Një shkencëtare turke ka shpikur një pajisje të re që mund të përmirësojë ekzaminimin e gjirit për pacientët me rrezik të lartë.
Imagjinoni të vendosni një aparat ultratingulli që mund të vendosni mbi sytjenat tuaja që mund të skanojë gjoksin tuaj për tumore ndërsa pini kafe.
Shkencëtarja turke Dr. Kanan Dagdeviren, me ekipin e saj nga Laboratori Mediatik i Institutit të Teknologjisë në Massachusetts (MIT), shpiku një teknologji të re për nder të tezes së saj që vdiq nga kanceri i gjirit.
Mundesh me e lexu edhe…
Pajisja do të lejojë monitorimin shumë më të shpeshtë të pacientëve me rrezik të lartë ndërmjet mamografive.
Kanceri i gjirit është forma më e zakonshme e kancerit me 2.3 milionë gra të diagnostikuara, ndërsa 685,000 gra humbën jetën nga ai në vitin 2020, sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), shkruan Katror.info.
Kur kanceri i gjirit zbulohet herët dhe lokalizohet, shkalla e mbijetesës relative pesëvjeçare është 99 për qind, sipas Shoqatës Amerikane të Kancerit.
Doktor Dagdeviren thotë se pajisja mund të ndihmojë në rritjen e shkallës së mbijetesës, pasi shkalla e mbijetesës është vetëm 22 për qind për gratë e diagnostikuara në një fazë të mëvonshme.
Shkencëtarës dhe inxhinierës së materialeve në MIT, Kanan Dagdeviren, kjo ide i lindi fillimisht ndërsa ishte ulur pranë shtratit të spitalit të tezes së saj.
Tezja e saj u diagnostikua me një formë agresive të kancerit të gjirit, pavarësisht se kishte shkuar për ekzaminime rutinë të gjirit dhe ndërroi jetë gjashtë muaj më vonë.
Është një shtresë fleksibël, e ripërdorshme që mund të ngjitet në sytjena, pa pasur nevojë që një profesionist ta lexojë atë.
Ka gjashtë pozicione në pajisjen e huallit dhe kamera e vogël e ultrazërit mund të lëvizë ndërmjet tyre, në mënyrë që të mund të shikoni gjoksin tuaj nga të gjitha anët.
Doktoresha Dagdeviren thotë se ajo mund të zbulojë kiste me diametër të vogël deri në 0,3 centimetra – madhësia e një tumori në fazën e hershme.
“Kjo do të thotë se është mjaft i saktë për të gjetur ndonjë anomali,” thotë ajo.
Metoda më e zakonshme për diagnostikimin e kancerit të gjirit është mamografia – gjinjtë tuaj rrezatohen me rreze x duke kaluar rrezatim nëpër trupin tuaj për të krijuar një imazh të tyre.
Megjithatë, mamografitë janë gjithashtu të shtrenjta dhe nuk mbulohen nga sistemi kombëtar shëndetësor në shumë vende.
“Gjoksi i të gjitha grave është unik për atë person, dhe ndryshimi në sasinë e indit të gjëndrave dhe indit dhjamor është gjithashtu unik,” thotë Helen Yule, krye radiografe që kryeson organin këshillues të Britanisë për këtë profesion.
Gratë që kanë më shumë inde të gjëndrave mund të ndjehen më të pakëndshme gjatë një mamografie sesa ato që kanë gjoks plotësisht të yndyrshëm.
Gjithashtu, marrja e terapisë hormonale mund të shkaktojë ndjeshmëri të gjirit.
Kryeradiografja thotë se pritshmëritë e grave se si do të jetë një mamografi gjithashtu luajnë një rol.
Ka disa mënyra të thjeshta për të parandaluar shqetësimin e mamografisë, si p.sh. përpjekja për të shmangur mamografinë një javë para ose gjatë menstruacioneve ose marrja e paracetamolit përpara vetë ekzaminimit.
Studimet tregojnë se kanceri i gjirit që shfaqet midis dy mamografive të rregullta, i njohur si kanceri interval, përbën 20-30 për qind të të gjitha rasteve të kancerit të gjirit.
Ekipi i MIT thotë se këto tumore janë zakonisht më agresive se ato të zbuluara gjatë ekzaminimeve rutinë.
Pajisja e re mund t’u jepet grave me rrezik të lartë të kancerit të gjirit dhe t’i ndihmojë ato të zbulojnë tumoret midis dy mamografive ose vetëkontrollit.
Ekipi i MIT-it që punon në pajisjet e monitorimit të shëndetit kaloi gjashtë vjet e gjysmë duke punuar në këtë pajisje.
Pajisjes iu dha një patentë amerikane në gusht dhe më shumë testime njerëzore janë duke u zhvilluar.
Një pajisje e vetme kushton afërsisht 1000 dollarë, por shpikësit thonë se çmimi do të bjerë sapo të fillojnë ta prodhojnë në sasi më të mëdha.
Afati i pritshëm për këtë është katër deri në pesë vjet.
Një skanim do të marrë “më pak kohë se një filxhan kafe nëse skanoni indet tuaja çdo ditë”, vlerëson ekipi hulumtues.
Studimet tregojnë se diagnostikimi i vonë, së bashku me shërbimet shëndetësore të pamjaftueshme, janë arsyet kryesore të vdekshmërisë së lartë nga kanceri i gjirit në vendet në zhvillim.
Sipas të dhënave të OBSH-së, shkalla e mbijetesës pesëvjeçare nga kanceri i gjirit në vendet me të ardhura të larta kalon 90 për qind, për dallim nga 66 për qind në Indi dhe 40 për qind në Afrikën e Jugut.
Pajisja ka potencialin për t’u përdorur për të skanuar pjesë të tjera të trupit, pasi doktoresha Dagdaviren e përdori atë për të skanuar fëmijën e saj kur ishte shtatzënë vitin e kaluar.
Tezja ime ishte shumë e re, ishte vetëm 49 vjeçe. Vdekja ishte gjëja e fundit që kishte në mendje. Çfarë do të kishte ndodhur nëse tezja ime do të kishte veshur një pajisje të tillë?”, pyet ajo. /Katror.info
Përgatiti:
