Prodhuesi amerikan i makinave Tesla ka nevojë për litium për të fuqizuar automjetet e tij elektrike, por nga po e siguron?
Ndërsa tranzicioni i energjisë vazhdon të shpaloset, pionieri amerikan i automjeteve elektrike (EV) Tesla ka bërë lëvizje për të siguruar furnizimin e lëndëve të para që i nevojiten për të përmbushur objektivat e tij të prodhimit.
Litiumi në veçanti ka tërhequr vëmendjen e CEO Elon Musk. Në vitin 2020, metali i baterisë pati një moment në qendër të vëmendjes në Ditën e Baterisë së Teslës, kur Musk tregoi se kompania kishte blerë banesa në shtetin amerikan të Nevadës dhe po kërkonte një mënyrë të re për të prodhuar litium nga balta – një proces që ende nuk është bërë e as nuk është vërtetuar dhe dëshmuar në nivel komercial.
Mundesh me e lexu edhe…
Që atëherë, çmimet e litiumit kanë arritur nivelet më të larta të të gjitha kohërave dhe kanë qëndruar të ngritura. Çmimet për metalet e tjera kryesore të baterive janë rritur gjithashtu, duke çuar në kosto më të larta për vetë bateritë – sipas Benchmark Mineral Intelligence, lëndët e para aktualisht përbëjnë rreth 80 për qind të kostove të baterive, nga rreth 40 për qind në vitin 2015.
“Çmimi i litiumit ka arrtitur në nivele të çmendura,” shkroi Musk në Twitter në prill 2022. “Nuk ka mungesë të vetë elementit, pasi litiumi është pothuajse kudo në Tokë, por ritmi i nxjerrjes/përpunimit është i ngadaltë.”
Shumica e minierave të litiumit ndodhen në Australi nga burimet e gurëve të fortë dhe në Kili nga shëllira. Por përpunimii i litiumit dominohet nga Kina, e cila aktualisht përbën më shumë se 75 për qind të kapacitetit global të përpunimit të litiumit.
“Do të doja t’i nxisja edhe një herë sipërmarrësit të hyjnë në biznesin e përpunimit të litiumit. Nxjerrja është relativisht e lehtë, rafinimi është shumë më i vështirë, “tha Musk gjatë raporti për fitime në korrik 2022, duke shtuar se ka marzhe të ngjashme me softuerët për t’u bërë fituar në biznesin e përpunimit të litiumit. “Nuk mund të humbësh, është një licencë për të shtypur para.”
A kanë bateritë Tesla litium dhe kobalt?
Siç u përmend, nuk ishte vetëm litiumi që pa çmimet të rriteshin në 2021 – kobalti u dyfishua në çmim po atë vit, dhe megjithëse është tërhequr, metali i baterisë mbetet thelbësor për bateritë makinave elektrike (EV). Shumica e minierave të kobaltit ndodhen në Republikën Demokratike të Kongos, miniera këto të cilat shpesh janë shoqëruar me akuzu për abuzim me punën e fëmijëve dhe abuzimet me të drejtat e njeriut, duke nxitur shqetësimet për furnizimin afatgjatë.
Në bateritë e saj, Tesla është e njohur për përdorimin e katodave nikel-kobalt-alumin (NCA) të zhvilluara nga kompania japoneze Panasonic (OTC Pink:PCRFF,TSE:6752). Kjo lloj katodë ka densitet më të lartë energjie dhe është një opsion me kobalt të ulët, por është më pak e adoptuar nga industria në krahasim me katodën e përdorur gjerësisht nikel-kobalt-mangan (NCM). Përveç kësaj, LG Energy Solutions e Koresë së Jugut (KRX:373220) po punon për furnizimin e Teslës me bateri, duke përdorur katoda nikel-mangan-kobalt-alumin.
Thënë këtë, jo të gjitha bateritë e Teslës përmbajnë kobalt. Për automjetet me rreze standarde, Tesla tha në vitin 2021 se po ndryshonte kiminë e baterisë që përdor katoda litium-hekur-fosfat (LFP), të cilat janë pa kobalt dhe nikel. Në atë kohë, kompania po prodhonte tashmë automjete LFP në fabrikën e saj në Shangai, e cila furnizon tregjet në Kinë, rajonin Azi-Paqësor dhe Evropë.
Sa litium përmban një bateri Tesla?
Sa litium përmbajnë në të vërtetë bateritë Tesla? Për ata që janë të interesuar për fushën e makinave elektrike (EV), është një pyetje e drejtë për të bërë.
Përgjigja është se edhe pse mund të mos jetë një sasi e madhe në krahasim me lëndët e tjera të para, litiumi mund të bëhet një pengesë për çdo prodhues të EV, nëse nuk ka mjaftueshëm dhe cilësinë e duhur.
Në vitin 2016, Musk tha se bateritë nuk kanë nevojë për aq shumë litium sa kanë nevojë për nikel ose grafit – duke e përshkruar litiumin si “kripë në sallatën tuaj” dhe duke thënë se është rreth 2 për qind e masës qelizore.
Por një faktor kyç për t’u mbajtur mend është vëllimi – duke pasur parasysh sasinë e baterive që i duhen Tesla-s për të përmbushur qëllimet e saj ambicioze, nëse nuk mund të sigurojë një furnizim të qëndrueshëm të lëndëve të para, mund të hasë në një pengesë. Sigurisht, kjo është e vërtetë jo vetëm për Teslën, por për çdo prodhues makinash që prodhon dhe vendos objektiva për dekadat në vijim.
Cilat kompani të litiumit furnizojnë Teslën?
Është e rëndësishme të kuptohet se nuk ka vetëm një kompani që furnizon me litium Teslan.
Në fund të vitit 2021, Tesla nënshkroi një marrëveshje të re trevjeçare për furnizimin me litium me prodhuesin kryesor të litiumit Ganfeng Lithium (OTC).
Kompania gjithashtu ka marrëveshje me minatorët e vegjël për prodhimin që ende nuk do të dalë në qarkullim. Liontown Resources (ASX:LTR,OTC Pink:LINRF) është vendosur të furnizojë Teslën me koncentrat litiumi në kuadër të projektit në vlerë 473 milionë dollarë. Marrëveshja është për një periudhë fillestare pesëvjeçare që do të fillojë në vitin 2024, me kusht që Liontown të fillojë prodhimin komercial deri në vitin 2025.
Edhe pse Tesla ka siguruar litium nga të gjitha këto kompani, zinxhiri i furnizimit me EV është pak më kompleks sesa blerja e litiumit direkt nga minatorët. Tesla gjithashtu punon me prodhuesit e baterive, si Panasonic dhe CATL (SZSE:300750), të cilët vetë punojnë me kompani të tjera kimike që sigurojnë marrëveshjet e tyre të litiumit.
Cila kompani prodhon bateritë e Teslës?
Tesla aktualisht po punon me kompaninë japoneze Panasonic, partnerin e saj prej kohësh, dhe LG Energy Solutions të Koresë së Jugut, furnizuesi i dytë më i madh i baterive në botë. Ata furnizojnë prodhuesin e EV me qeliza që përmbajnë nikel dhe kobalt.
CATL e Kinës ka furnizuar Tesla me bateri LFP për makinat e prodhuara në fabrikën e saj në Shangai që nga viti 2020. Është raportuar gjithashtu se BYD Company (OTC Pink:BYDDF,SZSE:002594) së shpejti do të furnizojë Tesla me baterinë e saj Blade, një bateri LFP më pak e rëndë.
A janë bateritë e Teslës të shtrenjta për shkak të kostove të litiumit?
Kostot e baterive janë rritur si pasojë e inflacionit, rritjes së çmimeve për lëndët e para dhe luftës së vazhdueshme Rusi-Ukrainë, ndër faktorë të tjerë. Lëndët e para, duke përfshirë litiumin, aktualisht përbëjnë rreth 80 për qind të kostove të baterive, nga rreth 40 për qind në vitin 2015, sipas informacionit nga Benchmark Mineral Intelligence.
Çmimet e litiumit janë në nivelet më të larta historike dhe nuk janë vetëm çmimet që po rriten – prodhuesit e litiumit kanë thënë se çmimet e kontratave janë gjithashtu në rritje, me disa që kalojnë nga marrëveshjet fikse në ato më të ndryshueshme.
A ka mjaftueshëm litium për makinat elektrike?
Ka shumë litium në koren e Tokës, por nxjerrja, përpunimi dhe kualifikimi i tij për përdorimin e tij në EV është një histori tjetër. Kërkesa për litium nga sektori i EV është në rritje, një prirje që pritet të vazhdojë gjatë gjithë dekadës. Por oferta nuk po vazhdon, me shumë analistë dhe madje edhe prodhues të litiumit që parashikojnë një treg të ngushtë.
A do të blejë Tesla një minierë litiumi?
Për prodhuesit e makinave, sigurimi i furnizimit me litium për të përmbushur qëllimet e tyre të elektrifikimit po bëhet një sfidë, prandaj vazhdo të parashtrohet pyetja nëse ata do të bëhen minatorë në të ardhmen.
Siç u përmend, në vitin 2020, Musk befasoi industrinë e litiumit duke thënë se Tesla kishte fituar të drejtat për depozitat e argjilës së pasur me litium në Nevada; tha se kishte gjetur një mënyrë për të nxjerrë materialin në një mënyrë të qëndrueshme dhe të thjeshtë – duke përdorur kripën e tryezës dhe ujin.
Por nxjerrja e litiumit nuk është e lehtë, dhe pavarësisht spekulimeve, është e vështirë të imagjinohet që një prodhues automjetesh të përfshihet në të, tha Felipe Smith i SQM (NYSE:SQM).
“Duhet të zhvilloni një kurbë mësimi – burimet janë të gjitha të ndryshme, ka shumë sfida për sa i përket teknologjisë – për të arritur një cilësi të qëndrueshme me një kosto të arsyeshme”, tha ai. “Kështu që është e vështirë të shihet se një prodhues i pajisjeve origjinale (OEM), i cili ka një fokus krejtësisht të ndryshëm, do të angazhohet me të vërtetë në këto sfida të prodhimit.”
Megjithatë, OEM po kuptojnë se mund t’u duhet të ndërtojnë zinxhirët e furnizimit me EV nga e para pas dështimit të tregjeve të kapitalit për t’u rritur, sipas Simon Moores të Benchmark Mineral Intelligence. Për më tepër, OEM-të e automobilave që prodhojnë EV-të në fakt do të duhet të bëhen minatorë.
“Nuk e kam fjalën për minatorët aktualë, por ata do të duhet të fillojnë të blejnë 25 për qind të këtyre minierave nëse duan të garantojnë furnizimin – kontratat në letër nuk do të mjaftojnë”, tha ai./Katror.info
Përgatiti:
