Ndërtimet e banesave po shtohen çdo ditë e më shumë në Kosovë, ndërsa të dhënat e fundit nga Agjencia e Statistikave të Kosovës theksojnë se një përqindje e madhe e këtyre banesave janë ende të pabanuara. Sipas ASK-së, vetëm në Prishtinë mbi 30 përqind e banesave janë të pabanuara.
Njohësi i çështjeve ekonomike, Safet Gërxhaliu, në një deklaratë për Telegrafin, ka thënë se duhet bërë një analizë rreth këtyre vendbanimeve.
Sipas Gërxhaliut, në këto ndërtime kontribut të madh ka dhënë diaspora.
Mundesh me e lexu edhe…
“Në rend të parë, duhet të kuptohet e vërteta e evidentuar nga regjistrimi i fundit i popullsisë dhe i pasurisë, ku vërehet se në Kosovë janë përafërsisht afër 600 mijë vendbanime dhe nga mesi i këtyre vendbanimeve janë afër 200 mijë të pashfrytëzuara, që nënkupton afër 33 përqind e objekteve të ndërtuara janë të pabanuara, që dëshmon një situatë që kërkon analizë të thelluar. Në këtë ndërtim, kontribut të madh ka dhënë diaspora”, është shprehur ai.
Tutje, ai thekson se komunat që janë më të populluara vërehen se kanë një zhvillim më të madh ekonomik.
“Në rendin e dytë, po e shihni sa është e rëndësishme zhvillimi ekonomik i komunave dhe po e shihni që komunat që janë më të populluara e kanë një hov të zhvillimit ekonomik, por është e vërtetë që një numër i madh i banesave janë të pabanuara”, pohon ai.
Gërxhaliu, mes tjerash, ka theksuar se nuk beson që në vendin tonë më vlen ligji për kërkesën dhe ofertën.
“Besoj që në Kosovë më nuk mund të vlejë ligji për kërkesën dhe ofertën, sepse po të ishte një ligj i tillë, me siguri do të kishte pasur ulje të çmimeve, do të kishim pasur oferta më atraktive, por jemi dëshmitarë të asaj që çmimet edhe më tutje janë mjaft të larta dhe kanë trend vërtet të rritjes. E, gjithë kjo dëshmon që definitivisht në Kosovë, pjesa dërmuese e remitancave, sasia e parave, është më e madhe sesa buxheti i Kosovës që miratohet në Kuvend”, deklaron ai.
Gërxhaliu tutje pohon se është diaspora ajo që shpenzon më shumë në Kosovë në blerjen e patundshmërisë, megjithatë ai shton se duhet të analizohet nëse ka hapësirë për pastrim parash.
“Diaspora shpenzon shumë më tepër, blerja e patundshmërisë nga diaspora është duke mbajtur këto çmime, por besoj që duhet të analizohet nëse ka edhe hapësirë për pastrim parash, sepse dikush që investon për të shitur apo për të pasur qarkullim, ka një ofertë të çmimeve, ndërsa në Kosovë nuk ka,” nënvizoi ai.
Eksperti i ekonomisë deklaron se sektori i ndërtimtarisë është ndër sektorët kryesorë në Kosovë që gjeneron punësim, shitje, transaksione bankare dhe në të njëjtën kohë rritet edhe prodhimi i materialit ndërtimor.
Sa i përket çmimeve të larta, Gërxhaliu pohon se mund të ketë ndonjë rënie të tyre në vitet e ardhshme.
“Trendet janë të tilla, ku çmimet po bien, besoj pas sezonit, dhe vitin e ardhshëm mund të ketë rënie çmimesh, përndryshe, nëse nuk ka shitje dhe ka hiperndërtim, atëherë Kosova do të jetë para një bllokade ekonomike. Çmimet duhet të lëvizin”, shton ndër të tjera ai.
Eksperti i ekonomisë pohon se krahas ndërtimit, prioritet duhet të jetë legalizimi, duke shtuar se “legalizimi duhet të jetë i mirëfilltë dhe i pranuar ndërkombëtarisht”.
Ndërsa, Faton Hoxha, kryetar i Shoqatës së Ndërtimtarëve të Kosovës, për Telegrafin tha se shumica e banesave janë të pabanuara për shkak se janë blerë nga diaspora.
“Ndërtimi vazhdon për aq sa ka kërkesë për blerje. Në 5-6 vitet e fundit, pak a shumë e kemi të njëjtën sasi të metrit katror që lëshon leje Prishtina, këtë vit në gjashtë muajt e parë ka qenë më pak kërkesa. Tani për tani, përderisa ka kërkesa për leje ndërtimi dhe lejet po lëshohen, atëherë ndërtimi lidhet me kërkesën për blerje,” u shpreh ai.
Megjithatë, Hoxha thotë se çmimi i banesave nuk varet nga ajo se sa janë të banuara.
“Çmimin e banesave nuk e determinon sa janë të banuara ose jo; çmimin e determinon kostoja e ndërtimit dhe kostoja e tokës. Krahasuar me vendet e rajonit, sa është kostoja e tokës atje dhe sa është në Kosovë, çmimi i banesave në Kosovë mbetet më i ulët në rajon”, potencoi ai.
Ndryshe, sipas statistikave preliminare nga procesi i fundit i regjistrimit të popullsisë nga Agjencia e Statistikave, Kosova ka 1,589,659 banorë.
Nga ky proces i regjistrimit të popullsisë dhe pasurisë që u realizua në prill-maj 2024 është evidentuar një përqindje e lartë e banesave dhe shtëpive të pabanuara.
Pavarësisht që kryeqyteti është gjithmonë i kërkuar për banim, në bazë të statistikave del që 30.7 për qind e banesave dhe shtëpive janë të pabanuara./Telegrafi
Përgatiti:
