Disa nga mendjet më të ndritura në botë po kombinojnë shkencën e klimës me inteligjencën artificiale për të përballuar pasojat e krizës klimatike – nga prerjet ilegale të pyjeve deri te përmbytjet. Në krye të kësaj nisme ndodhet Priya Donti, bashkëthemeluese e organizatës ndërkombëtare jofitimprurëse Climate Change AI (CCAI).
AI dhe klima: rrezik dhe mundësi
Ndërsa inteligjenca artificiale (AI) dhe kriza klimatike duken si fusha të ndryshme, ato janë të lidhura nga një element i përbashkët – energjia. Qendrat e të dhënave që ushqejnë modelet e mëdha të AI konsumojnë sasi të mëdha energjie, shpesh të prodhuar nga lëndë djegëse fosile. Por njëkohësisht, AI ka potencialin të ndihmojë në uljen e ndikimit klimatik, duke optimizuar konsumin e energjisë dhe duke reduktuar gjurmën e karbonit, shkruan Positive News, përcjell Katror.info.
“AI është njëkohësisht kërcënim dhe premtim,” shpjegon Donti. “Gjithçka varet nga mënyra se si e përdorim.”
Mundesh me e lexu edhe…
Nga pasioni për klimën te bashkimi i shkencës me teknologjinë
Historia e saj nis në shkollë, ku një mësuese biologjie i ndezi pasionin për qëndrueshmërinë. Në universitet, ajo u dashurua me shkencat kompjuterike, por vuri re një boshllëk: “Në inxhinieri, biologji apo fizikë, klima ishte pjesë e diskutimit. Në kompjuterikë, jo. Pyeta veten: si mund t’i bashkoj këto dy pasione – klimën dhe teknologjinë?”
Përgjigjja erdhi nga një studim në Universitetin e Southampton që shpjegonte përdorimin e AI për të “menaxhuar në mënyrë inteligjente rrjetet elektrike” dhe për të përshpejtuar kalimin drejt energjisë së rinovueshme.
Në vitin 2012, Donti nisi doktoraturën e saj në këtë fushë dhe së shpejti u bashkua me David Rolnick, ish-stazhier në Google DeepMind. Bashkë, ata krijuan Climate Change AI, një rrjet global që ndërthur ekspertët e AI-së, shkencës klimatike dhe aktivizmit për të krijuar zgjidhje konkrete ndaj krizës klimatike.
Një komunitet që bashkon shkencëtarët e teknologët
CCAI organizon konferenca, punëtori dhe sesione online, ku ekspertët diskutojnë tema si:
- përdorimi i AI për parashikimin e mikroklimës urbane,
- analiza e karbonit në tokë,
- ose aplikime të AI-së për sistemet energjetike.
Organizata, e mbështetur nga Google DeepMind, Schmidt Futures dhe Quadrature, ka ndarë mbi 3 milionë dollarë grante për kërkues që aplikojnë AI në sfida reale – nga monitorimi i prerjeve ilegale të pyjeve, tek parandalimi i përmbytjeve dhe mbrojtja e biodiversitetit.
Një shembull i suksesshëm është organizata britanike Open Climate Fix, që kombinon të dhënat e motit, prodhimin e energjisë diellore dhe imazhet satelitore për të parashikuar më saktë prodhimin e energjisë diellore në Mbretërinë e Bashkuar, ndihmuar kështu rrjetin kombëtar energjetik.
AI në shërbim të së mirës
Donti thekson se AI nuk është “një zgjidhje magjike” dhe duhet përdorur me përgjegjësi.
“AI mund të ndihmojë në uljen e ngrohjes globale, por gjithashtu mund të përdoret për të nxitur kërkimin e naftës ose konsumin e tepruar. Kjo është arsyeja pse etika dhe përfshirja janë thelbësore.”
Në thelb të CCAI qëndron bindja se diversiteti, përfshirja dhe barazia janë çelësi për përparim në adresimin e ndryshimeve klimatike.
Për punën e saj, Donti është përfshirë në listën e “Future Perfect 50” të Vox për vitin 2023 dhe në “35 nën 35” të MIT Technology Review.
“Më frymëzojnë njerëzit që punojnë në këtë fushë,” thotë ajo. “Janë ndër mendjet më inteligjente dhe më të motivuara që kam njohur. Kjo më jep shpresë. Nëse vazhdojmë kështu, mund ta bëjmë ndryshimin.”/Katror.info
