Rruga mbi Oqean: Autostrada ‘lundruese’ e SHBA-së

Udhëtimi nga Miami në ishullin Key West, Florida, nuk ka qenë gjithmonë një udhëtim i shkujdesur siç është sot. Në fillim të shekullit të 20-të, e vetmja mënyrë për të bërë udhëtimin në pikën më jugore të SHBA-së kontinentale ishte një udhëtim njëditor me varkë, dhe kjo varej nga moti dhe baticat. Por falë një mrekullie inxhinierike mahnitëse të njohur si Autostrada e Jashtme që shtrihet 113 milje nga maja jugore e kontinentit nëpër 44 ishuj tropikal në 42 ura, njeriut i krijohet përshtypja se noton nëpër një gjerdan me pyje rizofore dhe kaska teksa udhëton me makinë për vendin ku takohen Amerika e Veriut dhe Karaibet, shkruan Katror.info.

Autostrada e Jashtme në fakt filloi si Hekurudha Mbi Det, dhe ishte ideja e zhvilluesit vizionar Henry Morrison Flagler (i njohur si “Babai i Floridës moderne”). Në 1870, Flagler bashkëthemeloi Standard Oil Company së bashku me manjatin e biznesit John D Rockefeller, dhe u bë një nga korporatat më të mëdha dhe më të fuqishme në botë në fillim të shekullit të 20-të. Pasi vizitoi Florida dhe njohu potencialin turistik të “Shtetit të Diellit”, Flagler derdhi shumë nga pasuria e tij në rajon, duke ndërtuar resorte luksoze që e shndërruan një nga shtetet më të varfra të SHBA-së në një parajsë dimërore për udhëtarët e epokës së praruar nga SHBA-ja verilindore. Megjithatë, nuk kishte asnjë mënyrë që mysafirët të shkonin në vendpushimet e pasura, por të largëta të Flagler.

Kështu, në 1885, Flagler lidhi një seri hekurudhash të shkëputura përgjatë bregut të Atlantikut të Floridës nga Jacksonville, në skajin verior të Floridës, në Majamin, afër majës jugore të shtetit. Miami duhet të ishte fundi i linjës, por kur SHBA filloi ndërtimin në Kanalin e Panamasë në 1904, Flagler pa një potencial të jashtëzakonshëm për Key West – pjesa më e afërt e tokës e SHBA me Kanalin dhe porti më i thellë në SHBA-së Juglindore. Qendra e zhurmshme tashmë po lulëzonte falë industrisë së purove, sfungjerëve dhe peshkimit (Key West ishte qyteti më i madh i Floridës deri në vitin 1900), por vendndodhja e largët e ishullit e bëri të vështirë dhe të shtrenjtë lëvizjen e mallrave në veri.

Prandaj, Flagler vendosi të zgjerojë rrugën e tij 156 milje në jug deri në Key West, kryesisht mbi det të hapur. Ky i ashtuquajtur Key West Extension u konsiderua i pamundur nga shumë prej bashkëkohësve të tij dhe vizioni i tij u etiketua “Marrëzia e Flamurtarit” nga kritikët e tij. Midis 1905 dhe 1912, tre uragane goditën vendin e ndërtimit, duke vrarë më shumë se 100 punëtorë. I padekurajuar, Flagler e shtyu përpara projektin e tij. U deshën shtatë vjet; 50 milionë dollarë (1.56 miliardë dollarë sot); dhe 4,000 emigrantë afrikano-amerikanë, bahamianë dhe evropianë për të ndërtuar hekurudhën – të cilët të gjithë duhej të luftonin me aligatorët, akrepat dhe gjarpërinjtë ndërsa punonin në kushte të vështira.

Kur hekurudha u përfundua në 1912, ajo u quajt “çudia e tetë e botës”. Në lëvizjen inauguruese të trenit, një lokomotivë me djegie druri mbërriti në Key West nga Majami, duke transportuar 82-vjeçarin Flagler, i cili doli nga makina e tij private luksoze (e cila është e ekspozuar nga Muzeu Flagler në Palm Beach) dhe dyshohet se i pëshpëriti një shoku: “Tani mund të vdes i lumtur. Ëndrra ime është përmbushur”.

Hekurudha funksionoi deri në vitin 1935, kur uragani më vdekjeprurës i një shkatërroinjë pjesë të madhe të saj. Në vend që të rindërtohej, kryevepra e Flagler-it u rimishërua për të akomoduar dashurinë e sapogjetur të amerikanëve për automobilat. Në vitin 1938, qeveria amerikane nisi të ndërtonte një nga rrugët më të gjata mbiujore në botë, duke u mbështetur në urat në dukje të pathyeshme të Flagler, të cilat mund t’i rezistonin erërave deri në 200 kilometra në orë.

Më shumë se një shekull pas përfundimit të hekurudhës, 20 nga urat origjinale ende transportojnë udhëtarë nga Miami në Key West. Ju mund arrini me makinë në më pak se katër orë, por devijimi gjatë rrugës është pjesë e argëtimit. Një seri ndalesash magjepsëse, nën radar, i ndihmon udhëtarët të vlerësojnë më mirë se si lindi kjo mrekulli inxhinierike dhe ndikimi i saj i qëndrueshëm në Florida Keys.

Gjashtëdhjetë e nëntë milje në jug të Majamit, Key Largo është pjesa më veriore e Florida Keys dhe një ndalesë e parë e shkëlqyer. Gators, gjarpërinjtë dhe krijesat e tjera të lidhura me ujin mund të kenë tmerruar ekipet e ndërtimit të Flagler, por këto ditë, udhëtarët vijnë në Key Largo (i vetëshpallur “kryeqyteti i zhytjeve”) për tu mrekulluar me jetën e tij të bollshme detare. /Katror.info