Urani dhe unazat e tij, të kapur në një portret magjepsës nga teleskopi hapësinor James Webb (JWST), sigurisht që rrezatojnë bukurinë e tyre.
Ky është imazhi i dytë i Uranit i marrë nga JWST këtë vit. I pari, i publikuar në prill, ishte me dy ngjyra, e përbërë nga imazhe të marra në gjatësi vale infra të kuqe prej 1.4 dhe 3.0 mikron. Imazhi i ri shton gjatësi vale shtesë, më saktësisht 2.1 dhe 4.6 mikron, duke ofruar një pamje shumë më të plotë të planetit të shtatë nga Dielli.
Por imazhi i ri JWST i Uranit nuk tregon vetëm planetin. Unazat e Uranit shkëlqejnë në dritën infra të kuqe, dhe optika e JWST madje dalloi unazën e brendshme të pakapshme Zeta, e cila përndryshe është e vështirë për t’u parë. Shumë nga 27 hënat e Uranit janë gjithashtu në foto; një pamje nga afër tregon disa nga hënat më të vogla dhe më të zbehta të Uranit, duke përfshirë disa të vendosura brenda unazave, ndërsa një pamje më e gjerë tregon pesë hënat e mëdha të Uranit: Ariel, Miranda, Oberon, Titania dhe Umbriel. Pasuria e shtuar e detajeve në këto imazhe të reja sjell në fokus kapakun polar verior të Uranit. Ndryshe nga kapakët polar të Tokës dhe Marsit, të cilat përbëhen nga akulli i ngurtë, Urani është një botë e gaztë dhe kapakët e tij polare janë aura të mjegullta aerosolësh që notojnë lart në atmosferën e tij.
Mundesh me e lexu edhe…
Imazhi i ri JWST tregon kapakun polar verior të Uranit pothuajse drejtpërdrejt drejt nesh (dhe për rrjedhojë drejt Diellit), me një pikë të ndritshme në mes dhe një mbështjellës të errët, të cilat janë parë më parë në vëzhgimet me rreze infra të kuqe dhe radio, por kurrë me këtë qartësi. Pika e ndritshme, e parë si e bardhë në imazhin e ri JWST, është më e nxehtë se rrethina e saj dhe qendra e një vorbulle të madhe ciklonike. Stuhi të ndritshme shihen gjithashtu duke fryrë rreth kapelës polare dhe besohet se shkaktohen të paktën pjesërisht nga ndryshimet sezonale. Urani është një planet vërtet i çuditshëm sepse, për arsye të panjohura për shkencëtarët, ai rrotullohet rreth Diellit në anën e tij, i anuar 98 gradë në raport me rrafshin e ekliptikës (rrafshi i shtigjeve të planetëve të tjerë). Në vend që polet e tij të jenë ‘në majë’ të planetëve, ne i shohim ato drejtpërdrejt, gjë që sjell kushte unike klimatike që astronomët po i vëzhgojnë me kënaqësi nga JWST përpara solsticit veror verior të Uranit në 2028, raporton Space.com.
Kjo është kur moti në kapakun polar të planetit bëhet më aktiv. Pjerrësia e Uranit do të thotë që një pol është vazhdimisht i ekspozuar ndaj dritës së ditës dhe tjetri është në natën e përjetshme gjatë një çereku të vitit të Uranit, i cili zgjat 84 vjet Toke. Aktualisht, poli i veriut është përballë nesh, por në vitin 2070 do të jetë radha e polit jugor të Uranit për të shijuar atë që mund ta quajmë verë në një distancë kaq të madhe nga dielli (2.96 miliardë kilometra).
Duket e çuditshme të mendosh se në vitin 1986, kur misioni Voyager 2 i NASA-s fluturoi përtej gjigantit të akullit, konsensusi i përgjithshëm ishte se Urani dukej paksa i mërzitshëm, me një atmosferë që ishte një zhgënjim pas zhurmës rreth atmosferës së larmishme të parë në Jupiter dhe Saturni. Shkencëtarët planetar nuk e kuptuan në atë kohë se në gjatësi vale infra të kuqe, të cilat na lejojnë të shohim nën mjegullën pa formë, Urani ka shumë për të ofruar, siç tregojnë pamjet e avancuara të JWST.
Përveç ofrimit të të dhënave edhe më të mira për shkencëtarët planetarë që përpiqen të kuptojnë se si funksionon atmosfera e Uranit, këto vëzhgime do të jenë gjithashtu jetike në rafinimin e pyetjeve shkencore që do të bëjnë misionet e ardhshme në Uran. Pozicionet orbitale nënkuptojnë se misioni, i cili do të marrë më shumë se një dekadë për të arritur Uranin, do të duhet të nisë deri në vitin 2030; shkencëtarët planetar janë ende duke pritur me ankth miratimin nga NASA.
Deri atëherë, do të na duhet të mjaftohemi me imazhet e jashtëzakonshme të ofruara nga JWST. /Katror.info
Përgatiti:
