Pavarësisht se sa i zgjuar ose i arsimuar jeni dhe sado i suksesshëm profesionalisht, kur bëhet fjalë për investime, mund të ndodhë që ju ende nuk jeni në gjendje të merrni vendimet më të mira.
Kjo sepse je njeri, që do të thotë se je i prirur të përgjigjesh në mënyra të caktuara që të shërbejnë mirë në shumë pjesë të jetës, por gjithashtu kanë prirje të punojnë kundër jush kur bëhet fjalë për marrjen e vendimeve të zgjuara për investime, thotë psikologu Daniel Crosby. autor i “Investitori i sjelljes”.
“Jo vetëm që inteligjenca e lartë nuk është një mbrojtje [kundër vendimeve të këqija financiare], por mund të jetë një flamur i kuq,” tha Crosby.
Por këtu është thelbi: Nëse jeni të vetëdijshëm për mediokritetin tuaj kur bëhet fjalë për tregjet, në fakt kjo mund t’ju ndihmojë të jeni një investitor më i mirë.
Bazuar në dekada të hulumtimeve kryesore të sjelljes, Crosby tha se investitorët bien lehtësisht pre e katër paragjykimeve të qenësishme. Por kur jeni të vetëdijshëm për to, mund të ndërmerrni hapa ose për të frenuar efektin e tyre, ose për t’i shfrytëzuar në përparësinë tuaj financiare.
1. Paragjykimi i egos
Të gjithë kanë një ego. Egoja na mbron në shumë mënyra, pjesërisht duke krijuar një ndjenjë besimi – dhe shpesh vetëbesim të tepërt – në aftësitë dhe gjykimet tona.
“Egoja na zgjon dhe na nxjerr nga shtrati në mëngjes, “tha Crosby.
Ata që bëhen shumë të sigurt për veten e tyre kanë më shumë gjasa të jenë elastik dhe të gjejnë sukses profesional.
“Njerëzit që kanë besim të tepruar janë shpesh më të lumtur dhe kanë më shumë gjasa të jenë njerëz të suksesshëm biznesi dhe politikanë. Dhe një ego [e fortë] mund të na mbrojë kundër pengesave, zhgënjimeve dhe humbjeve,” tha ai.
Por kur bëhet fjalë për investimet, vetëbesimi i tepërt mund t’ju kushtojë me pasuri të vërtetë.
Për shembull, tha Crosby, shumica prej nesh më mirë është që të gjejmë informata që konfirmojnë atë që ne tashmë e besojmë, në vend që të kërkojmë informacione që sfidojnë në atë që besojmë.
Ai citoi kërkime që tregojnë se edhe kur paraqiten me fakte që kundërshtojnë drejtpërdrejt atë që ne besojmë, falë egos sonë, ne mund të rrënjosemi edhe më shumë në ato besime të gabuara.
Kjo mund të ndodhë në momentin kur ju jeni duke investuar dhe ndiheni të sigurt se një kompani e caktuar ose apo një klase e re e aseteve, si kripto, do të sigurojë fitim në të ardhmen. Kështu që ju hedhni një sasi të madhe parash në mënyrë disproporcionale, duke menduar se nuk do të humbni.
Por hulumtimi sugjeron se zgjedhja e atyre që ju besoni se do të jenë fituesit e ardhshëm, në vend të investimit në tregun më të gjerë, mund të dëmtojë fitimet tuaja në periudhë afatgjate. Crosby citoi statistika që tregojnë se si menaxhimi aktiv i fondeve të aksioneve performoi më keq sesa indeksimi pasiv në më shumë se 80% të kohës gjatë periudhave pesë dhe 10-vjeçare.
2. Paragjykimi konservator
Investimi gjithmonë përfshin rrezik. Por dëshira e njerëzve për t’u përmbajtur asaj që e njohin, duke u mbështetur në shprehjen “investoni në atë që dini” për një afat më të gjatë kohor, vetëm sa mund ta rrisë këtë rrezik.
Crosby përdori një shembull të dikujt që punon në industrinë e teknologjisë, blen një shtëpi në një qendër teknologjike si San Francisko dhe investon kryesisht në aksione teknologjike. Rezultati: Perspektivat e tij financiare do të varen në mënyrë disproporcionale nga shëndeti i sektorit të teknologjisë. Kur sektori i teknologjisë merr një goditje, investuesi mund të tronditet financiarisht.
Një mënyrë tjetër kur investuesit nuk pranojnë realitetin ëashtë kur investojnë kryesisht në stoqet amerikane me besimin se stoqet jo-amerikane janë shumë të rrezikshme.
3. Paragjykimi i vëmendjes
Njerëzit janë të prirë t’u kushtojnë vëmendje joproporcionale lajmeve të këqija ose ngjarjeve dramatike, me mundësi të vogël të ndodhin në jetën e përditshme (p.sh., sulmet e peshkaqenëve ose aeroplanët që fluturojnë në ndërtesa). Këto gjëra mund të shtrembërojnë perceptimin tonë për rrezikun.
Për më tepër, mbingarkesa e informacionit – qoftë nga të dhënat, kërkimet apo lajmet – mund të çojë në vendime të gabuara sepse shumë informacione e bëjnë të vështirë që të shihet realiteti, vuri në dukje Crosby.
4. Paragjykimi emocional
Emocionet dhe intuita jonë mund të na mbrojnë në disa situata të vështira, ose mund të na ndihmojnë për të na drejtuart. Për shembull, më në fund mund të zgjidhni një partner të mirë pas vitesh takimesh me të tjerët, që kurrë nuk ishin të duhurat apo të duhurit për ju.
Por ato gjithashtu mund të na bëjnë të veprojmë me nxitim në këtë moment dhe të anashkalojmë atë që normalisht dimë se duhet të bëjmë.
Mënyra se si shfaqen emocionet në tregje mund të jetë tejet e kushtueshme. Nëse frika juaj aktivizohet, ju mund të frikësoheni dhe të shisni në kohën e gabuar. Ose nëse jeni të gëzuar, optimizmi juaj mund të shtrembërojë ndjenjën tuaj për ata se cili është rreziku i vërtetë që po merrni përsipër me investimin tuaj.
Strategji për të frenuar dhe mposhtur paragjykimet tona
Investitorët mund të kërkojnë të kapërcejnë paragjykimet e tyre të qenësishme në shumë mënyra, tha Crosby. Ndër strategjitë e tij të sugjeruara:
Zbut zhurmën. Mos i kontrolloni llogaritë tuaja të investimeve çdo ditë. Mos u fiksoni në çdo rrotullim në treg. Mos e mbytni veten në metrikë. Dhe mos lejoni që ngjarjet negative të drejtojnë në mënyrë disproporcionale vendimet tuaja për investime.
Kini përulësi. Ju nuk mund të parashikoni të ardhmen. Dhe nuk do të keni kurrë informacion të përsosur për të bërë një bast të sigurt në një aksion ose sektor të vetëm.
Diversifikoni pronat tuaja. Crosby e shprehu kështu në librin e tij: “Diversifikimi është … mishërimi i menaxhimit të rrezikut të egos. [Është një shenjë konkrete për fatin dhe pasigurinë e natyrshme në menaxhimin e parave dhe një pranim se e ardhmja është e panjohur.”
Për shembull, për të kundërshtuar të ashtuquajturin “paragjykim shtëpiak” për investimet tuaja, Crosby sugjeroi që nuk duhet të investoni shumë më tepër në aksionet vendase, se sa që është përqindja e tyre në tregun botëror. Në varësi të mënyrës se si maten, aksionet e SHBA-së përfaqësojnë diku nga 45% deri në 60% të tregut global të aksioneve. Por investitorët mesatarë amerikanë zakonisht kanë një pjesë shumë më të madhe të aksioneve të tyre në kompanitë amerikane dhe shumë pak në aksione të huaja.
Vendos një sistem. Automatizimi i kursimeve tuaja dhe investimi në një portofol të larmishëm, pavarësisht nga kushtet e tregut, shpesh funksionon mirë. E njëjta gjë vlen edhe për heqjen automatike të një sasie të caktuar kursimesh për qëllime afatshkurtra dhe emergjenca./Katror.info
Përgatiti:
