Egzona Shala Kadiu, aktiviste dhe drejtuese e EcoZ, ndan përvojën e saj në këtë betejë. Në një intervistë për podcastin “Diana’Stories”, ekolog-ja dhe aktivistja Egzona Shala-Kadiu, ndër të tjerash rrëfen rrugëtimin sfidues për ndalimin e hidrocentraleve të paligjshme në Parkun Kombëtar të Sharrit – një histori e fuqisë së aktivizmit qytetar dhe bashkëpunimit ndërkombëtar për mbrojtjen e natyrës.
Angazhimi fillestar si aktiviste
“Njëra ndër kauzat kryesore në të cilat unë kam qenë e përfshirë… tash e kam edhe një përgjegjësi tjetër si aktiviste mjedisore. Jo gjithmonë jam përfshirë si EcoZ, por herë si profesioniste, herë si aktiviste, herë kështu të gjitha,” rrëfen Egzona.
Ajo tregon se përfshirja e saj në çështjen e hidrocentraleve ka filluar që nga vitet 2014–2015, kur nisi reagimi i parë publik, ndërsa një valë më e organizuar nisi në vitin 2019 përmes protestave në Pejë dhe Biti.
Mundesh me e lexu edhe…
Premtimet që u harruan
Për një kohë, aktivistët pushuan veprimet për shkak të premtimeve nga qeveria e re.
“Dita e dytë e ministrit që ka fillu punën, na kena qenë të ftuar, edhe dita e tretë ka qenë në Biti me një lloj të premtimit që nuk do të ketë më hidrocentrale. Dhe kjo ka qenë konsideruar si një fitore për neve.”
Por me kalimin e kohës, asnjë veprim konkret nuk ndodhi. Hidrocentralet vazhduan të operonin, ndërsa angazhimi institucional mungoi plotësisht.
Aktivizimi merr hov ndërkombëtar
Kur u bë e qartë se reagimi institucional mungonte, Egzona dhe EcoZ vendosën të ndërkombëtarizojnë kauzën. Në vitin 2024, EcoZ u kontaktua nga organizata austriake RiverWatch, për të forcuar avokimin dhe presionin ndërkombëtar.
RiverWatch është e njohur për kampanjën “Save the Blue Heart of Europe”, që ka ndihmuar në mbrojtjen ligjore të lumenjve të Ballkanit, përfshirë edhe lumin Vjosa në Shqipëri.
Aksioni me shkronja në majën e Brezovicës
Inspiruar nga aksioni në Shqipëri, aktivistët vendosën të ndërmarrin një veprim simbolik në Kosovë: vendosja e shkronjave të mëdha “SHARR NATIONAL PARK – NO DAMS” në Brezovicë. Ato ishin të përmasave deri në 10 metra dhe të krijuara nga materiale të riciklueshme.
“Ka qenë shumë sfiduese… me i mbledh edhe bashkëpunëtorët edhe aktivistat, me u ngjitë në majë të Brezovicës në pikë të verës për me i ngjitë do shkronja,” kujton Egzona.
Dy leje hidrocentralesh anulohen
Pak kohë pas këtij veprimi të bujshëm, aktivistët morën lajmin e mirë: dy nga katër hidrocentralet në zonë u ndaluan.
“Në momentin e vendosjes, na veç jena kanë të informumë që janë anulu 2 lejet. Ajo u kanë ndër ndoshta storiet e suksesit që hala na mban gjallë,” dëfton Egzona.
Ju ftojmë ta dëgjoni intervistën e plotë në YouTube, ku Egzona Shala flet me më shumë detaje për sfidat e radhës në këtë betejë dhe nismat e tjera mjedisore në të cilat ajo është e angazhuar.
Artikull i sponzorizuar
Përgatiti:
