Në librin e saj të ri, shkrimtarja e muzikës Kate Mossman shikon pas llojit të saj të preferuar të takimeve – intervistave me rockerë karizmatikë dhe të moshuar meshkuj. Këtu, ajo kujton grupin – dhe specifikisht bateristin – që e ka elektrizuar atë kur ishte vajzë duke u rritur në Norfolk, shkruan The Guardian, transmeton Katror.info.
Një pjesë e madhe e këngëtarëve të mëdhenj të viteve 1960 ishin melodia që shoqëronte fëmijërinë tonë në albumet e tyre më të mira dhe në interpretimet e tyre të 80-ave që nuk ishin në modë. Në shtëpinë time, ‘kënga e brockullës’ merrte po aq kohë sa Sgt. Pepper. Yjet e popit u ngritën si pleq të nderuar të familjes. Muzika ishte një aktivitet kolektiv; ishim gjenerata e kasetave dhe shumë familje nuk mund të përballonin fluturimet. Bëmë udhëtime të gjata me traget për në Francë për pushimet tona, duke dëgjuar Joni Mitchell’s Blue në Volvo.
Pjesa më e alienuese e narrativës tradicionale të adoleshentëve, për mua, është ajo që thotë se, në një moshë formuese, ne duam të dëgjojmë gjëra që urrejnë prindërit tanë. Ky mendim informon çdo dokumentar muzikor që është bërë dhe çdo histori origjine të muzikës: është shpjegimi i vetëm për fuqinë që ka muzika në jetën e të rinjve. Mendoj se kjo ka qenë e vërtetë për brezat para meje. Kam pyetur prindërit e mi. Por ishte ndryshe kur erdhëm ne. Prindërit tanë ishin “grooving boomers” (baby-boomers që këndonin dhe luanin muzikë). Ndjehej, në zemrën tuaj dhe me muzikën tuaj, që gjithmonë po përpiqeshit të arrinit ata. Është krejt e mundur që ne dështuam të arrinim rebelimin e nevojshëm kundër prindërve tanë për shkak të fuqisë së pashuar të koleksionit të tyre të albumeve. Ne jemi pararendësit e atyre foshnjave sot, të veshur me “Joy Division Babygros”, që jetojnë gjithmonë me prindërit e tyre.
Mundesh me e lexu edhe…
Familja ime u transferua nga veri-lindja e Londrës në Norfolk rurale në fund të viteve 80, rreth kohës që Peter Mayle publikoi A Year in Provence dhe shumë njerëz po shkëmbenin shtëpitë e tyre urbane me ferma të vjetra në mes të askundit. Të dy prindërit e mi ishin të vetëpunësuar. Nëna ime kishte një dyqan veshjesh vintage të quajtur Arsenic and Old Lace, që e transferoi nga Londra në një fshat të vogël në Norfolk dhe e emëroi Past Caring. Ati im ishte gazetar dhe më pas krijoi revistën kryesore të botës për patatet: Potato Review. Ne e lamë Londrën në një stuhi dëbore në shkurt të vitit 1988, tregon ajo.
Posedimi i çuditshëm mbi muzikën, në jetën e të rinjve, është kompleks dhe i rrënjosur në një ndjenjë të vetvetes që po formohet. Edhe pa një hendek brezash, ende do të mundohesh të gjesh tënden. Në vitin 1991, gjërat ndryshuan për mua: Po frekuentoja një shkollë të mesme private për vajza 20 milje larg në Norwich, në një nga ato vende të ndihmuara që Tony Blair do t’i shfuqizonte më vonë. E ngritur në rezultate provimesh, dhe e ulur në llojin e gëzimit që zakonisht rrethon shkollat për vajza në imagjinatën popullore muzikalet e shkollës, dyqanet e ëmbëlsirave, hokej – shkolla e Norwich ishte një vend i zymtë.
Isha shumë e përkushtuar në shkollë dhe aq e lodhur nga zgjimi në orën 6 të mëngjesit për shkollë, për shtatë vite, sa që nuk i përfundova kurrë detyrat në shtëpi. I përfundova të gjitha në bibliotekë gjatë pauzës së drekës. Aktivitetet pas shkollës ishin të pamundura, pasi kishte vetëm një autobus që nisej për në shtëpi në orën 4 pasdite. Humori im ishte i zymtë, por për t’u treguar të drejtën, gjithkush ishte në atë gjendje.
Kam arritur në moshë gjatë viteve 90, dhe duhet ta pranoj që kam një problem me këtë dekadë, sepse thjesht i urrej ato vite. Problemi im më i madh me vitet 90-ta ishte diçka që e zbulova se e ndaja me muzikanten Liz Phair, autore e albumit kult Exile in Guyville, që e intervistova 30 vite më vonë. Kur ajo e përmendi këtë periudhë, dhoma më u rrotullua, dhe ndjeva gjithë peshën e së shkuarës: ironinë e thellë të viteve 90.
Jeta ime muzikore e pavarur filloi një natë kur dëgjova këngën posthum These Are the Days of Our Lives të Queen, duke u ulur përpara Top of the Pops. Ndjeva diçka brenda meje që u ndez kur pashë fytyrën e tij të holluar dhe të dobësuar të Freddie Mercury në monokrom. Ndërsa kjo ishte padyshim fillimi i diçkaje për mua fillimi i asaj që jam tani është krejt e mundshme që energjia ishte e drejtuar nga ndjenja e humbjes, që e kisha humbur mundësinë, që humba dikë. Kjo është një energji, plot një dëshirë të çuditshme, që më ka udhëhequr gjithë jetën time.
Një audiencë moderne do të ketë vështirësi për të kuptuar sa të papëlqyer ishin Queen në vitet e 90-ta. Përmes fuqisë vazhduese të shtypit muzikor, që i urrenin ata, dhe një përbuzjeje të fshehur homofobike, ata u shkrinë nga historia e muzikës. Në albumin tim, kisha një copë nga një listë e gazetave të mëdha për të ardhurat e yjeve të rokut në vitin 1992. Ajo thoshte se Brian May kishte të ardhura prej 1 milion paund në vit dhe Roger Taylor vetëm 500,000 paund (John Deacon, një investitor i mirë, kishte fituar 2 milionë paund dhe Freddie ishte me 0 paund sepse kishte vdekur). Musikali i Ben Elton We Will Rock You ishte fillimi i një ndryshimi të madh në fatin e tyre dhe, pas biopikut të tmerrshëm Bohemian Rhapsody të vitit 2018, Queen po fitonin 40 milionë paund në vit. Por kur isha fëmijë, askush nuk fliste për këtë band. E takova Taylor në vitin 2011, për artikullin që vijon, dhe banda ende nuk ishte në kulmin e ringjalljes së saj, ende disi të hutuar nga ndryshimi i fatit dhe të dyshuar për lavdërimin kritik të papritur.
Në vitet 90, Queen ishin kaq jashtë mode saqë unë e fsheha obsesionin tim me ta me turp edhe përpara miqve të mi më të afërt. Po, nuk mund të kisha luajtur asnjë këngë të tyre, apo t’u tregoja atyre ndonjë nga shumë tape videot VHS që kisha. Kjo fshehtësi prodhoi një lloj intensiteti që tani më bën të ndihem paksa në siklet.
Ndërkohë që në kulturën pop, veçanërisht në veprat e Artistëve të Rinjtë Britanikë, poza ironike ishte pjesë e artit, ishte një gjë krejt tjetër të jetosh kështu pa shpirt si adoleshent, të mos mundesh të shprehesh kënaqësi pikërisht në momentin kur zemra dhe mendja jote po përpiqeshin të hapeshin. Ironia e viteve 90 ishte një korsetë kulturore për mua; një lloj vdekjeje shpirtërore kur unë po përpiqesha të lindja. Më shtyu të hyj në vete që në një moshë të re, dhe pa e ditur vërtet atëherë zemra ime digjej për diçka tjetër: për muzikantët e moshës së mesme nga vitet 80, të veshur me xhaketa dhe xhinse, dhe për kohët pop të hapura, jo cinike që kishin kaluar.
Obsesioni im i fëmijërisë me Queen filloi në dhjetor të hershëm të vitit 1991, kur kisha sapo mbushur 11 vjeç, pas vdekjes së Freddie Mercury, dhe mbaroi kur shkova në universitet në tetor të vitit 1999. U bë një dokumentar për këtë para ringjalljes së Queen, por në fillim të një interesi kulturor për fanatizmin – ndoshta sepse ishte e qartë për producentin, Mark Cooper, që obsesioni shkoi në një territor më të thellë (mund të thuhet më të errët) sesa shumë obsesione të adoleshentëve, dhe kështu ofronte një ekstrem shqetësues, komik kundrejt të cilit shikuesit mund të maten me përvojën e tyre.
Kur arrita të bëhesha një e rritur – sigurisht kur fillova të punoja si gazetar dhe Mark Ellen më dërgoi të intervistoja Taylor në punën time të parë në The Word – Queen më dukej më shumë si flakë të vjetra rreth të cilave ishte mbledhur hije, kujtimi i të gjitha ndjenjave më të forta: turp, neurozë dhe dashuri. Gjithmonë takoni heronjtë tuaj, them unë: do t’ju ndihmojë t’i kapërceni ata..
E intervistova atë për Guardian vitet më vonë, në një tjetër nga shtëpitë e tij të mëdha, dhe është e vetmja intervistë që kam bërë ku përfundova pyetjet 25 minuta përpara dhe shikoja orën me panik. I nxitova pyetjet e mia, duke u transportuar në një vend urgjence dhe tensioni që mund të mos kishte qenë krejt i dukshëm, ndoshta sepse në një nivel të caktuar gjithmonë do ta dua atë, dhe gjithmonë do të ketë diçka që do të më ndalojë.
Kate Mossman interviston Roger Taylor: The Word, tetor 2011
Në fillim të dhjetorit 1991, sapo kisha mbushur 11 vjeç dhe nuk kisha asnjë interes për klasifikimet e muzikës. Muzika pop më dukej si një kalim në moshë ishte disi e turpshme, për të qenë e sinqertë, diçka si rritja e qimeve të trupit. Por, ndërsa isha ulur përpara Top of the Pops atë natë, duke pretenduar se nuk po e shihja, nuk ishin 2 Unlimited apo Lisa Stansfield që më kapën vëmendjen, as Simply Red me këngën e tij “For Your Babies”.
Ishte një video bardh e zi e një burri të dobësuar me dhëmbë të mëdhenj, veshur me një jelek pune duke kënduar këngën These Are the Days of Our Lives. Grimi i rëndë, hunda e tij si ajo e një zogu – Mercury dukej si Joel Grey nga Cabaret. Dobësia e tij ishte në kundërshtim me lëvizjet e tij, ai e hidhte duar mbi kokë me shpërthime të vogla energjie, sikur të ishte i kufizuar nga trupi i tij. Dhe ai buzëqeshte. Ajo që më goditi në atë video ishte lehtësia e jashtëzakonshme e shprehjes. Këtu ishte një këngë shumë e trishtuar, por banda komunikonte me gishta dhe buzëqeshje, sikur të kishin një shaka private. E ndjeva lëkurën time që shpërtheu.
E njoha Mercury-n nga faqja e parë e gazetës lokale disa ditë më parë dhe e nxora nga mbeturinat. Nuk e dija çfarë ishte AIDS (por e dija për “homoseksualin” për shkak të periudhës së Joe Orton). Një analist Freudian mund të kishte ndier dy misteret e mëdha të jetës – seksin dhe vdekjen – që bashkoheshin për një fëmijë 11-vjeçar në figurën e liderit të Queen. Çfarëdo që të ishte, unë kalova në tërësi në mbledhjen e copëzave të gazetave, fletushkave bamirësie, shirita të kuq; vijuan kaseta dhe video, shumica prej të cilave ishin nga një shitje në tregun e makinave në lagje.
Kisha vështirësi me imazhin e Queen. Fytyra ime ishte e kuqe për shkak të pranishmërisë së “prekjeve” të Mercury-t të veshur me lëkurë dhe lëvizjeve të tij në skenë, por për çdo gjest të tepruar seksual, kishte një anë më të butë – Brian May me xhinse të ngritura lart dhe xhaketë shumë të shkurtër, Roger Taylor duke luajtur për kamerat, John Deacon me flokët e tij të groposur, duke dukur shumë të pasigurt.
Ky grup ishte një përzierje shumë, shumë e çuditshme. Ata ishin të jashtëzakonshëm, por ishin heteroseksualë; ishin krenarë për veten, por flisnin me zëra të butë e të mirë. Muzika e tyre ishte plot energji, por shpesh e pabesueshme në emocionet e saj, dhe thjesht nuk mund ta besoja, ndërsa kalova përmes 20 viteve të tregimeve të rënda, byronike, funks, disko, vodëvile, flamenco, pop dhe devijimeve të frikshme të shijes që gjithçka dilte nga katër njerëz të njëjtë.
Në fillim, nuk i kushtova shumë vëmendje Roger Taylor-it, ai gjithmonë dukej se po tregonte dhëmbët e tij ose po fliste me syzet e tij të diellit por kur mbusha 15 vjeç, ai kishte shpërthyer në qendër të botës time. Ai kishte një ndërgjegje sociale, që më pëlqente tek një burrë, dhe ai bënte gjëra të çuditshme, idealiste, si të dhuronte para për Manchester United për të ndaluar marrëveshjen e planifikuar të Murdoch. Ai shkroi disa këngë mjaft të mira, përfshirë, siç zbuloj më vonë, atë të parë që më tërhoqi, These Are the Days of Our Lives.
Taylor gjithashtu ishte anëtari më i “disponueshëm” i grupit, me një karrierë solo mjaft të pasur, megjithëse shpesh e shmangte renditjen në listat muzikore. Ndërmjet 1988 dhe 1998, ai realizoi pesë projekte solo. Qartë, nuk po fitonte shumë para nga ato projekte, por ai vazhdoi të bënte turne, duke performuar në venue të vogla si Waterfront në Norwich. Për habi, në frontin e këtyre koncerteve kishte grupe të rinjsh, shumica prej të cilave ishin vajza të reja që thërrisnin me pasion, rreth 18 vjeç.
Nëse e do obsesionin tuaj me popin, ai ju vë në një pozicion të barabartë disi. Unë e njoh më mirë sesa ai më njeh mua.
I thashë atij për teorinë e Brian May për Queen dhe reklamat që The Beatles duhej të kishin lejuar përdorimin e muzikës së tyre në TV. “Mendoj se ka të drejtë. Mendoj se ishte naive nga ana e tyre. Është fantastike të jesh pjesë e asaj që quhet “mur i jetës” nuk ka turp në këtë. Është si ato grupe që refuzojnë të shkojnë në iTunes. Mos qëndro përpara trenit, nuk do ta ndalosh. Nëse muzika është në ajër dhe përreth njerëzve, ajo do të arrijë tek ata. Çfarë mund të duash më shumë? Ka një brez të tërë fëmijësh shumë të rinj që tani e duan Queen.”
Pse ndodh kjo? “Sepse ata lidhen me diçka te Freddie. Ai nuk i interesonte aspak, apo jo? Ai e dha çdo molekulë të vetvetes.”
E pyeta për marrëdhënien e Queen me shtypin. “Ne e ndaluam bisedën me ta në fund të viteve ’70 sepse ishte e paefektshme, si të godisje kokën në një mur. Vendosëm: nuk kemi më nevojë të jemi shënjestër, jemi tashmë të suksesshëm, njerëzit na pëlqejnë dhe kjo mjafton për mua ndoshta do të kapeni dhe ju një ditë.”
Ai thotë se shtypi, “nuk funksiononte si një mjet promovimi”, kështu që ata iu drejtuan televizionit dhe radios. Kam humbur llogaritjen e numrit të njerëzve që më kanë thënë se dokumentari i fundit i vlerësuar për Queen në BBC ndryshoi mendjen e tyre për grupin, sikur të ishte një ushtrim i pavarur për rishikimin historik. Në fakt, ai u prodhua ngae komediani Rhys Thomas duke punuar ngushtë me grupin dhe përfshirë shumë pak kokë që flasin dhe disa pamje të rralla nga arkivat e Brian May. Nuk ishte shumë ndryshe nga të gjitha dokumentarët e tjerë që Queen ka bërë, por papritmas njerëzit ishin gati ta shikonin.
Roger Taylor dhe një burrë tjetër qëndrojnë para një skulpture shumë të madhe të një burri të zhveshur, para një daulle.
“Më duket shumë inkurajuese mënyra si kanë ndryshuar shijet ndaj nesh,” thotë ai.
“Njerëzit janë shumë më të hapur mendërisht sesa ishin më parë. Më duket shumë qesharake që një nga aktet më të pritura në Glastonbury është Wombles. Njerëzit në këtë vend kanë një sens humori të shkëlqyer dhe janë shumë më pak të vrazhda se ç’ishin dikur. Glastonbury e merrte veten shumë seriozisht, ishte shumë politikisht e saktë, dhe pastaj Dame Shirl del të dielën pasdite dhe ky është saktësisht ajo që duan njerëzit. Ka vend për gjithçka. Është vetëm një album i mallkuar!”
Dy albumet e fundit të Queen, The Miracle dhe Innuendo, ishin majat e arritjeve të tyre. Pasi dinin se Mercury ishte i sëmurë, grupi vendosi të ndanin të gjitha kreditë e shkrimit dhe të ndanin të gjitha të ardhurat, për herë të parë në karrierën e tyre. Pastaj ata u kthyen në një lloj Fort Knox-i, duke u zhvendosur në një studio të qetë në Zvicër, larg interesimit të rritur të paparacëve për shëndetin e tij, dhe regjistruan sa më shumë që mundën përpara se të kalonte koha.
Në ato albume mund të dëgjosh si urgjencën e madhe ashtu edhe ngrohtësinë e çuditshme dhe të mbështjellë të muajve të fundit së bashku. Kur i dëgjoj këto këngë tani, ende ndjej si dikush po më vendos një pompë biciklete ndërmjet brinjëve dhe po më fryn me ajër.
Grupi ishte në të 40-at e tij kur përfundoi.
“E vendosa energjinë time në organizimin e atij koncerti,” më thotë Taylor, duke iu referuar tributit për Freddie Mercury në Wembley. “Vendosëm se çfarë do të luanim, dhe e bindëm njerëzit të merrnin pjesë. Mendoj se ia dolëm.”
Pyetjet personale janë të papritura për të. Kur e pyes Taylor se si e ndjeu kur karriera e tij muzikore përfundoi në kulmin e saj, ai thotë: “Mendoj se ke të drejtë, isha mjaft i ri…” Çuditërisht, kujtimet e tyre më të dashura nga e gjithë jetët 20 vjeçare të grupit janë ato javë të fundit, të mbyllur duke punuar në albumin e fundit. “U bëmë shumë të mbyllur,” thotë Taylor, “shumë të përqendruar, dhe ishim në botën tonë.”
Unë nuk dëgjoj shumë Queen sot, por gjithçka është ende aty, sidomos humori i tij, në një imazh të Freddie në skenë në pantallonat e tij të vogla, një kolonë avulli duke u ngritur nga koka e tij. /Katror.info
Përgatiti:
