Historianët dhe arkeologët kanë eksploruar, gjatë shekujve, misteret pas Sfinksit të Madh të Gizës.
Por më pak vëmendje i është kushtuar një pyetjeje themelore dhe të diskutueshme: Cili ishte terreni që hasën egjiptianët e lashtë kur filluan të ndërtonin këtë strukturë të veçantë – dhe a kishin ndikim këto mjedise natyrore në formimin e saj?
Një ekip shkencëtarësh të Universitetit të Nju Jorkut përsëritën kushtet që ekzistonin 4500 vjet më parë – kur u ndërtua Sfinksi – për të treguar se si era lëvizte kundër formacioneve shkëmbore, duke i dhënë formë një prej statujave më të njohura në botë.
Mundesh me e lexu edhe…
“Gjetjet tona ofrojnë një ‘histori të origjinës’ së mundshme për mënyrën se si procesi i formimit e ngjashme me Sfinksin mund të vijnë nga erozioni,” shpjegon Leif Ristroph, një profesor i asociuar në Institutin Courant të Shkencave Matematikore të Universitetit të Nju Jorkut dhe autori i lartë i studimit, për Physical Review Fluids . “Eksperimentet tona laboratorike treguan se çuditërisht forma të ngjashme me Sfinksin, në fakt, mund të vijnë nga materialet që gërryhen nga rrjedhat e shpejta.”
Puna u përqendrua në përsëritjen e yardangëve – formacionet e pazakonta shkëmbore të gjetura në shkretëtira që rezultojnë nga rëra e fryrë nga era – dhe eksplorimi se si Sfinksi i Madh mund të kishte origjinën si një yardang që më pas u detajua nga njerëzit në formën e statujës së njohur gjerësisht.
Për ta bërë këtë, Ristroph dhe kolegët e tij në Laboratorin e Matematikës së Aplikuar të NYU morën grumbuj balte të butë me material më të fortë dhe më pak të gërryer – duke imituar terrenin në Egjiptin verilindor, ku ndodhet Sfinksi i Madh.
Më pas ata i lanë këto formacione me një rrjedhë uji me rrjedhje të shpejtë – për të imituar erën – që i gdhendi dhe i riformoi ato, duke arritur përfundimisht në një formacion të ngjashëm me Sfinksin. Materiali më i fortë ose më rezistent u bë “koka” e luanit dhe u zhvilluan shumë karakteristika të tjera – si “qafa” e prerë, “putrat” e shtrira përpara në tokë.
“Rezultatet tona ofrojnë një teori të thjeshtë të origjinës për mënyrën se si formacionet e ngjashme me Sfinksin mund të vijnë nga erozioni,” vëren Ristroph.
“Puna mund të jetë gjithashtu e dobishme për gjeologët pasi zbulon faktorë që ndikojnë në formacionet shkëmbore – domethënë, se ato nuk janë homogjene ose uniforme në përbërje,” shton ai. /Katror.info
Përgatiti:
