Yjet e parë të universit lindën në grupe dhe jo individualisht, sipas një studimi nga një ekip ndërkombëtar shkencëtarësh, të kryer duke përdorur inteligjencën artificiale.
Pas Big Bengut, elementët e vetëm në Univers ishin hidrogjeni, heliumi dhe litiumi. Shumica e elementëve të tjerë që përbëjnë botën rreth nesh u krijuan nga reaksionet bërthamore në yje. Disa elementë formohen nga shkrirja bërthamore në bërthamën e një ylli dhe të tjerët formohen në vdekjen shpërthyese të një ylli.
Shkencëtarët kanë zbuluar se nga janë krijuar yjet e parë
Mundesh me e lexu edhe…
Brezi i parë i yjeve, i pari që prodhoi elementë më të rëndë se litiumi, është me interes të veçantë, por i vështirë për t’u studiuar, sepse asnjëri nuk është vëzhguar drejtpërdrejt dhe të gjithë mendohet se kanë shpërthyer tashmë si supernova.
Studiuesit përpiqen të nxjerrin përfundime rreth yjeve të gjeneratës së parë duke studiuar “nënshkrimin” kimik të gjeneratës së parë të supernovave që u ngulitën në gjeneratën e ardhshme të yjeve. Bazuar në përbërjen e tyre, yjet jashtëzakonisht të varfër me metal (të rrallë, por mjaftueshëm të shumtë për t’u analizuar si grup) mendohet të jenë yje që u formuan pas raundit të parë të supernovës.
Në hulumtimin e botuar dje në The Astrophysical Journal, një ekip shkencëtarësh nga Universiteti i Tokios, Observatori Kombëtar Astronomik i Japonisë dhe Universiteti i Hertfordshire përdorën një qasje të re duke përdorur inteligjencën artificiale për të interpretuar përbërjen kimike në më shumë se 450 metale jashtëzakonisht.
Ata zbuluan se 68% e këtyre yjeve kanë një nënshkrim kimik në përputhje me pasurimin nga supernova të shumta të mëparshme. Në mënyrë që mbetjet e disa supernovave të mëparshme të jenë përzier në një yll të vetëm, supozohet se supernova duhet të ketë ndodhur në afërsi, dhe kështu në shumë raste yjet e gjeneratës së parë duhet të jenë formuar së bashku në grupime.
Ekipi hulumtues shpreson të zbatojë këtë metodë në të dhënat e reja nga anketat aktuale dhe të planifikuara vëzhguese për të kuptuar më mirë ditët e para të Universit./Katror.info
Përgatiti:
