovës në këtë ngjarje ishte Pranvera Hyseni, themeluese e organizatës Astronomy Outreach of Kosovo, e cila në rrjetet sociale ndau emocionin dhe përgjegjësinë e përfaqësimit në një ngjarje të këtij niveli.
“Pas një historie të dhimbshme, sot qëndrojmë të bashkuar nën një qiell që na përket, me sytë e kthyer drejt së ardhmes… dhe drejt yjeve. Sot, Kosova po njihet edhe në fushën e shkencës, përmes Observatorit dhe Planetariumit Kombëtar. Në Forumin më të madh të astronomisë dhe hapësirës në botë, në New York, ky institucion u shndërrua në temë të bisedave të rëndësishme dhe një shembull frymëzimi për shumë të tjerë.”
Katër ditë më parë, Hyseni ndau një tjetër reflektim për pjesëmarrjen në këtë forum ndërkombëtar:
“Çfarë nderi me qenë pjesë e listës së folësve në Forumin e Astronomisë dhe Hapësirës, NEAF (Northeast Astronomy Forum & Space Expo), përkrah disa prej emrave më frymëzues të shkencës, astronautikës dhe eksplorimit hapësinor. Mirënjohje të pafund për ekipën Celestron për mbështetjen e vazhdueshme dhe për përkushtimin ndaj njerëzve e vendeve që kanë më së shumti nevojë për qasje në shkencë.”
Pjesëmarrja e Kosovës në këtë forum përfaqëson një hap të rëndësishëm në promovimin e shkencës dhe arsimit në vend, duke dëshmuar angazhimin e të rinjve kosovarë në fushën e astronomisë dhe rolin e tyre në skenën ndërkombëtare shkencore.
Puna e fundit e Pranverës ka konsistuar në një mision shkencor në Paqësor, ku ajo ka operuar një teleskop 4-metërsh në 4,000 metra lartësi mbi nivelin e detit. Ky mision është realizuar falë mbështetjes së NASA-s dhe Universitetit të Kalifornisë dhe ka pasur për qëllim analizimin e asteroidëve dhe mbledhjen e të dhënave të rëndësishme për Sistemin Diellor.
Në vitin 2015, Hyseni themeloi organizatën jofitimprurëse Astronomy Outreach of Kosovo (AOK), me qëllim të popullarizimit të shkencës së astronomisë në Kosovë. Përmes kësaj organizate, ajo ka realizuar aktivitete edukative në shkolla të ndryshme, duke ofruar mundësi për nxënësit që të vrojtojnë trupat qiellorë me teleskopë të siguruar përmes donacioneve ndërkombëtare.
Për nder të kontributit të saj në fushën e astronomisë, Unioni Ndërkombëtar i Astronomëve dhe Qendra Minor Planet Center emëruan një asteroid me emrin e saj, 45687 Pranverahyseni. Ky asteroid, me përmasa rreth 13 kilometra, është zbuluar nga Catalina Sky Survey në vitin 1995.
Hyseni ka përfaqësuar Kosovën në konferenca dhe tubime shkencore ndërkombëtare, duke vizituar qendra të rëndësishme si NASA dhe universitete prestigjioze si Harvard. Në vitin 2020, ajo filloi studimet pasuniversitare në Shkenca Planetare në Universitetin e Kalifornisë, Santa Cruz.
Për angazhimin e saj të palodhur në promovimin e astronomisë, Hyseni është nderuar me çmimin “Michael D. Reynolds” nga Organizata Ndërkombëtare e Vëzhguesve Hënorë dhe Planetarë, si vlerësim për kontributin e saj në popullarizimin e kësaj shkence /Katror.info
Përgatiti:
