Një seri studimesh psikologjike po paralajmërojnë për një efekt anësor të inteligjencës artificiale (AI): sa më shumë që robotët dhe asistentët virtualë na duken emocionalisht inteligjentë, aq më pak njerëzorë fillojmë t’i shohim njerëzit e vërtetë.
Ky fenomen, i quajtur “dehumanizim i shkaktuar nga asimilimi”, është zbuluar nga një grup studiuesish në një artikull të botuar në Journal of Consumer Psychology. Sipas tyre, ndërveprimi i shpeshtë me AI që shfaq ndjeshmëri dhe reagim emocional — si robotët që vallëzojnë apo asistentët virtualë që kuptojnë tonin e zërit — ndikon në mënyrën se si perceptojmë të tjerët, shkruan PsyPost.
Në kohët e fundit, AI ka evoluar përtej funksioneve teknike. Robotët mund të na argëtojnë, të na shoqërojnë dhe të reagojnë emocionalisht. Por, siç shpjegon autorja e studimit, Hye-young Kim, kjo afërsi emocionale me teknologjinë mund të ketë pasoja të padukshme.
Mundesh me e lexu edhe…
“Sa më shumë e perceptojmë AI-në si të ngjashme me ne, aq më shumë mund të zbehim perceptimin tonë për humanitetin e të tjerëve,” tha ajo.
Studiuesit kryen pesë eksperimente të ndryshme për të testuar efektin.
Në një eksperiment, pjesëmarrësit që panë një robot humanoid duke vallëzuar (një akt emocional dhe shprehës) ishin më të gatshëm të mbështesnin masa çnjerëzore në vendin e punës, si zëvendësimi i ushqimeve me shake apo ndjekja me pajisje GPS.
Në një anë tjetër, AI me aftësi super njerëzore (si shikimi me rreze X) nuk shkaktoi dehumanizim, sepse perceptohej si diçka krejtësisht tjetër nga njeriu. Por kur AI kishte aftësi të ngjashme me njerëzit, efekti dehumanizues rikthehej.
Një eksperiment tjetër tregoi se vetëm AI me ndjeshmëri emocionale, jo AI analitike dhe logjike, krijonte këtë efekt. Njerëzit nuk ndikoheshin nga inteligjenca kognitive, por nga ndjeshmëria e simuluar.
Në një test praktik, pjesëmarrësve iu kërkua të zgjidhnin një kartë dhurate mes Amazon dhe Costco, pas leximit të një artikulli mbi kushtet e këqija të punonjësve në Amazon. Ata që kishin parë AI me ndjeshmëri emocionale, shpesh zgjodhën Amazon-in, duke treguar më pak shqetësim për trajtimin çnjerëzor të punëtorëve.
Në një tjetër studim, kur një kompani përshkruante një asistent virtual emocional, njerëzit ishin më pak të gatshëm të dhuronin para për mbështetjen emocionale të punonjësve njerëzorë, në krahasim me ata që kishin lexuar për një asistent teknik.
Po ashtu, po kërkohen studime të mëtejshme për të kuptuar nëse këto efekte prekin edhe vetë-perceptimin tonë — a fillojmë ne vetë të pranojmë trajtim më çnjerëzor në mjedise të dominuara nga AI?/Katror.info.
