A po shpenzoni orë të tëra duke shikuar pa mendje në Instagram dhe TikTok?
Nëse po, mund të jeni duke vuajtur nga “brain rot“, fjalë e cila është shpallur si fjala e vitit 2024, nga Oxford.
Ky është një term që përshkruan shqetësimet mbi ndikimin e konsumimit të sasive të mëdha të përmbajtjes së dobët online, veçanërisht në mediat sociale. Përdorimi i fjalës ka pësuar një rritje prej 230% në frekuencën e saj nga viti 2023 në 2024.
Mundesh me e lexu edhe…
Psikologu dhe profesori i Universitetit të Oxford-it, Andrew Przybylski, thotë se popullariteti i fjalës është një “simptomë e kohës në të cilën jetojmë”.
Çfarë është “brain rot”?
“Brain rot” [prishje, apo dëmtim i trurit] definohet si përkeqësimi i supozuar i gjendjes mendore ose intelektuale të një personi, sidomos si rezultat i konsumimit të tepërt të materialeve që konsiderohen të parëndësishme ose të padobishme intelektualisht.
Përdorimi i parë i regjistruar i termit “brain rot” daton shumë përpara krijimit të internetit, kjo fjalë është shkruar në vitin 1854 nga Henry David Thoreau në librin e tij Walden.
Ai kritikon tendencën e shoqërisë për të devalvuar idetë e ndërlikuara dhe si kjo është pjesë e një rënia të përgjithshme të përpjekjeve mendore dhe intelektuale.
Kjo e çon atë të pyesë: “Ndërsa Anglia përpiqet të shërojë kalbjen e patates, a nuk do të përpiqet askush të shërojë brain-rot [dëmtimin e trurit] i cili është shumë më i përhapur dhe më fatal?”
Fjala fillimisht mori popullaritet në mediat sociale mes komuniteteve të gjeneratave Z dhe Alpha, por tani po përdoret gjithashtu në shoqërinë kryesore si një mënyrë për të përshkruar përmbajtje të dobët dhe me vlerë të ulët që gjendet në mediat sociale.
Prof. Przybylski thotë se “nuk ka prova që shkatërrimi i trurit të jetë realisht diçka”.
“Sipas tij, kjo fjalë përshkruan pakënaqësinë tonë me botën online dhe është një fjalë që mund ta përdorim për të shprehur ankthët që kemi në lidhje me mediat sociale.”
Casper Grathwohl, president i Oxford Languages, thotë se duke parë fjalën e vitit të Oxford në dy dekadat e fundit, “mund të shohim shqetësimin në rritje të shoqërisë mbi mënyrën se si po evoluojnë jetët tona virtuale, si kultura e internetit po përshkon kaq shumë nga ajo që jemi dhe atë që diskutojmë.”
“Fjala e vitit të kaluar, ‘rizz,’ ishte një shembull interesant se si gjuha po formohet, modelohet dhe shpërndahet gjithnjë e më shumë brenda komuniteteve online.”
“Dëmtimi i trurit tregon për një nga rreziqet e perceptuara të jetës virtuale dhe për mënyrën se si po përdorim kohën tonë të lirë.”
‘BRAIN ROT’, mposhti pesë fjalë të tjera të nominuara, përfshirë demure, romantasy, dhe dynamic pricing. /Katror.info
Përgatiti:
