Në vitin 1969, Richard Gibson, i cili u nda nga jeta vitin e kaluar në moshën 89-vjeçare, mori postin e zëvendës arkitektit të qarkut në Shetland, një vendim që do ta lidhte atë përgjithmonë me peizazhin dhe traditat unike të ishujve veriorë.
Lëvizja e tij me familjen nga veriu i Londrës në ishujt më veriorë të Mbretërisë së Bashkuar i dha mundësinë të vazhdonte të promovonte idealet e arkitekturës moderne, veçanërisht konceptin se dizajni i mirë duhet të shërbejë interesave publike, edhe pasi këto ide kishin dalë nga moda në pjesë të tjera të vendit, shkruan The Guardian, përcjell Katror.info.
Pas tre vitesh, ai hapi studion e tij, ‘Richard Gibson Architects’, ai e mbajti gjallë praktikën gjatë viteve të të tij më të vështira dhe pak fitimprurëse me ndihmën e të ardhurave nga biznesi i suksesshëm i punimeve me grep të gruas së tij, Victoria.
Mundesh me e lexu edhe…
Platat dhe kullat e lëvizjes moderne u zëvendësuan nga një shkallë më intime.
Puna e tij karakterizohej nga kujdesi për hapësirat e përbashkëta midis banesave dhe një ndjeshmëri ndaj peizazhit dhe traditave ndërtimore të Shetland-it.
Arkitektura, thoshte ai, “nuk ka të bëjë me dizajnimin e ikonave, por me krijimin e një kuadri ku njerëzit të jetojnë jetët e tyre”.
Shfrytëzimi i naftës në Detin e Veriut solli popullsi të reja në Shetland, duke krijuar nevojën për strehim të ri në ishuj dhe duke siguruar financime për këtë qëllim.
Gibson krijoi një marrëdhënie të suksesshme pune me Shoqatën e Strehimit Hjaltland, duke projektuar projekte si John Jamieson Closs në Lerwick, i përfunduar në vitin 1984, ku u ndërtuan oborre dhe rrugica të mbrojtura në një terren me pjerrësi të madhe.
Kjo, ashtu si disa nga veprat e tij të hershme në Shetland, u realizua duke përdorur blloqe betoni të veshura me një shtresë të qëndrueshme suvaje të njohur si ‘suvaja me guralecë’.
Gibson më vonë vuri në dukje se nxjerrja e guralecëve për këtë material po dëmtonte plazhet lokale dhe arriti të bindë klientët e tij që të ndërtonin shtëpi me skelet druri dhe të veshura me dru. Këto ndërtesa, të lara me ngjyra të gjalla, mund të shihen në projekte si Gremista, i përfunduar në vitin 1999, dhe Grödians, i përfunduar nga Gibson dhe praktika e tij në vitin 2011.
Përveç banesave, për të cilat ai është më i njohur, Gibson projektoi edhe shkollën fillore ‘Hamnavoe’, rikonstruksionin e një mulliri të mëparshëm leshi në Muzeun Scalloway dhe disa shtëpi e studio private që ofronin ambiente të qeta dhe të ndriçuara mirë, edhe përballë motit të ashpër të Shetlandit. Ai vlerësonte shumë cilësitë e arkitekturës tradicionale të ishujve, madje edhe të shembujve më modestë, dhe loboi me sukses për ruajtjen e ndërtesave industriale pranë ujit në Lerwick.
Richard lindi në Londër, djali i Mary (me mbiemrin e vajzërisë Wethered), një artiste kukullash që punonte për BBC-në në programe si ‘Watch With Mother’, dhe Alec Gibson, një arkitekt.
Ai u rrit i zhytur në arkitekturën moderne babai i tij punonte për praktikat pionere të disiplinave të ndryshme, Design Research Unit, me të cilët projektoi restorantin ‘Regatta’ në Festivalin e Britanisë në 1951.
Pasi përfundoi shkollën Bedales në Hampshire, Richard ndoqi Shkollën e Arkitekturës në Londër, ku bashkëstudentët e tij përfshinin Richard Rogers, Georgie Wolton dhe Neave Brown. Më pas punoi për British Rail, Departamentin e Shkollave të Këshillit të Qarkut Middlesex dhe këshillin e Qarkut Hampstead, i cili, pas riorganizimit në 1965, u bë pjesë e këshillit të Camden-it. Nën drejtimin e Sydney Cook, Camden po bëhej një lider në projektimin e strehimit social.
Në vitin 1958 ai u martua me Victoria Richards, një dizajnere, vajza e artistes Peggy Angus dhe e James Maude Richards, i cili për 34 vjet ishte redaktor i Architectural Review.
Familja Gibson, së bashku me fëmijët e tyre të vegjël, jetuan për një kohë në një kompleks kullash banimi të këshillit në Camden, një përvojë që e bindi atë siç më tha vitin e kaluar se “banesat e larta, me shkallë dhe ashensorë të përbashkët, nuk ishin të përshtatshme për familjet me fëmijë të vegjël”.
Ai mësoi rëndësinë e ‘marrëdhënies midis një familjeje dhe hapësirës publike’ dhe vlerën e pozicionimit të kuzhinës në mënyrë që të kishte një pamje drejt hyrjes së një shtëpie.
Si shumë arkitektë ambiciozë të kohës së tij, përfshirë edhe pionierin e arkitekturës moderne të qëndrueshme Ted Cullinan, Gibson projektoi një shtëpi për veten dhe familjen e tij në një prej lagjeve të atëhershme të rrënuara përreth Camden Square në Londër.
Megjithëse kishte një karrierë premtuese si arkitekt në një nga departamentet më të kërkuara të arkitekturës së kohës, ai ishte i pakënaqur. Nuk i pëlqente politika e brendshme në zyrën e Camden, veçanërisht gjatë bashkëpunimit me një tjetër bashki, atë të Haringey, në një projekt të quajtur Highgate New Town. Kjo e shtyu të aplikonte dhe të fitonte më në fund pozicionin në Shetland.
Gibson e pëlqente të angazhohej personalisht në ndërtim. Shtëpia e pushimeve jashtë rrjetit elektrik, Clubbs, e vendosur në një zonë të largët të Shetlandit, u ndërtua ngadalë me dorë nga rrënojat e një vile të vjetër pushimi.
Shtëpia e tyre në Lerwick, një ndërtesë prej guri e shekullit të 18-të pranë ujit, ishte riorganizuar nga brenda sipas dizajneve të Gibson-it.
Në vitin 2010, Instituti Mbretëror i Arkitektëve në Skoci e njohu atë dhe veprën e tij me një çmim për arritje jetësore. /Katror.info
Përgatiti:
