Shkencëtarët kanë zbuluar se si bima, e quajtur “Lajthia e Shtrigës” (Hamamelis), gjuan farat e saj dhe besojnë se gjetjet e tyre mund të zbatohen në teknologji.
Bima e Lajthisë së Shtrigës ka një aftësi mjaft unike, duke qenë në gjendje të gjuan farat e saj me një shpejtësi prej 9 metra në sekondë. Shkencëtarët tani e dinë se si e bën bima këtë dhe besojnë se gjetjet e tyre mund të aplikohen në pajisjet mekanike dhe robotët.
Mundesh me e lexu edhe…
Të drejtuar nga studenti i biomekanikës Justin Jorge dhe prof. Nga Sheilo Patek, një ekip nga Universiteti Duke në Karolinën e Veriut filloi duke regjistruar video të tre llojeve të lajthisë së shtrigës teksa kapsulat e tyre frutore gjuajnë farat e tyre. Duke pasur parasysh faktin se farat arrijnë shpejtësinë e tyre maksimale në vetëm rreth gjysmë milisekonda, video duhej të bëhej me 100,000 korniza për sekondë.
Pamjet që rezultuan me lëvizje ultra të ngadalshme treguan se ndërsa kapsulat e frutave thaheshin, ato u përkulën nga brenda si një copë druri i deformuar, duke shtypur anët e farës së mbyllur në pjesën e pasme. Pasi tensioni ka arritur një prag të caktuar, farat fluturojnë jashtë. “Është e ngjashme me mënyrën se si mund të gjuani një kokërr shalqini duke e shtrydhur midis gishtërinjve tuaj,” tha Jorge.
Interesante, u zbulua se megjithëse farat më të rënda ishin 10 herë më të mëdha se më të lehtat, të gjitha fluturuan me të njëjtën shpejtësi. Kjo për faktin se bimët me fara më të mëdha kishin trupa frutorë proporcionalisht më të mëdhenj, gjë që u lejonte atyre të prodhonin dhe ruanin më shumë energji elastike.
“Kur mendojmë për gjëra elastike, zakonisht mendojmë për shirita gome, bobina ose harqe për gjuajtje”, tha Jorge. “Por në biologji ne kemi të gjitha këto forma të çuditshme, komplekse. Ndoshta ka disa avantazhe të këtyre formave që mund të përdoren për të përmirësuar dizajnin e sustave sintetike, si ato të përdorura në robotët e vegjël.” /Katror.info
Përgatiti:
