Ishulli Bardsey, jashtë gadishullit Llŷn, është vendi i parë në Evropë që i është dhënë certifikimi Ndërkombëtar Dark Sky Sanctuary.
Ky është vendi i 16 në botë që njihet si vendi më i errët në tokë.
Uellsi tashmë ka disa vende që bëjnë pjesë në Qiellin e Errët, por zonat e përcaktuara si vendet e errëta janë shumë më të rralla dhe kanë kritere më të larta për sa i përket cilësisë së qiellit të natës.
Mundesh me e lexu edhe…
Banorët e ishullit shpresojnë se statusi i ri do të rrisë profilin e ishullit si dhe do t’ vendosë Uellsit titullin si një “komb me qiell të errët”.
Sian Stacey, kryetare e ishullit, tha se çmimi ishte shpërblimi i një pune të palodhur disavjeçare.
“Nuk ka dyshim se arritja e këtij statusi prestigjioz për Ynys Enlli do të rrisë profilin e ishullit si një vend unik në Uells dhe ndër vendet më të mirë në botë për të parë qiellin e natës,” tha ajo.
Ynys Enlli ndodhet dy milje larg majës së gadishullit Llŷn, vendndodhja dhe veçoritë gjeografike e bëjnë atë një nga vendet më të errëta në MB.
Mali në ishull shërben si një pengesë efektive, duke kufizuar dritën nga kontinenti. Ndotja më e afërt e madhe nga drita vjen nga Dublini, i cili është mbi 112,6 kilometra përtej Detit Irlandez.
I njohur si ishulli i 20,000 shenjtorëve për shkak të manastireve kelt dhe të krishterë të vendosur atje që nga shekulli i gjashtë, provat sugjerojnë se ai ishte i banuar që në epokën e bronzit.
Sot, është shtëpia e një komuniteti të vogël që punon tokën dhe peshkon nga ishulli. Ka gjithashtu 10 vila pushimi, me vizitorë në ishull midis marsit dhe tetorit.
Mari Huws, një nga rojet e ishullit, mori pjesë në procesin e certifikimit.
“Duke jetuar këtu, jam gjithmonë e mahnitur nga bukuria e ishullit dhe qielli i natës është pjesa mbresëlënëse”, tha ajo.
“Presim me padurim të mirëpresim vizitorë këtu gjatë muajve dhe viteve të ardhshme dhe të ndajmë me ta historinë tonë unike. Në një botë që po ndotet gjithnjë e më shumë, është një privilegj të jesh në gjendje të punosh për të mbrojtur diçka që është e pacenuar për brezat e ardhshëm,” u shpreh Huws.
Certifikimi i ri do të rishikohet rregullisht nga Shoqata Ndërkombëtare e Qiejve të Errët (IDA). Një program katërvjeçar duke përdorur teknologjinë më të fundit u ndërmor si pjesë për të monitoruar cilësinë e qiellit të natës në ishull për të treguar se është mjaft i errët për t’u kualifikuar. IDA kërkoi gjithashtu një plan të menaxhimit të ndriçimit dhe dëshmi fotografike për certifikimin.
Menna Jones, menaxherja e zhvillimit të Enlli, beson se statusi do të tërheqë investime në ishull dhe në zonën lokale.
“Është shumë e rëndësishme për ne në Ynys Enlli që të punojmë me komunitetin lokal dhe sigurisht ajo që do të bëjmë gjatë 10 viteve të ardhshme është të investojmë në mjedisin e ndërtuar, në trashëgiminë e tij dhe ne duhet të zhvillojmë projekte të tjera të cilat do përmirësonin edhe më shumë vendin”, tha ajo.
“Për shkak se është një komunitet i vogël dhe i largët, është mirë që të gjithë në Uells dhe në botë do të kujdesen për Ynys Enlli.”
Statusi i ri i qiellit të errët të Ynys Enlli vjen në një kohë ku ndotja nga drita në të gjithë globin vazhdon të rritet.
Në 12 vitet e fundit qielli i natës është ndriçuar 10% më pak çdo vit, gjë që, sipas një studimi të fundit global, do të thotë se një fëmijë i lindur në një zonë ku shiheshin 250 yje, ndoshta do të shihte më pak se 100 yje në të njëjtin vend 18 vite më vonë.
Sipas shkencëtarëve, ndotja nga drita është “ në rritje në qiell”.
Dhe e gjithë kjo dritë artificiale ka pasoja përtej pikëpamjes sonë për yjet.
Studimet kanë treguar ndikimin e tij në gjumin tonë, shëndetin tonë dhe ndikimin shkatërrues në jetën e egër të natës. Ka edhe dëshmi të efekteve nënujore, drita artificiale në qytetet bregdetare ekspozon zona të mëdha të shtratit të detit në nivele potencialisht të dëmshme./Katror.info
Përgatiti:
