Në një kohë kur teknologjia ka evoluar me ritme të frikshme e të pabesueshme në mbarë botën, diku në një cep të Shteteve të Bashkuara ekziston një komunitet, i quajtur Amish, i cili edhe sot e kësaj dite vijon të njëjtin stil jetese si në vitet 1600, duke hedhur poshtë të gjitha mundësitë e jetës moderne. Ky komunitet, i cili nuk ka as energji elektrike, jeton duke ruajtur zakonet dhe traditat e shekullit të 17-të.
Por, çfarë është ky komunitet, nga e ka prejardhjen dhe cilat janë rregullat që ndjekin pjesëtarët e saj?
Komuniteti Amish e ka marrë emrin e tyre nga Jacob Amman. Origjina e Amish mund të gjurmohet në lëvizjen anabaptiste që u shfaq në Evropë në vitin 1525. Amishët, të cilët themeluan grupin e tyre nën udhëheqjen e Jacob Ammon, emigruan në Amerikë në fillim të viteve 1700 për shkak të politikave brutale të reformistëve të Kishës.
Mundesh me e lexu edhe…
Në vitet 1600, gjatë Reformimit të Amishit, qindra njerëz u vranë nga Kisha për të mbrojtur idenë se është e paarsyeshme që një fëmijë të pagëzohet pas lindjes dhe se ai duhet të vendosë me vullnetin e tij në moshën 18-vjeçare. Kështu, Amish u shpërndanë në pjesë të ndryshme të SHBA-ve.
Amishët, të cilët filluan të jetonin sipas rregullave të tyre shoqërore, kryejnë ritet e tyre të së dielës, martesën dhe ceremonitë fetare në shtëpitë e tyre në vend të atyre në Kisha. Amishët flasin mes tyre gjermanishten e Pensilvanisë, por flasin edhe anglisht.
Amishët, të cilët e fitojnë jetesën përmes bujqësisë, merren edhe me zdrukthëtari dhe mobilje, por punojnë pa përdorur mjete dhe pajisje teknologjike. Amishët, të cilët refuzojnë të shërbejnë në ushtri, nuk janë të interesuar për çështjet ushtarake dhe nuk paguajnë taksa ndaj shtetit.
Amishët preferojnë të përdorin karroca me kuaj në vend të makinave dhe transportit publik. Ata gjithashtu nuk përdorin asnjë nga shpikjet moderne si energjinë elektrike, duke jetuar e kryer aktivitetet e tyre nën dritën e qirinjve në mbrëmje.
Ekziston vetëm një telefon që ata përdorin në situata shumë emergjente. Ata e përdorin këtë telefon me pagesë për të thirrur spitalet, reaguesit e urgjencës, veterinerët dhe të afërmit në vende të largëta. Përdorimi i telefonit në shtëpi është i ndaluar pasi do të parandalojë që gratë të humbin kohën e tyre duke bërë biseda të panevojshme, në vend që të takohen ballë për ballë.
Fëmijët e Amish marrin arsim për 8 vjet nga mësuesit që ata zgjedhin në shkollat dhe komunitetet e tyre. Përveç kësaj, Amishët tërheqin vëmendjen me veshjet e tyre. Ata nuk preferojnë të përdorin butona dhe zinxhirë, ata vazhdojnë të veshin rroba pa model të shekullit të 17-të.
Aksesori më i rëndësishëm i një mashkulli pa mustaqe, por me mjekër, është një kapele me buzë të gjerë. Burri me mustaqe është beqar, burri me mjekër është i martuar. Për gratë, një grua e martuar mban një mbulesë të bardhë, dhe një grua beqare mban një vello të zezë.
Të gjitha këto rregulla që Amishët u përmbahen quhen Ordnung, që përmbajnë shumë kuptime, që nga mobiljet e shtëpisë e që do të thotë vazhdimi i Rendit të Vjetër dhe ritualeve fetare. Amishët besojnë se këto rituale, të cilat mund të shihen në të gjitha fushat e jetës së përditshme, janë rregullime shoqërore hyjnore të rregulluara për njerëzit nga Zoti.
Të rinjtë Amish mund të zgjedhin partnerin e tyre të jetës, por ata ende duhet të martohen me dikë brenda komunitetit. Të rinjtë në moshë martesore shohin dhe takohen me njëri-tjetrin në leximet e himneve të mbajtura të dielën. Mosha e martesës zakonisht fillon rreth moshës 14 deri në 16 për vajzat dhe 16 për djemtë.
Marrëdhëniet paramartesore ose jashtëmartesore nuk janë të mirëseardhura në komunitetin Amish. Edhe nëse të rinjtë ia rrëfejnë situatën priftit, ata dënohen me gjashtë javë dhe lirohen nga mëkatet e tyre. Fustani i bardhë që normalisht vesh nusja nuk lejohet të vishen as kur janë të martuar. Dasma do të jetë e vogël dhe pa argëtim në mbrëmje.
Numri mesatar i fëmijëve në një familje është shtatë ose nëntë. Pilulat e kontrollit të lindjes janë të ndaluara. Zakonisht lindjet nuk kryhen në spitale, por në shtëpi me ndihmën e mjekut ose mamisë.
Mënyrat e jetesës interesante tërheqin turistët herë pas here, por ata nuk janë të kënaqur me këtë situatë. Ata besojnë se shpirti i tyre do të fluturojë larg kur të fotografohen. Komuniteti Amish refuzues i teknologjisë, kundër luftës, joushtarak, pa taksa dhe pa të drejtë vote shet vetëm produktet e veta dhe paguan taksa mbi to./Katror.info
Përgatiti:
