Astronomët në Universitetin e Kalifornisë në San Diego mund të kenë zbuluar misterin pas rrathëve të radios misteriozë (ORC), fenomene enigmatike të vëzhguara në hapësirë që nga viti 2019. Ekipi zbuloi se ORC-të formohen nga erërat dalëse të krijuara nga ngjarje shpërthyese si supernova.
Kur yje të shumtë masivë vdesin dhe shpërthejnë në afërsi, forca e shtyn gazin përreth jashtë, duke krijuar erëra që tejkalojnë 1920 km në sekondë. Erërat e fuqishme që rrjedhin gjenerojnë guaska, duke formuar rrathët masivë të valëve të radios, të cilat mund të jenë mbi 50,000 herë diametri i Rrugës së Qumështit.
Studiuesit përdorën simulime për të riprodhuar erërat galaktike që fryjnë për 200 milionë vjet para se të pushonin. Ndalimi i erës shkaktoi një goditje me lëvizje përpara duke nxjerrë gaz me temperaturë të lartë nga galaktika, duke krijuar një unazë radio.
Mundesh me e lexu edhe…
Një goditje e kundërt e mëvonshme bëri që gazi më i ftohtë të rrjedhë përsëri në galaktikë. Simulimi mbuloi 750 milionë vjet, duke përafruar moshën e vlerësuar të ORC-ve të vëzhguara nga astronomët. Zbuluar duke përdorur Australian Square Kilometer Array Pathfinder në 2019, ORC-të i hutuan shkencëtarët derisa gjetjet e fundit hodhën dritë mbi origjinën e tyre.
ORC-të fillimisht u vëzhguan përmes emetimeve të radios, dhe teoritë rreth origjinës së tyre varionin nga mjegullnajat planetare deri te bashkimet e vrimave të zeza. Megjithatë, këto u hodhën poshtë në favor të mundësisë që galaktikat e shpërthimit të yjeve, të formuara gjatë përplasjeve galaktike, ishin përgjegjëse për ORC-të. Studimi, duke përdorur të dhëna imazhi optike dhe infra të kuqe, identifikoi yjet brenda galaktikës ORC 4 si gjashtë miliardë vjeçarë, me një shpërthim të formimit të yjeve që përfundoi rreth një miliard vjet më parë. Gjetjet sugjerojnë se erërat galaktike që rrjedhin janë një origjinë e mundshme për ORC-të, duke ofruar njohuri të vlefshme për evolucionin e galaktikave dhe duke kontribuuar në kërkimet e vazhdueshme astronomike./Katror.info
Përgatiti:
