Ndonëse ne, gjenerata e “modernizmit”, kangën “Bella Ciao” e dëgjuam fillimisht tek seria shumë e suksesshme spanjolle, “La Casa De Papel”, në fakt kanga është shumë ma e vjetër e me rol shumë ma t’rëndësishëm.
Ekzistojnë dhjetra teori kontradiktore rreth origjinës së “Bella Ciaos”. Disa besojnë se melodia ka ardhë nga Dalmacia, të tjerë thonë se është kompozuar nga grupe të ndryshme partizane gjatë Resistenzës italiane, të vitit 1943.
- Teoria më e pranuar gjerësisht është se Bella Ciao fillimisht u këndua nga Mondinas, gratë që punonin në arat e orizit në Italinë Veriore.
Sipas kësaj teorie, versioni origjinal i “Bella Ciaos” përshkruante kushtet mizore të punës me të cilat përballeshin gratë dhe në vete mbërthente shpresën se një e ardhme më e mirë është afër, shkruan Think In Italian.
Mundesh me e lexu edhe...
Më vonë, kanga pësoi ndryshime në tekst, për ta treguar historinë e rezistencës antifashiste në Luftën e Dytë Botërore.
- Resistenza italiana apo e njohur si “La Resistenza” është term ombrellë për grupet e rezistencës italiane që luftuan kundër forcave pushtuese të Gjermanisë naziste dhe kolaboracionistët fashistë të Republikës Sociale Italiane të regjimit diktatorial të Musolinit dhe Luftës së Dytë Botërore në Itali nga 1943 deri në 1945.
Çfarëdo qoftë e vërteta, “Bella Ciao” gjithmonë ka qenë kángë për t’u çliruar nga shtypësit.
Kánga u popullarizua në fund të shekullit të XIX-të dhe që atëherë është incizuar dhe përkthyer nga dhjetra artistë në mbarë botën, në gjuhë të ndryshme. Kompozitori i kangës nuk dihet, mirëpo “Bella Ciao” fillimisht ishte “Alla mattina appena alzata”.
- Këngëtarja dhe kantautorja amerikane Becky G e incizoi “Bella Ciao” për serialin e Netflixit “Money Heist”, apo i njohur si “La Casa de Papel”.
E çka do t’thotë teksti?
Versioni i përpunuar i kangës përshkruan një partizan që po i thotë lamtumirën bellës së tij, pra të dashurës.
Është gati të largohet për t’luftuar pushtuesit dhe e sheh vdekjen që po i afrohet. Kësisoj kërkon t’varroset në mal nën hijen e lules që do t’kujtohet si “lulja e partizanit që vdiq për liri”.
- Mirëpo, sipas versionit krejt të parë të kangës, fraza “Bella Ciao”, që në shqip do të thotë “Lamtumirë Bukuri”, ishte përshëndetja lamtumirëse e grave ndaj bukurisë e rinisë së tyre, për t’iu kthyer punës së rëndë e rraskapitëse, shkruan Fuzz Music.
Se kjo kangë është kangë e vendosmërisë, lirisë, mbështetjes dhe solidaritetit mes njerëzve, u dëshmua edhe në kohnat tona, ku “Bella Ciao” u bë kangë solidariteti për botën për shkak të pandemisë COVID-19.
- Ndër shtetet ma t’prekuna nga Covid-19 ishte Italia, e cila edhe u cilësua si epiqendër e pandemisë, kështu që shumë njerëz e kënduan atë për t’u solidarizuar me ta.
Një lagje filloi ta këndonte kangën njëzëri në një zonë të Gjermanisë, teksa në ballkonet e tyre i binin instrumente të ndryshme.
Dy versionet italiane të tekstin dhe përkthimin në gjuhën angleze e gjen k’tu.
Nesër vjen kanga e radhës… stay tuned./Katror.info.
Përgatiti:
