Nëse keni kapur veten duke shfletuar pafundësisht në telefon dhe menduar, “Kjo nuk mund të jetë mirë për mua”, nuk jeni vetëm. Çdo amerikan i rritur kalon më shumë se dy orë në ditë në mediat sociale, ndërsa të rinjtë mund ta dyfishojnë këtë me aplikacione si TikTok dhe Instagram. Duke njohur natyrën shpërblyese dhe të varur të këtyre platformave, më shumë njerëz po kërkojnë zgjidhje. Në fakt, kërkimet në Google për “detoksin e mediave sociale” janë rritur me 60% në muajt e fundit.
Por, a bën vërtet një ndryshim një pushim? Ekspertët dhe studimet thonë po—dhe ndikimi në trurin tuaj dhe mirëqenien tuaj gjithsej mund të jetë më i thellë se sa mendoni.
Si mediat sociale ndikojnë në trurin tuaj
Mediat sociale përdorin sistemin shpërblyes të trurit tuaj në një mënyrë të ngjashme me substancat e varësisë, sipas Dr. Anna Lembke, autore e librit Dopamine Nation: Finding Balance in the Age of Indulgence. Çdo pëlqim, koment ose video qesharake shkakton një shpërthim dopamine—ato kimikate “që ndihmojnë” që ju të ktheheni për më shumë. Por ka një kapje: truri juaj kërkon balancë.
Me kalimin e kohës, përmbytja e vazhdueshme e dopamine-s nga shfletimi i pafundëm mund të prishë këtë balancë. Truri juaj kompenson duke ulur prodhimin e dopaminës ose duke ngadalësuar transmetimin e saj, duke lënë pas një “deficit dopaminik”. Rezultati? Ju keni nevojë për më shumë kohë para ekranit për t’u ndjerë normal.
Pauza nga ky cikël i lejon trurit tuaj të ristartojë rrugët shpërblyese. “Kur bëni një pushim nga mediat sociale, mund të ndaloni konsumimin e tepruar që çon në mjegull të trurit ose ‘trurin e shkatërruar’,” shpjegon Lembke.
Shkenca e detoksit
Një pushim nga mediat sociale—edhe për disa ditë—mund të sjellë përfitime të dukshme. Një studim i kryer nga Paige Coyne dhe Sarah Woodruff shqyrtoi efektet e një detoksi dy-javor te të rinjtë, duke gjetur përmirësime të rëndësishme në shëndetin mendor. Pjesëmarrësit raportuan ulje të stresit, gjumë më të mirë dhe kënaqësi më të madhe në jetë pasi kufizuan përdorimin e mediave sociale në vetëm 30 minuta në ditë.
Në një studim tjetër të vajzave adoleshente, një pushim tre-ditor nga mediat sociale rriti vetëvlerësimin dhe uli turpin për trupin. “Edhe pushimet e shkurtra mund të na ndihmojnë të bëhemi më të vetëdijshëm për ndikimin që këto platforma kanë te ne,” thekson Woodruff.
Megjithatë, ditët fillestare të detoksit mund të jenë të vështira. Dëshirat, ankthi dhe simptomat e tërheqjes janë të zakonshme ndërsa truri juaj përshtatet me nivele më të ulëta të dopaminës. “Por durimi i kësaj padurueshmërie lejon trurin tuaj të rilindë dhe të ndërpresë ciklin e kërkesës së vazhdueshme,” thotë Lembke. Lajmi i mirë? Shumica e pjesëmarrësve në studimet për detoksin gjetën se pas disa ditësh, procesi bëhej më i lehtë dhe madje më kënaqës.
Si të kaloni largimin nga mediat sociale
1. Vendosni qëllime realiste: Nuk është e nevojshme që të ndaloni menjëherë. Vendosni nëse doni të reduktoni kohën online për gjysmën, të bëni një pushim të shkurtër, ose të largoheni plotësisht për disa javë.
2. Gjeni mbështetje: Të bashkëpunoni me miq ose “shokë detox” mund ta bëjë procesin më pak të izoluar. Në një studim, pjesëmarrësit adoleshentë ndanë përvojat e tyre të detoksit në një grup WhatsApp, duke i ndihmuar ata të luftojnë FOMO-n (frikën nga humbja).
3. Zëvendësoni shpërblimet e dopaminës: Ndërroni kënaqësinë e menjëhershme për aktivitete që ofrojnë shpërblime të shtyra, si gatimi, luajtja e një instrumenti ose ushtrimi. Këto burime më të shëndetshme të dopaminës ndihmojnë trurin tuaj të mbetet në balancë.
4. Krijoni barrierat: Mbani telefonin jashtë dhomës së gjumit, çaktivizoni njoftimet, ose përdorni aplikacione që kufizojnë kohën para ekranit. Barrierat fizike ose mendore mund t’ju ndihmojnë të mos ktheheni në zakonet e vjetra.
Ruajtja e balancës pas pushimit
Një detoks nga mediat sociale nuk është vetëm për të restartuar; është gjithashtu një mundësi për të reflektuar mbi marrëdhënien tuaj me këto platforma. A po ju ndihmojnë ato të arrini qëllimet tuaja apo po ju vjedhin kohë nga aktivitete më të rëndësishme?
Ekspertët rekomandojnë detokse të rregullta për të mbajtur përdorimin nën kontroll dhe për të rishikuar se si mediat sociale përshtaten me jetën tuaj. “Nuk mund ta eliminojmë plotësisht mediat sociale,” thotë Woodruff. “Por bëni pushime për të rikthyer ekuilibrin dhe për të siguruar që po i përdorni këto platforma në mënyrë që t’ju përfitojnë.”
Duke qenë të vetëdijshëm dhe të përqendruar, mund të shfrytëzoni të mirat e mediave sociale ndërkohë që shmangni rreziqet e saj. Fundja, qëllimi nuk është të hiqni dorë plotësisht është të merrni kontrollin. /Katror.info
Përgatiti:
