Gjatë këtij viti, Kosova është përballur sërish me raste tragjike të vdekjeve në vendin e punës, por numri i saktë i viktimave ende mbetet i paqartë. Policia e Kosovës thotë se nuk ka të dhëna të ndara për fatalitetet në punë, ndërsa Sindikata e Pavarur e Sektorit Privat e vlerëson se deri më tani numri i punëtorëve të vdekur ka arritur në mbi 20. Nga ana tjetër, sipas Inspektoratit të Punës, “deri në muajin gusht janë evidentuar 11 raste të vdekjeve si pasojë e aksidenteve në vendin e punës”.
Sektori më i goditur mbetet ndërtimtaria, ku rreziqet janë të pranishme çdo ditë. Në një përgjigje për Katror Media Inspektorati i Punës tha se “vetëm gjatë këtij viti janë realizuar 1,564 inspektime në sektorin e ndërtimtarisë”. Institucioni shton se në rastet kur është konstatuar shkelje të ligjit, “janë shqiptuar masa ndëshkimore konform shkeljeve të konstatuara”.
Por, pavarësisht kontrolleve, bilanci i jetëve të humbura tregon se masat parandaluese nuk po zbatohen mjaftueshëm.
Mundesh me e lexu edhe…
Ligji për Sigurinë dhe Shëndetin në Punë, i miratuar në vitin 2013, është i qartë: punëdhënësi është i detyruar të krijojë kushte të sigurta pune, të sigurojë falas pajisjet mbrojtëse, të ofrojë trajnim dhe plan emergjence, si dhe të kryejë vlerësimin e rreziqeve. Madje, neni 8 i këtij ligji e përcakton qartë se masat e sigurisë nuk mund të bien në barrë financiare të punëtorit. Nga ana tjetër, punëtorët kanë detyrimin të përdorin pajisjet mbrojtëse, të raportojnë rreziqet dhe, nëse e shohin jetën e tyre në rrezik, kanë të drejtë të ndalojnë punën.
Në një përgjigje për Katror Media, Inspektorati i Punës ka thënë se “me synim të krijimit të kushteve të sigurta dhe të shëndetshme në punë dhe parandalimit të aksidenteve, është caktuar prioriteti i rritjes së numrit të inspektimeve në sektorët me rrezikshmëri të lartë si dhe organizimi i fushatave vetëdijesuese me punëdhënësit e punëmarrësit, duke shpërndarë fletushka informuese si masa parandaluese”.
Pas dy rasteve fatale në muajin korrik, duke folur në emër të Bashkimit të Sindikatave të Pavarura të Kosovës (BSPK), Atdhe Hykolli, vlerësoi se cdo aksident fatal është një alarm i përsëritur.
“Ne si BSPK kemi ngritur zërin për vite me radhë për kushte më të sigurta pune, për dinjitet në vendin e punës dhe për ndaljen e abuzimit me djersën dhe jetën e punëtorëve. Kemi paralajmëruar për mungesën e kontrolleve efektive, për neglizhencën institucionale dhe për mungesën e përgjegjësisë nga ata që përfitojnë, por nuk mbrojnë.
“Dhe, fatkeqësisht, askush nuk mund të thotë sot se kjo tragjedi nuk ka qenë e paralajmëruar. BSPK ka thirrur vazhdimisht partnerët socialë që t’u dalin krah punëtorëve gjithandej Kosovës. Kemi kërkuar që siguria në punë të mos jetë thjesht një rresht në rregullore, po një detyrim konkret dhe i mbikëqyrur. Kemi kërkuar vazhdimisht
që çdo punëtor të kthehet i gjallë në shtëpi, se asnjë projekt, asnjë ndërtim, asnjë përfitim nuk vlen më shumë se jeta njerëzore,” thuhet në deklaratën e Hykollit.
Edhe ekspertët e pavarur vënë theksin te hendeku mes ligjit dhe realitetit. Naim Bajraktari, ekspert i sigurisë dhe shëndetit në punë, ka thënë për Katror Media se nëse Ligji për Sigurinë dhe Shëndetin në Punë do të zbatohej në përpikëri, shumë jetë punëtorësh nuk do të humbnin.
“Ky ligj është një garanci themelore për mbrojtjen e shëndetit dhe jetës së secilit punëtor. Për fat të keq, shpesh kemi një boshllëk mes asaj që parashihet dhe asaj që ndodh në praktikë. Kosova urgjentisht duhet të rrisë numrin e inspektorëve të punës. Vetëm përmes inspektimeve të rregullta mund të sigurohen kushte të denja dhe të sigurta pune”, u shpreh ai.
Sipas ekspertëve dhe sindikatave, zbatimi i plotë i Ligjit për Sigurinë dhe Shëndetin në Punë do të mund të shpëtonte shumë jetë. Deri atëherë, statistikat e aksidenteve dhe fataliteteve vazhdojnë të dëshmojnë për boshllëkun mes asaj që është e shkruar në ligj dhe asaj që ndodh në praktikë./Katror.info
Përgatiti:
