Bashkimi Evropian duhet të ndërtojë një partneritet të ri strategjik me vendet e Ballkanit Perëndimor, për të garantuar furnizime të qëndrueshme me lëndë të para që janë thelbësore për tranzicionin e gjelbër, konkurrueshmërinë industriale dhe mbrojtjen e kontinentit.
Ky është mesazhi kryesor i një studimi të Fondacionit Helen për Politikë Evropiane dhe të Jashtme (ELIAMEP), të hartuar nga Ana Krstinovska dhe André Wolf.
Sipas analizës, Ballkani Perëndimor ofron për BE-në një avantazh të rrallë: afërsi gjeografike, ekonomi të ndërvarura dhe potencial të madh në burime si bakri, alumini (boksiti), nikeli, antimoni, litiumi dhe elementet e rralla. Por kjo pasuri mbetet e pashfrytëzuar në mënyrë të qëndrueshme dhe të koordinuar.
Mundesh me e lexu edhe…
“Për momentin, vlera më e madhe e burimeve të Ballkanit Perëndimor shkon jashtë rajonit. Xehët e papërpunuara udhëtojnë drejt Kinës, ndërsa produktet me vlerë të shtuar përfundojnë në tregjet e BE-së”, theksojnë autorët, duke paralajmëruar se ky model rrezikon autonominë strategjike të Evropës.
Në rastin e Shqipërisë, studimi evidenton se bakri eksportohet kryesisht si lëndë e parë drejt Kinës, ndërsa produktet e përpunuara drejtohen në tregjet evropiane.
Kjo strukturë kufizon përfitimet ekonomike të vendit dhe pengon krijimin e një industrie të qëndrueshme përpunuese.
Një tjetër pengesë e madhe mbetet mosbesimi publik dhe mungesa e transparencës në projektet minerare.
“Pa garanci të dukshme se projektet do të respektojnë standardet më të larta mjedisore dhe sociale, edhe iniciativat ekonomikisht të vlefshme rrezikojnë të bëhen politikisht toksike”, paralajmëron studimi, duke përmendur rastet e protestave në Serbi, Bosnjë e Maqedoni të Veriut.
Autorët sugjerojnë që BE-ja të përfshijë bashkëpunimin për lëndët e para si pjesë të procesit të zgjerimit, përmes kapitujve mbi industrinë, mjedisin dhe reformat themelore, duke forcuar besueshmërinë e unionit dhe duke stimuluar investimet rajonale.
Në përfundim, studimi argumenton se për BE-në, angazhimi i hershëm me Ballkanin Perëndimor është mënyra më e mirë për të shmangur varësinë nga fuqitë rivale si Kina dhe Rusia, ndërsa për Shqipërinë dhe fqinjët e saj, “rruga drejt integrimit kalon përmes ndërtimit të zinxhirëve të përbashkët ekonomikë që sjellin zhvillim, punësim dhe besim publik”./AP/Katror.info
