71 vjet më parë, një djalë në Skoci u dërgua si ndëshkim për të gërmuar patate, dhe më pas duke gërmuar ai aksidentalisht bëri një zbulim të jashtëzakonshëm të një statuje të lashtë egjiptiane, e para e këtij lloji në një koleksion të skulpturave dhe objekteve të lashta egjiptiane të varrosura në dheun e oborrit të shkollës së tij. Tani studiuesit më në fund kanë zbuluar se si artefaktet arritën në Ishujt Britanikë, të cilët janë mijëra kilometra larg Egjiptit.
Midis 1952 dhe 1984, disa statuja antike u gjetën në Melville House, një ndërtesë mbresëlënëse në County Fife që strehonte ushtarë gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe më vonë shërbeu si një shkollë me konvikt. Mësuesit dhe studentët ia dërguan çdo gjetje të re kuratorëve dhe ekspertëve të muzeut, të cilët i njohën statujat si artefakte nga Egjipti i lashtë, por askush nuk mund ta kuptonte se si përfunduan atje.
“Ky është një koleksion magjepsës, i bërë edhe më intrigues nga misteri që rrethon origjinën e tij në këtë vend,” tha Margaret Maitland, shefe kuratore e Mesdheut të Lashtë në Muzetë Kombëtare të Skocisë, ku mbahen shumica e artikujve.
Koleksioni antik përfshin një kokë skulpturore pothuajse 4000-vjeçare të bërë nga guri ranor i kuq, të cilin Maitland e përshkruan si “një kryevepër e skulpturës egjiptiane”, si dhe disa figurina prej bronzi dhe qeramike.
Gjithsej 18 objekte të lashta egjiptiane u gjetën të varrosura rreth Melville House, të vetmet artefakte të tilla të deklaruara dhe të përshkruara zyrtarisht në Skoci. Tani, për herë të parë, studiuesit kanë zbuluar historinë se si arritën në pronë dhe si u varrosën atje.
“Gërmimi dhe hulumtimi i këtyre gjetjeve në Melville House ka qenë projekti më i jashtëzakonshëm në punën time arkeologjike dhe mezi pres që tani të jem në gjendje ta tregoj historinë e plotë,” tha Elizabeth Goring, ish kuratore e Muzeut Mbretëror Skocez në. Edinburgh, sipas një deklarate.
Në vitin 1984, një grup adoleshentësh nga Melville House vizituan Goringun në muze dhe sollën një figurinë bronzi egjiptiane që njëri prej tyre e kishte gjetur me një detektor metali në oborrin e shkollës. Goring hetoi dhe mësoi se dy objekte të tjera egjiptiane – një kokë ranor dhe një statujë bronzi e demit Apis – ishin gjetur më parë në pronë, në 1952 dhe 1966.
Goring gërmoi vendin dhe zbuloi një sërë artefakte të tjera të lashta, duke përfshirë gjysmën e sipërme të një statuje qeramike me xham që përshkruan perëndeshën Isis duke ushqyer djalin e saj Horus, dhe një pllakë qeramike me Syrin e Horusit.
Përpjekjet e mëparshme për të përcaktuar origjinën e këtyre objekteve kanë qenë të pasuksesshme, por studiuesit tani mendojnë se ato u sollën atje nga Alexander Leslie-Melville, titulli i të cilit ishte Lord Balgonie, trashëgimtari i Melville House që udhëtoi në Egjipt në 1856 dhe vdiq një vit më vonë, pas kthimit të tij në Mbretërinë e Bashkuar. Balgonie mund ta ketë grumbulluar koleksionin gjatë udhëtimeve të tij, pasi konsujt dhe tregtarët e antikiteteve shpesh u shisnin artefakte të lashta të huajve gjatë asaj periudhe, sipas Live Science.
Pas vdekjes së Balgonie, anëtarët e familjes ndoshta i zhvendosën sendet në një ndërtesë, e cila më vonë u shkatërrua dhe i harruan. “Zbulimi i artefakteve të lashta egjiptiane të varrosura në Skoci për më shumë se një shekull është dëshmi e shkallës së koleksionit të antikiteteve të shekullit të 19-të dhe historisë së tij komplekse,” tha Maitland. “Ishte emocionuese për të eksploruar dhe identifikuar një grup kaq të larmishëm artefaktesh.”
“Historia magjepsëse” se si objektet egjiptiane përfunduan në Melville House përmban “mistere që mund të mos zgjidhen kurrë,” tha Goring. /Katror.info
Përgatiti:
