Asgjë nuk të thith më shumë se një vrimë e zezë supermasive, por sipas një grupi studiuesish, objektet e mëdha të gjetura në zemër të shumë galaktikave mund të jenë duke nxitur zgjerimin e kozmosit.
Pretendimi radikal vjen nga një ekip ndërkombëtar që krahasoi ritmet e rritjes së vrimave të zeza në galaktika të ndryshme. Ata arrijnë në përfundimin se përhapja e masave të vëzhguara mund të shpjegohet me vrimat e zeza që mbajnë bërthama të “energjisë së errët”, forcës misterioze që qëndron pas zgjerimit të përshpejtuar të universit, shkruan The Guardian.
Në vend që energjia e errët të shpërndahet në hapësirë-kohë, siç kanë supozuar shumë fizikanë, shkencëtarët sugjerojnë se ajo është krijuar dhe mbetet brenda vrimave të zeza, të cilat formohen në forcat dërrmuese të yjeve në kolaps.
Mundesh me e lexu edhe…
“Ne propozojmë që vrimat e zeza janë burimi i energjisë së errët,” tha Duncan Farrah, një astronom në Universitetin e Hawait. “Kjo energji e errët prodhohet kur materia normale kompresohet gjatë vdekjes dhe kolapsit të yjeve të mëdhenj”.
Shkencëtarët propozuan për herë të parë energjinë e errët në fund të viteve 1990, kur matjet e yjeve të largët zbuluan se zgjerimi i universit po përshpejtohej. Zbulimi paraqiste një problem për astronomët, megjithatë: Duke pasur parasysh se graviteti duhet të ngadalësojë zgjerimin, çfarë mund ta shtyjë atë më shpejt?
Si një vend për një zgjidhje, studiuesit dolën me energjinë e errët, një forcë e panjohur që punon kundër gravitetit. Në formën e saj më të thjeshtë, energjia e errët përputhet me “konstantën kozmologjike” që Ajnshtajni e përmendi në vitin 1917. Ai e prezantoi atë si një rregullim në relativitetin e përgjithshëm për të mbajtur universin larg nga kolapsi, por më vonë e hoqi atë, duke e quajtur “gafa e tij më e madhe”.
Në punën e fundit, studiuesit krahasuan masat e vrimave të zeza në galaktikat e reja, ku yjet ende po formohen, me masat e vrimave të zeza në galaktikat gjigante, por të fjetura, ku nuk lindin më yje. Në galaktikat më të reja, vrimat e zeza mund të rriten duke gëlltitur yjet e afërt dhe materiale të tjera, por në galaktikat më të vjetra, u mbetet pak për të thithur.
Shkencëtarët zbuluan se vrimat e zeza në galaktikat e fjetura ishin shtatë deri në 20 herë më të mëdha se sa pritej, një zbulim që ata thonë se tregon një proces tjetër me të cilin vrimat e zeza po rriten.
Në dy punime të botuara në The Astrophysical Journal dhe The Astrophysical Journal Letters, studiuesit thonë se gjetjet mund të shpjegohen nëse vrimat e zeza rriten ndërsa universi zgjerohet. Ky mund të jetë rasti me vrimat e zeza që teorizohet se përmbajnë energji të errët në bërthamat e tyre, argumentojnë autorët.
Nëse shkencëtarët kanë të drejtë, ata do të kenë zgjidhur enigmën e origjinës, nëse jo të natyrës, të një prej forcave më misterioze në univers. Por nevojitet shumë më tepër punë përpara se të pranohet. Midis shumë pyetjeve të mbetura është se si vrimat e zeza mund të tërheqin gjithçka pranë tyre drejt tyre, ndërsa në të njëjtën kohë largojnë universin./Katror.info
Përgatiti:
