“The Stamp” apo “Vulë” ka qenë tema e edicionit të dhjetë të “MuralFestit” në Ferizaj, e që ka kumtime të shumëfishta. Në radhë të parë, përthekon dekadën e kësaj ngjarjeje që muret e zakonshme e zymtësinë, kaherë e ka transformuar nëpërmjet ngjyrave. “Kemi dashur të tregojmë vulën që e kemi lënë në qytetin e Ferizajt”, ka thëne drejtoresha e festivalit, Elza Beluli. Ia kanë dalë të bëjnë këtë. Nëntë artistë e grupe, si ai “Artivistët”, i kanë lënë qytetit nëntë murale si testament i këtij edicioni.
Është festivali “MuralFest” ai i cili i ka dhënë Ferizajt epitetin e qytetit të muraleve. E ka ngjyrosur tash e një dekadë. Pos që pjesët e zymta me beton i ka hijeshuar, ka përçuar përplot mesazhe emancipimi për shoqërinë. E ka bërë edhe sivjet në edicionin jubilar në temën “The Stamp” (Vulë).
Të hënën, në ditën e shtatë të festivalit të muraleve, duket se gjithçka është drejt finalizimit. Në këtë fazë kanë qenë muralet, disa të përfunduara e disa janë inauguruar po këtë ditë. Ndërkohë që për dhjetë ditë të plota, procesi i punës së artit publik ka mundur të shihet prej afër e të takohen artistët vendorë e të huaj. Janë mbajtur diskutime, koncerte, ekspozitë e koloni artistike.
Mundesh me e lexu edhe…
Dy shtëpiza të festivalit kanë qenë një lloj udhëpërshkrimi në artin e muraleve. Shumë pranë ka qenë duke u punuar vepra e Zane Prater nga Koloradoja. Në njërin ballë të objektit të Komunës së Ferizajt qëndron një shpend gjigand me ngjyra të ndezura.
Gjersa puna e artistit ka vijuar aty, një tjetër është përuruar. Në objektin e shkollës së bujqësisë “Zenel Hajdini” ka zënë vend vepra që shfaq një copë peizazhi të natyrës. Përplot ngjyra, në formë mozaiku, pjesa qendrore shfaq fundin e një dege peme brenda një rrethi ku sfondi jashtë saj ngjan se ilustron gjethe të thara. Aty janë ngjyrat e natyrës. Lulet janë simbole.
Autori i muralit, artisti italian Fabio Petani, ka përdorur një teknikë të veçantë për punimin e veprës.
“Është përzierje midis ‘pixel art’ dhe me korniza të frymëzuara nga Alphonse Mucha duke krijuar forma të ndryshme me stil ‘art nouveau’. Është gjeneratë krejt tjetër dhe ua shfaqim nxënësve revolucionin e artit dhe atë se si është e mundur të rritemi së bashku. Është gjithashtu mesazh pozitiv për të ardhmen e qytetit sepse revolucioni i artit po ndodh dhe nëse njerëzit fillojnë më të, aty do të përfundojnë”, ka shpjeguar ai.
Pjesa e murit që i është dhënë për të punuar, siç ka thënë, ka qenë e përmasave shumë më të vogla nga ato në të cilat zakonisht punon.
“Kam kaluar rreth pesë ditë duke punuar. Është një mur i vogël për mua sepse zakonisht punoj në mure më të mëdha. Por ishte kënaqësi sepse të gjithë njerëzit që kalonin këndej ndaleshin dhe pyesnin për kuptimin e muralit. Qëllimi im është t’i bëj njerëzit të mendojnë”, ka thënë ai.
Hera e para e tij në qytet e edhe në Kosovë ka rezultuar me njohjen e punës së artistëve vendorë e me aktivitetin e “MuralFest” të cilin ka thënë se e çmon.
“Nuk dija asgjë për Kosovën dhe për projektin e ‘MuralFest’ këtu, por kur arrita, kisha mundësinë të shihja shumë murale të punuara nga artistë të mëdhenj evropianë. U thashë organizatorëve se është e pabesueshme se sa i madh është projekti i tyre dhe për rëndësinë e artit në një qytet si Ferizaj”, ka thënë artisti Petani më tej.
Në programin e edicionit të dhjetë të festivalit janë përfshirë edhe artistët Conse, Case Maclaim, Taxis, Zabou, En si dhe grupi i artistëve të festivalit e që kaherë organizatorët i njohin si Artivistë. Gjithashtu për të dytën herë në historinë e festivalit, artistja Lebibe Topalli – e cila që nga ky edicion e ka lëshuar pozitën e drejtoreshës së “MuralFest” – ka qenë pjesë e programit.
Murali i saj ka zënë vend në objektin e Qendrës së Kompetencës në Ferizaj. Topalli njihet për aktivizmin e saj në vepra për barazi gjinore. Bukuria e veprës e tërheqja e vëmendjes me larminë e ngjyrave, janë të padiskutueshme. Aty është një lloj siluete e gruas që qëndron midis modernes e tradicionalitetit.
“Kryesisht veprat e mia përçojnë mesazhe për të drejtat e barazinë gjinore. Edhe këtë vit është ky mesazh”, ka thënë Topalli shkurt për masazhin e veprës së saj, të cilin e vlerëson të fuqishëm.
“Kam prezantuar me një vepër artistike timen në stilin tim nga cikli i veprave të fundit ‘Nën hijen e traditës’. Është një pikturë-mural që gjendet në shkollën e mesme në Qendrën e Kompetencave në Ferizaj. Ka shumë ngjyra, por në të njëjtën kohë edhe një mesazh goxha të fuqishëm brenda kësaj vepre artistike”, ka thënë ajo.
E për festivalin të cilin deri tash e ka drejtuar e tani është pjesë e organizimit, ka thënë se i ka dhënë Ferizajt emrin e qytetit të muraleve.
“’MuralFest’ i ka dhënë emër qytetit tonë si qytet i muraleve, gjë që jemi krenarë dhe kemi qenë nga fillimi, nga edicioni i parë. Këtë vit jam shumë e lumtur që kemi një drejtoreshë të re siç është Elza, por që po mundem të kontribuoj si artiste, së bashku me të tjerë artistë, për t’i dhënë ngjyra qytetit. Për herë të parë jam në ‘line-up’ me artistë ndërkombëtarë”, ka thënë më tej Topalli, profesoreshë e artit.
“MuralFest” ka nisur më 16 shtator. Drejtoresha e re e festivalit, Elza Beluli ka thënë se ky ka qenë edicion i veçantë për të. Është shprehur se tema e sivjetme ka qenë si një lloj sinonimi i muraleve si vulë e qytetit.
“Çdo vit e kemi nga një temë të caktuar, këtë vit ka qenë ‘Stamp’. Kemi dashur të tregojmë vulën që e kemi lënë në qytetin e Ferizajt, gjithashtu ka pasur artistë ndërkombëtarë që kanë marrë pjesë përgjatë këtij edicioni. Janë në lokacione të ndryshme, në pika të ndryshme të sheshit të qytetit por edhe në disa objekte shkollore e në objekte banesore. Besoj se ka qenë një edicion i mrekullueshëm. Ka qenë edhe vit jubilar”, ka thënë Beluli.
Nëntë artistë e grupe, si ai “Artivistët”, i kanë lënë qytetit nëntë murale si testament i këtij edicioni. Por ka pasur edhe aktivitete të tjera krahas programit qendror.
“Përpos muraleve, e që është programi kryesor, kemi pasur panele të ndryshme, tri panele të muzikës, artit vizual dhe të teatrit dhe filmit. Kanë qenë panele pak më ndryshe nga çfarë kemi pasur vitin e kaluar dhe janë pritur shumë mirë prej qytetarëve dhe pjesëmarrësve, kemi pasur edhe ekspozitë e koloni artistike e cila është bërë në bashkëpunim me Shkollën e Artit në Ferizaj”, ka thënë Beluli.
I lansuar si projekt artistik në vitin 2016 dhe i zhvilluar në një organizatë joqeveritare, “Mural Fest Kosova” promovon kulturën artistike në vend dhe përdorimin e arteve si formë të fjalës në avokimin e drejtësisë sociale.
E themeluar nga artistet Lebibe Topalli, Pranvera Sylejmani dhe Antigona Heta, objektivi specifik i “MuralFest” që nga zanafilla e tij ka qenë mbështetja dhe fuqizimi i grave, përkatësisht artisteve në vend.
Në edicionin e kaluar, festivali u mbajt prej 31 maj e deri më 7 qershor nën temën “Her spotlight” (Shkëlqimi i saj) në edicionin të cilin ia dedikoi gruas./KOHA/Katror.info
