Një sistem i ri i zhvilluar, që kombinon inteligjencën artificiale dhe robotikën, ka ndihmuar një burrë me tetraplegi të kontrollojë një krah mekanik thjesht përmes mendimeve të tij, duke kapur dhe lëshuar objekte, dhe sistemi ka funksionuar për shtatë muaj rresht pa pasur nevojë për rikalibrim të madh.
Ky është një përparim i jashtëzakonshëm, pasi sistemet e ngjashme zakonisht funksionojnë vetëm për disa ditë para se të kërkojnë rregullime. Sipas studiuesve të Universitetit të Kalifornisë në San Francisko (UCSF), ky sukses tregon potencialin e madh të kësaj teknologjie.
Inteligjenca Artificiale që Kupton Mendimet
Mundesh me e lexu edhe…
Pjesa kyçe e këtij sistemi truri-kompjuter (BCI) është përdorimi i algoritmeve të AI-së për të lidhur sinjalet specifike të trurit me lëvizje të caktuara.
Burri ishte në gjendje të shihte në kohë reale si reagonte krahu robotik ndaj mendimeve të tij, gjë që i mundësoi korrigjimin e gabimeve menjëherë dhe rritjen e saktësisë në veprimet e tij.
“Kjo bashkëveprim mes njerëzve dhe AI-së është faza e ardhshme për këto ndërfaqe truri-kompjuter,” thotë Karunesh Ganguly, neurolog në UCSF. “Është çelësi për të arritur funksione të avancuara dhe të natyrshme.”
Nga mendimi në veprim
Vetëm me fuqinë e mendjes, burri arriti të hapte një dollap, të nxirrte një filxhan dhe ta vendoste nën një shpërndarës pijesh. Ky sistem ka potencial të madh për të ndihmuar personat me aftësi të kufizuara në kryerjen e veprimeve të përditshme.
Një nga zbulimet më të rëndësishme gjatë këtij studimi ishte se modelet e aktivitetit të trurit që lidhen me lëvizjet mbetën të njëjta, por vendndodhja e tyre në tru ndryshonte pak me kalimin e kohës. Studiuesit besojnë se ky fenomen ndodh për shkak të mënyrës sesi truri mëson dhe përshtatet me informacionin e ri.
Një teknologji që përshtatet me trurin
AI-ja e përdorur në këtë sistem ishte në gjendje të përshtatej me këto ndryshime, duke bërë të mundur ruajtjen e funksionalitetit pa pasur nevojë për rikalibrime të shpeshta. Studiuesit janë gjithashtu të bindur se me kohën ky sistem mund të bëhet edhe më i shpejtë dhe më i saktë.
“Në këtë eksperiment, pajisja neuroprotetike ishte plotësisht nën kontrollin e vullnetshëm të përdoruesit, pa ndihmë nga makina,” shkruajnë studiuesit në artikullin e tyre shkencor.
Ata besojnë se në të ardhmen, kombinimi i ndihmës vizuale me këtë teknologji do të përmirësojë ndjeshëm performancën, veçanërisht për ndërveprime më komplekse me objekte.
E ardhmja e teknologjisë që lexon mendimet
Megjithëse ky sistem nuk është i thjeshtë apo i lirë për t’u ndërtuar – pasi përdor implantet e trurit dhe teknologjinë e elektrokortikografisë (ECoG) për të lexuar aktivitetin cerebral, ai është një dëshmi se tashmë kemi teknologjinë për të identifikuar modelet e trurit që lidhen me mendimet për lëvizje të caktuara.
Kjo nuk është hera e parë që teknologji të tilla ndryshojnë jetën e njerëzve: sisteme të ngjashme janë përdorur për t’i dhënë zë personave që nuk mund të flasin dhe për t’i ndihmuar individët me tetraplegi të luajnë shah.
Ka ende shumë punë për të bërë, por me përparimin e vazhdueshëm të teknologjisë, veprimet e ndërlikuara dhe të natyrshme do të bëhen gjithnjë e më të mundshme.
“Jam shumë i sigurt që tashmë kemi kuptuar si ta ndërtojmë këtë sistem dhe se mund ta bëjmë atë të funksionojë,” thotë Ganguly.
Studimi është publikuar në revistën shkencore Cell. /Katror.info
Përgatiti:
