Zbulimet e reja nga ekspertët e Universitetit të Gracit tregojnë se prodhimi i librave të parë mund të ketë filluar qindra vjet më herët nga sa mendohej më parë.
Restauruesi austriak Theresa Zammit Lupi zbuloi shenja qepjeje gjatë një studimi rutinë të një papirusi egjiptian, tha Universiteti i Gracit. Fragmenti daton nga shekulli III para Krishtit. Kjo do të thotë se metoda e qepjes, një mjet thelbësor për çdo konservator-restaurues të libërlidhjeve, është 400 vjet më i vjetër se dëshmia më e vjetër e njohur e librave, të cilat datojnë nga viti 150 deri në 250 pas Krishtit dhe mbahen në bibliotekat e Londrës dhe Dublinit, shkruan Katror.info.
Një copë papirusi, me përmasa 15 me 25 centimetra, u gjet në një nekropol pranë qytetit të sotëm egjiptian Al-Hiba dhe u soll në Graz që në vitin 1904.
Studiuesit nga Universiteti i Grazit pohuan se fleta e dyfishtë nga fletore ishte në fakt një faturë tatimore për birrën dhe vajin dhe ishte shkruar në greqisht.
Ajo u përdor si pjesë e qefinit të një mumjeje.
Gjatë punimeve restauruesja Zamit Lupi vuri re një copë fije, një palosje në mes të fragmentit, më pas vrima për qepje dhe buzë të përcaktuara qartë të tekstit, të cilat tregojnë se bëhet fjalë për një fletë nga kodiku dhe jo një rrotull.
Kodiku është forma më e vjetër e librit – fillimisht një diptik, pastaj një poliptik, dy ose më shumë pllaka dylli të bashkuara me një kordon lëkure mbi të cilin shkruhej. Më vonë, një libër i shkruar në pergamenë ose letër filloi të quhej kodeks. Kodikët e parë u krijuan në shekullin I dhe ishin të destinuara për përdorim shkollor dhe kopjim të veprave letrare dhe u përdorën për qëllime llogaritëse.
“Si konservator, duhet të them se është një ndjenjë e jashtëzakonshme kur has në një zbulim të tillë dhe e di se mund të kontribuosh me informacione të reja për historinë e krijimit të librave”, tha ekspertja austriake me origjinë nga Malta.
Në vjeshtë, Universiteti i Gracit planifikon të organizojë një konferencë ndërkombëtare ku do të prezantohen gjetjet e reja dhe do të diskutohen me kolegë nga e gjithë bota. /Katror.info
Përgatiti:
