Shumë konsumatorë janë të njohur me të ashtuquajturën “taksë rozë” – një rritje e panevojshme e çmimit për produktet që cakt të marketingut kanë gratë, edhe kur ato janë praktikisht të njëjta me versionet më të lira për burrat.
Artikujt e kujdesit personal, si briskët, deodorantët dhe shampot, janë disa nga shembujt më të zakonshëm. Por më pak konsumatorë janë të vetëdijshëm për “tarifat rozë”, ose taksat mbi mallrat e importuara që kategorizohen si produkte për gra, shkruan The Guardian, transmeton Katror.info.
Tarifat rozë janë një nga arsyet pse veshjet e grave kushtojnë më shumë sesa ato të burrave në pikën e blerjes. Kjo është edhe arsyeja pse disa gra mund të zgjedhin të blejnë pantallona sportive ose pulovra të mëdha që teknikisht janë dizajnuar për “burra” – për të kursyer para.
Mundesh me e lexu edhe…
Siç raportoi për herë të parë gazeta The 19th, dy anëtare demokrate të Dhomës së Përfaqësuesve, Lizzie Fletcher nga Teksasi dhe Brittany Pettersen nga Kolorado, prezantuan një projektligj këtë sesion për t’i kërkuar Departamentit të Thesarit të studiojë tarifat rozë dhe të publikojë gjetjet mbi ndikimin e tyre në krijimin e një paragjykimi gjinor në sektorin e shitjeve me pakicë.
Si funksionojnë tarifat rozë?
Kjo lëvizje vjen në një kohë kur lufta tregtare e Donald Trump ka bërë që më shumë amerikanë të ndjekin nga afër se si funksionojnë tarifat dhe si ndikojnë në jetën e tyre të përditshme. (Në TikTok, veçanërisht të rinjtë janë shqetësuar për ndikimin e taksave mbi mallrat e prodhuara në Kinë, duke përfshirë çmimet e modës së shpejtë nga Temu ose Shein.)
Ed Gresser, nënkryetar dhe drejtor i Institutit të Politikave Progresive, një think-tank centrist, tha se projektligji “do të ndihmojë në krijimin e një sistemi më të drejtë”, duke theksuar se paragjykimi gjinor në veshje kushton grave të paktën 2.5 miliardë dollarë në vit.
Lizzie Fletcher theksoi se gratë paguajnë mesatarisht 3% më shumë në tarifa sesa burrat, por në disa raste, kjo shifër mund të jetë edhe më e lartë. Madje, blerësit nuk mund t’i shmangin këto tarifa as nëse zgjedhin veshje “gjinore neutrale” – sipas The 19th, veshjet unisex taksohen me të njëjtën normë si veshjet për gra. Tarifave rozë u nënshtrohen gjithashtu produktet e kujdesit personal, atletet dhe lodrat e destinuara për vajza.
Sheng Lu, profesor i studimeve të modës dhe tekstilit në Universitetin e Delaware-it, thotë se ky hendek në tarifa mes veshjeve për burra dhe gra është rezultat i dekadave të negociatave të ndikuara nga seksizmi.
“Në ato kohë, burrat dominonin diskutimet dhe gratë nuk ishin të përfaqësuara në mënyrë të plotë në këto negociata. Ky është një faktor i rëndësishëm që ka ndikuar në krijimin dhe vazhdimësinë e tarifave rozë,” tha ai.
Historia e tarifave në SHBA
Ligjet e para për tarifat në SHBA u shkruan në shekullin e 18-të, por ndikimi i tyre u zvogëlua në fillim të viteve 1900 me vendosjen e taksave mbi të ardhurat. Pas krizës financiare të vitit 1929, Presidenti Herbert Hoover i riktheu tarifat, megjithëse ato u ulën ndjeshëm pas Luftës së Dytë Botërore, gjatë epokës së marrëveshjeve të tregtisë së lirë.
Gjatë presidencës së parë të Donald Trump, tarifat u kthyen në një çështje të nxehtë politike, pasi ai propozoi taksa me synimin për të rikthyer prodhimin në SHBA. Por dizajnerët e modës thonë se kjo është më e lehtë të thuhet sesa të realizohet, pasi Kina ka avancuar ndjeshëm në teknikat e prodhimit të veshjeve.
Hulumtimet tregojnë se gratë janë përgjegjëse për 70-80% të të gjitha shpenzimeve konsumatore, gjë që i jep qeverive një stimul për të vendosur tarifa më të larta për veshjet e tyre. Një studim zbuloi se në vitin 2015, për familjet amerikane, barra e tarifave për veshjet e grave ishte 2.77 miliardë dollarë më e lartë sesa për veshjet e burrave.
Një shembull konkret i tarifave rozë
Veshjet e grave gjithashtu priren të bëhen nga fibra sintetike, si poliesteri, i cili tatohet më shumë sesa pambuku – një nga eksportet më të mëdha të SHBA-së. “Markat e modës nuk mund të absorbojnë plotësisht këto tarifa vetë, ndaj në fund ato përçohen te konsumatorët,” shpjegon Lu.
Kodi i Tarifeve të Harmonizuara të SHBA-së, një rregullore e ndërlikuar që përcakton normat e tarifave për të gjitha kategoritë e mallrave, përmban atë që Susan Scafidi, drejtoresha e Institutit të Ligjit të Modës në Fordham, i quan ‘mikroagresione financiare’.
Një shembull:
- Mbathjet prej mëndafshi për burra tatohen me 0.9%, ndërsa ato për gra me 2.1%.
- Një pallto prej leshi për burra tatohet me 38.6 cent për kilogram plus 10% të vlerës së saj, ndërsa një pallto e ngjashme për gra tatohet me 64.4 cent për kilogram plus 18.8% të vlerës.
Disa mund të argumentojnë se rrobat e burrave peshojnë më shumë, duke justifikuar një tarifë më të lartë. Por Scafidi nuk e pranon këtë arsyetim. “Një pallto mesatare e grave mund të jetë pak më e lehtë, por shumë prej tyre kanë të njëjtën peshë si ato të burrave, dhe kjo nuk shpjegon një diferencë kaq të madhe në tarifa,” tha ajo.
A do të eliminohen tarifat rozë?
Megjithëse Scafidi dëshiron që tarifat rozë të eliminohen, ajo nuk është optimiste se kjo do të ndodhë së shpejti. “Tarifat janë një mënyrë për të gjeneruar të ardhura pa u vënë re nga votuesit,” shpjegoi ajo.
Ndryshe nga taksat e shitjes, të cilat shfaqen qartë në faturat ose gjatë blerjeve online, ndikimi i tarifave është i padukshëm për konsumatorët.
“Ne shohim etiketën e çmimit, shohim taksën e shitjes, por nuk e shohim tarifën kur blejmë. Ajo është e padukshme për ne, ndaj nuk ka presion politik për t’i hequr ato”, tha ajo.
Megjithatë, taksa rozë ka marrë vëmendje më të madhe në vitet e fundit, pjesërisht për shkak të një studimi të vitit 2015 nga Departamenti i Çështjeve të Konsumatorëve të Nju Jorkut, i cili frymëzoi fushata të markave si Burger King dhe European Wax Center për të ngritur ndërgjegjësimin mbi këtë çështje. Si rezultat, shtetet e Kalifornisë dhe Nju Jorkut tashmë kanë miratuar ligje që ndalojnë bizneset të vendosin çmime të ndryshme për produkte “thelbësisht të ngjashme” të diferencuara sipas gjinisë.
Scafidi beson se nëse shitësit me pakicë do të detyroheshin të shfaqnin se si tarifat ndikojnë në çmimet, atëherë konsumatorët do të kërkonin ndryshim. “Tarifat rozë grumbullohen gradualisht, si një torturë e ngadaltë me pikëza uji,” tha ajo. “Është një padrejtësi në shumë nivele, por ndoshta nuk do të korrigjohet shpejt.”/Katror.info
Burimi: The Guardian
Përkthimi: Katror.info
Përgatiti:
