Festivali ndërkombëtar i filmit dokumentar dhe të shkurtër, “Doku Fest” është gjithnjë në hap me kohën. Përtej kinematografisë, diplomacisë e shumë perspektivave që prek, sivjet për temë të edicionit ka zgjedhur një titull që s’është koncept. Por protestë e thirrje për të qëndruar me këmbë në tokë. Për të qëndruar në realitet. “Lakmi, Pafund Çmendi, Boshllëk” mban titullin tema e edicionit të 24-t të festivalit, ku do të jepen 99 filma në shtatë kategori garuese. Organizatorët e “Doku Fest” para gati çerekshekulli e kishin nisur rrugëtimin fillimisht me qëllimin për të mbajtur gjatë kinemanë e qytetit. Qe aktivizëm për t’iu dhënë frymë artit e kulturës. Tash vijnë me një protestë më të gjerë: atë për ndërgjegje kolektive.
“Kemi kënaqësinë të shpalosim temën ‘Lakmi, Pafund Çmendi, Boshllëk, një deklarim i gjendjes shpirtërore dhe politike përmes së cilës edicioni i sivjetmë i festivalit tonë reflekton klimën e kohës sonë të dominuar nga lufta të vazhdueshme, apatia dhe boshllëku emocional”, shkruhet në njoftimin e “Doku Fest”, që sivjet mbahet prej ditës së parë deri në ditën e nëntë të gushtit. Aty sqarohet se kjo temë nuk është koncept, por një togfjalësh që pasqyron “pafuqinë tonë për të reaguar ndaj padrejtësive dhe për të ruajtur shpresën në një botë të mpirë nga dhuna dhe konsumimi vizual i saj”. Sipas organizatorëve, përmes filmave, diskutimeve dhe muzikës, “Doku Fest” sivjet vjen si një protestë e vetëdijshme ndaj harresës, si një thirrje për të mos u shkëputur nga realiteti dhe për t’iu rikthyer gjuhës dhe fjalëve, rëndësisë së të dëgjuarit dhe të treguarit të këtij momenti në historinë e përbashkët.
Drejtori artistik i festivalit, Veton Nurkollari, ka sqaruar se programimin e këtij edicioni e kanë nisur me dy lufta në zhvillim.
Mundesh me e lexu edhe…
“Kur mbërritëm në fazën e fundit, shpërtheu e treta, katastrofike në përmasa. Lufta sot nuk është më episodike. Është bërë e përhershme. Klimë e kohës sonë, e ushqyer nga lakmia dhe e strukur në një gjuhë që përpiqet ta justifikojë të pajustifikueshmen”, citohet të ketë thënë ai. Ka sqaruar se titulli që e kanë zgjedhur nuk është tematik.
“Është konstatues. ‘Lakmi, Pafund Çmendi, Boshllëk’ nuk është koncept. Është gjendje. Pasqyrim i vështirësisë për të menduar qartë përballë fatkeqësive të pafundme. Është dëshmi e paaftësisë sonë për të reaguar në mënyrë proporcionale ndaj gjithë kësaj llahtarie”, ka thënë ai. Sipas Nurkollarit, si festival filmi nga Kosova, i një shoqërie dhe konteksti të pasluftës, nuk mund të jenë dëshmitarë neutralë ndaj asaj që po ndodh në botë. Ka kujtuar se shoqëria kosovare ka jetuar mes tmerrit.
“Ia njohim fort mirë gjuhën. Lufta që po shohim sot nuk është e re. Por ajo që është e re, është sa shpesh po e hasim dhe sa shpesh po e shohim, dhe sa pak rëndësi po ka kjo gjë. Po kalojmë nëpër të me agoni përmes ‘scrolls’ nëpër telefonat tanë mobilë. Po e thithim padrejtësinë. Po jetojmë përmes kësaj plogështie të vazhdueshme”, ka thënë ai.
Ka përmendur se në veprën “Hold Everything Dear”, kritiku e shkrimtari anglez John Berger shkruan: “Turpi, ashtu si po e kuptoj unë, është një ndjenjë specifike që… e gërryen aftësinë për me shpresu”.
“Kjo është atmosfera në të cilën po punojmë. Me shpresë të gërryer. Me paralizë në të folur. Asnjëherë më parë nuk kemi hezituar kaq shumë për ta shpallur një temë. Jo pse na mungon vizioni, por sepse kemi dyshimet tona në vetë vizionin. Cili është roli i artit, i kinemasë, i dokumentimit dhe diskutimeve? Nuk e bëjmë këtë pyetje retorikisht, por si kërkesë. Ia parashtrojmë vetes”, ka thënë ai. Nurkollari ka sqaruar se programi i këtij viti është përpjekje për t’u përgjigjur, për t’i rezistuar mpirjes, për ta shpëtuar gjuhën nga manipulimi.
“Për të këmbëngulur se akti i të treguarit, të dëgjuarit dhe të qenit bashkë vazhdon të ketë shumë rëndësi. Sivjet, filmat, bisedat dhe muzikën i prezantojmë si protestë, si thirrje. Kundër boshllëkut. Kundër dëshirës për t’u shkëputur nga realiteti. Kundër përsëritjes së vazhdueshme të aktit të harresës”, ka thënë ai.
Sipas organizatorëve, zhvillimet në botë gjatë një viti kanë qenë të pashmangshme në ndikimin e përzgjedhjes së filmave për programin garues.
Në atë që prej edicionit të kaluar është kategoria kryesore e festivalit, ajo e filmave vendorë sivjet përfshin filmat: “Pesë stinët e fëmijërisë sime” të Besim Ugzmajlit, filmin “Ndera” të Endrit Qarollit, “Ben’s Birthday” të Robert Deçanit, filmin “Në parajsën socialiste (Nuk bie shi)” të Ermela Telit e “The Rabbit is Dead” të Hanis Bagashov.
Në garë për çmimin kryesor sivjet janë edhe filmat: “I had ëhite cotton in my yard, I fed it, I watered it” nga Endi Tupja dhe Klodiana Millona, “Hyjnesha në fron” nga Durim Klaiqi, “Mos parko” nga Zana Radogoshi, “Fluturat” nga Astrit Ismaili, “SOS” nga Anita Morina, “Mua besoj më shpëtoj portreti” nga Alban Muja, “Fatbardha” nga Kitty Kentezi dhe “Mama Klorin” nga Doreida Xhogu.
Në “Balkan Dox”, që për 23 edicione fituesi i festivalit përcaktohej nga kjo kategori, bëjnë pjesë filmat: “A strange colour of dream” nën regji të Yasemin Akinci, “The mountain won’t move” nën regji të Petra Seliškar, “The track” nën regji të Ryan Sidhoo, “Soil and wings” nën regji të Stefan Malesheviq, “Possibility of paradise” nën regji të Mladen Kovaçeviq, “Human Fiction” nën regji të Andreas Hadjipateras e “I have never been on an airplane” nga Redon Kika.
Në këtë kategori janë edhe filmat, si: “Bright Future – Viitor Luminos” me regjisore Andra MacMasters, Greetings from Secretariat” me regjisor Ivan Ramljak, filmi “Blue, Revolution and VHS Tapes” me regjisor Serdar Kökçeoğlu, “Ceasefire” me regjisor Jakob Krese, “Antigona” me regjisor Iber Dearin, filmi “Merging bodies” me regjisor Adrian Pacin, “Lavender” me regjisore Mateja Raiçkoviq, “Stars of Roma Termini” me Ado Hasanoviq, “Twst – Things we said today” me Andrei Ujica dhe “The divided city of Mitrovica” me regjisor Marko Grba Singh.
Filmat e tjerë janë të shpërndarë në kategoritë: “International dox: features”, “International dox: Shorts”, “Human rights dox”, “Green Dox”, “International shorts”.
Kategoria “Truth Dox”, që tradicionalisht ka qenë pjesë e festivalit, sivjet është hequr nga programi, por organizatorët kanë bërë të ditur se do të rikthehet në edicionin e vitit të ardhshëm.
Programet e tjera, si ato të filmave jashtë gare: “View from the World”, “Spotlight”, ai i retrospektivës, “DokuNights”, “DokuKids”, panele, ligjërata e masterklasë – që tashmë janë tradicionalisht pjesë e festivalit – do të bëhen publike së shpejti./KOHA/Katror.info
