Pica, spageti, rizoto, lazanja dhe shumë receta të tjera kanë në bazë të tyre një përbërës, që tashmë është padyshim simbol i kuzhinës italiane… domaten. “Domatet janë në ADN-në tonë”, thotë një pronar restoranti në Sardenja. “Ne jemi rritur me domate në recetat tona. Ata janë bërë simboli i gastronomisë sonë.”
Nëse sot mendojmë se ky produkt është i lidhur ngushtë me ushqimin italian, nuk ka qenë gjithmonë kështu. Në fakt, vetëm gjatë shekullit të 19-të, domatet mbizotëruan tryezat e italianëve, para kësaj kohe, mendohej gjerësisht se ato ishin helmuese.
Studiuesja e historisë së ushqimit, Eva Del Soldato, thotë për Cnn Travel, se mënyra e të ngrënit dhe gastronomia e çdo vendi, është e ndikuar nga një sërë faktorësh historikë, socialë e politikë, dhe kështu ka qenë edhe për këtë produkt. Sjellë në Evropë nga spanjollët, kur kolonizuan Amerikën, – me emrin e saj origjinal, “tomatl” – nga mesi i viteve 1500, mendohet se ka bërë rrugën e saj edhe drejt Italisë. Megjithatë, askush nuk e di sesi. Disa mendojnë se hebrenjtë, të dëbuar nga Spanja më 1492, mund ta kenë sjellë atë me vete.
Mundesh me e lexu edhe…
Për shumë kohë, domatja nuk gjendej në tryeza dhe paragjykohej si produkt pa vlera dhe me një cilësi të keqe. Megjithatë, me kalimin e kohës, domatja nisi të vlerësohej nga mjekët, të cilët kuptuan që ajo ishte e dobishme për shumë inflamacione të lëkurës. Mandej, ky produkt u masivizua kur nisi të përdorej nga shtresat e varfra të shoqërisë, të cilët nuk kishin tjetër gjë për t’u ushqyer, por edhe sepse domaten jo vetëm mund ta hanin të gjallë, por edhe mund ta ruanin.
E famshme nisi të bëhej në shekullin e 19-të, kur njerëzit filluan të bashkonin makaronat, fasulet, mishrat dhe recetat me salcat e domates. Mandej, dominoi të gjithë Italinë dhe tashmë në këtë vend gjendet një numër i pafund varietetesh të ndryshme, nga domatet që përdoren për sallata, gatim e salca.
Sigurisht, edhe kombet e tjera përdorin domate, madje është një element kryesor i dietave mesdhetare, por “fiksimi” i Italisë për këtë produkt është i veçantë. “Një Itali pa domate? Pse?! Do të ishte sikur Italia të humbte një të tretën e shpirtit të saj”, kështu u shpreh një kuzhinier italian./Katror.info
Përgatiti:
