Konsumatori është mbreti. Kjo është mantra e përdorur globalisht, por shpesh në
praktikë, nuk zbatohet. Shumë konsumatorë në Kosovë nuk ndjehen mbretër.
“Zbritjet i qesin, ti e merr me zbritje, por kur të shkojsh te kaca nuk është me zbritje hiç.
Te mishi i terun kesh me marrë, e kishin nda në dy pjesë, disa 22 euro dhe të njëjtit
mish, në anën tjetër 9.99,” thotë një konsumator.
“Aty po i reklamojnë për zbritje por në realitet nuk po janë ashtu, të zhgënjyer normalisht, të kënaqur jo”, thotë një tjetër konsumator.
Mundesh me e lexu edhe…
“Shumë herë kemi hy edhe kemi dalë pa asnjë send, çdo send që e marrim shtrenjtë.
Aty e reklamojnë për lirë edhe të insistojnë, pse po na rreni? Po na rrejnë shumë!”, shprehet edhe një tjetër konsumatore.
Secili nga konsumatorët është pjesë përbërëse e zinxhirit më të madh që përbën shtyllën kyçe të ekonomisë. Megjithatë, ata janë cak i shkeljeve të të drejtave të konsumatorëve duke filluar nga reklamat mashtruese, çmimet dhe zbritjet jo reale, e deri tek cilësia jo korresponduese me çmimin.
Ndërsa sot, insittucionet kanë ngritur mekanizma për mbrojtjen e konsumatorit, ka qenë
një kohë kur kjo çështje nuk ishte e rregulluar.
Duke e parë këtë hendek, Selatin Kaçaniku, ish gazetar dhe ekonomist, themeloi organizatën e parë që merrej me mbrojtjen e të drejtave të konsumatorit. Ai edhe sot ngre zërin për mbrojtjen e konsumatorit.
“Kam vazhdu me përvojën time gazetareske për t’u marrë me një temë për të cilën kam menduar se Kosova ka nevojë për mua. Në familje gjithmonë janë marrë me furnizime, thashë po, këtu qenka një mundësi që ka nevojë për mua dhe ia nisa, me një grup shumë të vogël, shumë modest dhe është interesante se një prej bashkëthemeluesve te konsumatorët ka qenë Kolektivi i Radios sime që e kisha donacion nga USAID-ja në Mitrovicë”, thotë Kaçaniku.
Ai shprehet mirënjohës për kontributin që ka dhënë ndër vite në shoqëri në aspektin më të përditshëm esencial, që është konsumimi pjesë e secilës jemi të gjithë.
“Të qenët qytetar konsumator ka rëndësi jashtëzakonisht të madhe për shtetin, dhe qytetari, tani në rolin e konsumatorit është taksapagues, si i tillë është gjetuesi kryesor i buxhetit prej nga financohet shteti. Është gjë e madhe nëse ne e dimë se jemi edhe themelues, edhe financues të shtetit, domethënë kujdestarë”, shpehet ai.
Fillimet kur Kaçaniku mori përsipër misionin e mbrojtjes së konsumatorit, shpejt u bë
dera e shumë ankesave, pyetjeve e paqartësive të cilat veçse u krijuan në formë organizatash që drejtonin këto shqetësime.
“Fillimi para themelimit të organizatës nuk ka dhënë këso pyetje premtuese, domethënë reagimet kanë qenë shumë të vogla. Por pyetjet kanë filluar kur unë e kam themeluar organizatën dhe kur duke përdorur përvojën, duke aplikuar përvojën time gazetareske, kam arritur që ta afirmoj, kam arritur që t’i informoj të gjithë se tani ekziston një organizatë e cila do t’ju mbështesë juve, e cila do të merret me brengat e juaja dhe e cila do t’i artikulojë shqetësimet e juaja, ato që ju i deklaroni”, tha tutje ai.
Në Kosovë është normale të shohësh njoftime nëpër dyqane që produkti që blihet nuk mund të kthehet. Shitësit përdorin gjykimin e tyre për të vendosur politika në rastet kur një produkt është me defekt dhe rregullat e krijuara nga vetë ata mund të variojnë nga detyrimi i konsumatorëve që të shpenzojnë të njëjtën sasi parash në një tjetër produkt, ose kthimin e produkteve të blera për një periudhë të caktuar kohore prej 24 orësh.
Një mjedis i padrejtë biznesi si në këtë rast mund të krijohet më së shumti kur konsumatorët nuk janë në dijeni të ligjeve në fuqi që i mbrojnë ata, ose për ekzistencën e mekanizmave për t’i zbatuar ato. Kjo mungesë informacioni u konfirmua në vitin 2020 kur një sondazh i financuar nga BE-ja tregoi që 42% e konsumatorëve nuk janë në dijeni se Ligji i Mbrojtjes së Konsumatorëve ekziston dhe nuk i dinë të drejtat e tyre dhe që mund të kthejnë produktet e blera në dyqane ose online. Kaçaniku thotë se qeveria duhet të bëjë më shumë për të ngritur vetëdijen e qytetarëve.
”Sa i përket vetëdijes në nuk do ta akuzoja qytetarin konsumator, për arsye se është obligim i Qeverisë dhe i institucioneve brenda, domethënë detyra e saj është që qytetarin konsumator, familjen konsumatore ta informojë, ta arsimojë, ta edukojë t’i krijojë kushte që të arrihej ngritë kulturë dhe emancipim konsumi dhe ta vetëdijesojë për të qenë partner i shtetit njësoj siç jemi partner i shtetit duke i përmbushur obligimet tona fiskale, duke gjeneruar buxhetin ne duhet të jemi partner i shtetit edhe në punët tjera”, theksoi ai.
Në Departamentin për Mbrojtjen e Konsumatorit vetëm vitin e kaluar janë adresuar mbi
500 ankesa të konsumatorëve. Bazuar në Ligjin për Mbrojtën e Konsumatorit, ju keni të drejtë të ankoheni te tregtari. Parashtrimi i ankesës suaj tek Departamenti për Mbrojtjen e Konsumatorit nuk e
përjashton mundësinë që për ankesën tuaj t’i drejtoheni Gjykatës kompetente. E tëra që duhet të bëni është të shkruani ankesën online te konsumatori.rks-gov.net ose thirrni pa pagesë në: 0800 11 000. /Katror.info
Edicionin #45 të plotë e gjeni Këtu!
Përgatiti:
