Lumenjtë janë ndër mrekullitë natyrore më të mëdha dhe më sublime të botës. Ata rrjedhin nëpër planet, ndërsa ofrojnë habitate jetike për speciet e mëdha dhe të vogla. Sipas thecollector.com, ka 150,000 lumenj me emër në të gjithë planetin, dhe ndoshta edhe më shumë për të cilët ne nuk dimë ende, përcjell Katror.info.
Por a keni menduar ndonjëherë se cilët lumenj janë më të mëdhenjtë dhe më mbresëlënësit nga të gjithë? Nga lumi kolosal Nil dhe Amazona e pabesueshme deri te Kongoja e fuqishme, këta janë 5 lumenjtë më të mëdhenj dhe më vitalë që e mbajnë planetin tonë të gjallë dhe të lulëzuar.
Nili (6650 km)
Mundesh me e lexu edhe…
Sot, lumi Nil në Librin e Rekordeve Guinness është lumi më i gjatë në botë, me një gjatësi prej 6650 km. Nili rrjedh nëpër shumë vende përpara se të derdhët në Detin Mesdhe duke përfshirë Ugandën, Etiopinë, Keninë, Tanzaninë, Egjiptin, Sudanin dhe Sudanin e Jugut.
Ndërkaq, degët që derdhen në lumë janë Nili i Kaltër, Nili i Bardhë dhe Atbara. Duke pasur parasysh distancën e madhe që mbulon, nuk është për t’u habitur që Nili është një burim kryesor uji, veçanërisht për bujqësi dhe ujitje. Është gjithashtu shtëpia e një shumëllojshmërie të madhe të kafshëve të egra, duke përfshirë hipopotamët, pitonët shkëmborë të Afrikës Qendrore dhe krokodilët. Nili është në kuptimin e plotë të fjalës – burimi i jetës.
Amazon (6,400 km)
Me një gjatësi prej 6,400 kilometrash, lumi Amazon është jashtëzakonisht afër lumit Nil. Megjithatë, ky lumë ka deri tani sasinë më të madhe të ujit të ëmbël në botë, dhe çdo sekondë ai derdh të paktën 200,000 litra në oqean.
Nga burimi i tij në Andet e Perusë, lumi Amazon rrjedh drejt lindjes përgjatë skajit të Amerikës së Jugut, duke hyrë përfundimisht në Oqeanin Atlantik. Për shkak të vëllimit të madh të ujit, ai ndikon edhe në nivelin e detit në Karaibe – ndërsa uji i tij bartet në ishujt e Karaibeve, niveli i detit rritet me 3 centimetra.
Ai, ashtu si Nili, ruan një rrjet të tërë kafshësh të egra, duke përfshirë kapibarën, kajmanin e zi, lundërzën gjigante, piranat, delfinin e lumit rozë… Amazoni mbështet gjithashtu jetën e rreth 2 mijë llojeve të ndryshme zogjsh, gjë që tregon se sa i rëndësishëm dhe mbresëlënës është ky lumë.
Lumi Yangtze (6300 km)
Lumi i tretë më i gjatë në botë, lumi kinez Yangtze, është 6300 kilometra i gjatë. Rrjedh nëpër pjesën më të madhe të Azisë dhe formon kufirin jozyrtar midis Kinës veriore dhe jugore, duke e bërë atë lumin më të gjatë në Azi. Në fakt, rreth një e treta e të gjithë popullsisë së Kinës jeton në pellgun e tij.
Misisipi – Misuri (6,270 km)
Lumi Mississippi-Missouri mund të përshkruhet më mirë si një sistem lumi sesa një lumë më vete, pasi përbëhet nga lumenjtë Misisi dhe Misisipi që derdhen në njëri-tjetrin, kështu që ata shpesh quhen një lumë i madh.
Kjo rrugë e madhe ujore shtrihet në një 6270 kilometra mbresëlënëse, duke e bërë atë deri tani shtrirjen më të gjatë të rrugës ujore në të gjithë Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Pra, nuk është për t’u habitur që ky trup i madh uji “mbështet” një shumëllojshmëri të gjerë të kafshëve të egra, duke përfshirë aligatorë, breshka, zogj shtegtarë dhe peshq, veçanërisht në deltën e Mississippi, e cila përmban një sërë ekosistemesh të çmuara.
Yenisei (5500 km)
Nga burimi i tij në Mongolinë veriore, lumi Yenisei rrjedh përmes Siberisë qendrore në Detin Kara, i cili të çon në Oqeanin Arktik. Përsëri, kjo rrugë ujore përbëhet nga disa lumenj që rrjedhin nëpër Rusi dhe Mongoli, dhe kur maten së bashku, ata shtrihen në përafërsisht 5500 kilometra.
Lumi është një burim jetësor për pjesën më të madhe të popullsisë së Rusisë, duke mbështetur blegtorinë, bujqësinë, peshkimin dhe më shumë. Ai është gjithashtu një sistem i rëndësishëm transporti dhe përmban një numër hidrocentralesh që prodhojnë sasi të mëdha energjie./Katror.info
Përgatiti:
