Ato që konsideroheshin për më shumë se një shekull si objekte rituale, ishin lodra që u përdorën nga fëmijët që jetuan 5 mijë vjet më parë, gjatë epokës së bakrit. Ky është zbulimi i një grupi studiuesish spanjollë, të cilët kanë ripërcaktuar funksionin e një seri pllakash guri, secila që përshkruan një buf, të gjetura në mijëra në varre të ndryshme në gadishullin Iberik. Rezultatet e kësaj analize të re janë publikuar në Scientific Reports .
Arsyeja e parë që mbështet tezën, sipas së cilës bufat në gur nuk janë përfaqësime hyjnish, por vetëm “vizatime” të fëmijëve, është fakti se ato janë gdhendur në një material të varfër. Objektet e lashta funerale shpesh bëheshin mbi materiale të çmuara ose shkëmbinj të rrallë si ari, fildishi ose kristali shkëmbor. Nga ana tjetër, rrasa ishte me shumicë në Gadishullin Iberik dhe për këtë arsye nuk mund të konsiderohej një material i çmuar.
Së dyti, gdhendja e pllakës është vërtet e lehtë. Nuk ka nevojë për mjeshtër të aftë, por mjaftojnë edhe duar të vogla dhe papërvojë si ato të fëmijëve.
Mundesh me e lexu edhe…
“Vizatimi në këto pllaka i mundësoi të vegjlit të mësojnë teknika të ndryshme gdhendjeje, thelbësore për krijimin e objekteve të tjera të përditshme si thika apo maja shigjetash”, shpjegojnë autorët.
Për të konfirmuar teorinë e tyre, autorët vlerësuan “bukurinë” e njëqind pllakave të gdhendura nga epoka e bakrit, duke marrë parasysh gjashtë tipare karakteristike të këtyre zogjve të natës: diskun e sheshtë të fytyrës, sqepin, modelin e puplave, sytë, krahët dhe dy tufat e puplave që mbijnë në kokë si veshë.
Nëse në disa raste paraqitjet përfshinin të gjashtë karakteristikat tipike të këtyre zogjve grabitqarë, në të tjera riprodhimet ishin më pak të sakta. Kjo i bëri studiuesit të nxjerrin përfundimin se pllakat ishin gdhendur nga fëmijë të moshave të ndryshme, me aftësi vizatimi pak a shumë të zhvilluara.
Hapi i fundit ishte krahasimi i aftësive të fëmijëve që jetuan 5000 vjet më parë me ato të fëmijëve bashkëkohorë. Pasi u kërkuan nxënësve spanjollë 4 deri në 13 vjeç të vizatonin një buf, studiuesit zbuluan se fëmijët më të vegjël i vizatuan bufat me më pak saktësi, duke lënë jashtë disa nga gjashtë tiparet karakteristike, ndërsa fëmijët më të mëdhenj i vizatuan ato me më shumë detaje.
Kjo, theksojnë autorët, tregon se ka një progres që lidhet me moshën e artistëve të vegjël, në paraqitjen e vëllezërve dhe motrave të subjekteve, i gjetur si në gravurat e fëmijëve të kohës ashtu edhe në vizatimet e sotme të fëmijëve./Katror.info
Përgatiti:
