Në një shpellë në jug të Parisit, arkeologët zbuluan atë që do të mund të ishte harta më e vjetër tredimensionale e botës, e krijuar para rreth 20 mijë vjetëve.
Kjo gdhendje shkëmbore hedh dritë të re për të kuptuarit e hershëm të planifikimeve hapësinore. Harta gjendet në shpellën ranore të Ségognole 3, e njohur për më shumë se katër dekada për gravurat artistike të dy kuajve. Zbulimi i ri sugjeron që hapësira e shpellës ishte më tepër sesa te loja artistike dhe është përdorur për vizualizimin e mjedisit.
Brenda shpellës, në shkëmb janë gjetur gdhendje kanalesh dhe modifikime që drejtojnë rrjedhën e ujit të shiut, duke krijuar një rrjet që i ngjan rrugëve ujore natyrore. Studiuesit besojnë se këto forma të gdhendura përfaqësojnë një përfaqësim funksional të sistemit lumor, një lloj versioni miniaturë 3D i peizazhit përreth.
Mundesh me e lexu edhe…
“Ajo që kemi përshkruar nuk është një hartë në kuptimin modern, me distanca dhe drejtime, por një miniaturë tredimensionale që tregon funksionimin e peizazhit, prej rrjedhjes së ujërave nga pllajat, përmes bashkimit të luginave, deri te formimi i liqeneve dhe ligatinave”, ka thënë Anthony Milnes nga Universiteti i Adelaides.
Sipas studiuesve, për komunitetet paleolitike, drejtimi i rrjedhës së ujit dhe njohja e karakteristikave natyrore ishin thelbësore për mbijetesën e përditshme. Kuptimi i tyre i peizazhit bazohej në përvojën dhe vëzhgimin e natyrës, e jo në matje distancash ose përcaktime drejtimesh.
“Studimi ynë tregon se njerëzit parahistorikë formuan rrjedhat e ujit brenda dhe përreth strehimoreve, duke krijuar një lloj modeli të peizazhit më të gjerë”, deklarojnë autorët.
Deri te ky zbulim, harta më e vjetër 3D e njohur ishte një pllakë guri e Epokës së Bronzit që daton rreth tre mijë vjet më parë, që përshkruan sistemin lokal të lumenjve dhe kodrat. Kjo është më shumë në përputhje me konceptin modern të një harte navigimi.
Ky zbulim i jashtëzakonshëm, i botuar në “Oxford Journal of Archaeology”, jo vetëm që shtyn kufijtë e të kuptuarit tonë të artit paleolitik, por gjithashtu konfirmon nivelin e lartë të imagjinatës, të menduarit hapësinor dhe aftësive inxhinierike të paraardhësve të largët./Koha.net/Katror.info
