Kur është fillimi zyrtar i dimrit? Shumë ekspertë kohët e fundit mund të argumentojnë se stinët po marrin fund për shkak të ndryshimeve klimatike. Mirëpo, disa meteorologë normalisht e konsiderojnë dimrin që të fillojë në 1 dhjetor. Disa të tjerë argumentojnë se ajo fillon me solsticin e dimrit.
Në fund të fundit, kur fillon zyrtarisht dimri dhe kush mund të garantojë me siguri se kur fillojnë dhe mbarojnë stinët? National Geographic thotë se kjo varet nga arsyeja pse po pyesni. Çfarë do të thotë kjo? Se stinët përcaktohen në dy mënyra: stinët astronomike, të cilat përcaktohen nga pozicioni i Tokës ndërsa rrotullohet rreth Diellit, dhe stinët meteorologjike, të cilat bazohen në ciklet vjetore të temperaturës. Bazuar në këto, ne kemi katër sezonet si dhe datat paksa të ndryshme të fillimit dhe mbarimit për çdo sezon.
Koha astronomike
Njerëzit gjithmonë kanë parë drejt qiellit për të qenë në gjendje të parashikojnë stinën. Roma e lashtë ishte e para që i përcaktoi zyrtarisht këto stinë me futjen e kalendarit Julian. Në atë kohë, stinët filluan në ditë të ndryshme nga ato sot, për shkak të dallimeve kalendarike me kalendarin Gregorian. Fillimi i çdo epoke astronomike shënohet ose nga ekuinoksi ose solstici.
Mundesh me e lexu edhe…
Ekuinokset ndodhin çdo gjashtë muaj, në pranverë dhe në vjeshtë, kur orbita e Tokës dhe pjerrësia boshtore kombinohen në mënyrë që Dielli të jetë drejtpërdrejt mbi ekuator. Në një ekuinoks, afërsisht gjysma e planetit është e ndritshme, ndërsa gjysma tjetër është e errët. Ndërsa sezoni i ri përparon, pozicioni i Diellit vazhdon të ndryshojë dhe, në varësi të cilës hemisferë ndodhet, ditët bëhen gradualisht ose më të ndritshme ose më të errëta deri në solsticin e ardhshëm.
Solsticat shënojnë ditët më të lehta dhe më të errëta të vitit. Në të njëjtën kohë, ato përcaktohen nga pjerrësia e Tokës dhe shënojnë përkatësisht fillimin e verës dhe dimrit astronomik. Kur hemisfera veriore anon drejt Diellit, është më e ndritshme dhe ka një ndjenjë vere. Në të kundërt, kur hemisfera jugore anon nga Dielli, ajo zhytet në dimër të errët. Megjithatë, kjo metodë e veçantë e llogaritjes së stinëve nuk është shumë e vlefshme. Viti diellor është afërsisht 365.2422 ditë tokësore, duke e bërë të pamundur që çdo kalendar të sinkronizohet në mënyrë të përsosur me rrotullimin e Tokës rreth Diellit.
Pikërisht për këtë, stinët astronomike fillojnë me një devijim të vogël ditësh dhe orësh çdo vit dhe kjo e bën të vështirë ruajtjen e statistikave klimatike, të cilat përdoren në bujqësi, tregti dhe fusha të tjera. Kjo është pikërisht arsyeja pse meteorologët dhe klimatologët iu drejtuan stinëve të motit.
Sezonet meteorologjike
Që nga shekulli i 18-të, shkencëtarët kanë kërkuar metoda më të mira për të parashikuar stinët dhe fenomenet e tjera të motit. Me kalimin e kohës, kjo çoi në idenë e zhvillimit të stinëve të motit. Pra, ato janë më në harmoni si me temperaturat vjetore ashtu edhe me kalendarin.
Vlen të përmendet se stinët meteorologjike janë shumë më të thjeshta se ato astronomike. Ato e ndajnë vitin kalendarik në katër stinë, secila zgjat saktësisht tre muaj dhe bazuar në ciklin vjetor të temperaturës. Kjo do të thotë se në hemisferën veriore, data e fillimit për çdo sezon është 1 mars, 1 qershor, 1 shtator dhe 1 dhjetor.
Stinët ndryshojnë në hemisferën jugore. Pranvera fillon në shtator, vera në dhjetor, vjeshta në mars dhe dimri në qershor. Konsistenca e stinëve të motit i lejon meteorologët të bëjnë llogaritjet e vështira statistikore për parashikimin dhe krahasimin e stinëve.
“Trajtimi me të dhënat e të gjithë muajit në vend të fraksioneve të muajve ishte më ekonomik dhe më logjik,” tha klimatologu Derek Arndt për Washington Post. “Ne e organizojmë jetën tonë më shumë në muaj sesa në sezone astronomike.” Pra, kur është dita e parë e dimrit? Është një kombinim i të dyjave, sipas ekspertëve.
Përgatiti:
