Në një botë gjithnjë e më të urbanizuar, ku ndikimet e ndryshimeve klimatike dhe problemet e shëndetit publik po rriten, është thelbësore të rikthejmë natyrën në jetën tonë të përditshme – veçanërisht në qytete.
Në këtë kontekst, rregulli 3-30-300 po fiton gjithnjë e më shumë rëndësi si një model i thjeshtë, por jashtëzakonisht efektiv, për të promovuar qytete të gjelbra, të shëndetshme dhe të qëndrueshme.
Ky rregull i artë u prezantua për herë të parë në fillim të vitit 2021 nga profesori Cecil Konijnendijk, bashkëdrejtor i Nature-Based Solutions Institute (NBSI), me synimin për të përmirësuar qasjen e qytetarëve ndaj natyrës urbane dhe për të përkrahur adaptimin ndaj ndryshimeve klimatike, raporton Katror.info.
Mundesh me e lexu edhe…
Përdorimi i këtij modeli është rritur me shpejtësi në mbarë botën, përfshirë qindra komuna dhe organizata që tashmë e kanë zbatuar atë në politikat e tyre të planifikimit urban.
Çka është rregulli 3-30-300?
Rregulli bazohet në tri kërkesa minimale, që kur përmbushen, rrisin dukshëm cilësinë e jetës së banorëve në mjediset urbane:
- 3 pemë të rritura të shihen nga çdo banesë – për të përmirësuar shëndetin mendor dhe lidhjen me natyrën.
- 30% mbulim me kurorë pemësh në çdo lagje – për të përmirësuar cilësinë e ajrit, freskinë dhe biodiversitetin.
- 300 metra distancë nga një park publik me cilësi të lartë – për akses të lehtë në rekreacion dhe aktivitet fizik për të gjithë qytetarët.
Ky model nuk është një rregull i ngurtë, por një udhëzim i fuqishëm për t’i bërë qytetet më të gjelbra, më të drejtë dhe më të shëndetshme për të gjithë.
Pse është i rëndësishëm ky rregull?
- Shëndeti mendor dhe fizik – Studimet tregojnë se shikimi i pemëve nga dritarja apo kalimi i kohës në natyrë redukton stresin, përmirëson përqendrimin dhe nxit një stil jete aktiv.
- Përballja me ndryshimet klimatike – Pemët ndihmojnë në uljen e temperaturave urbane dhe përmirësimin e cilësisë së ajrit.
- Barazi sociale – Duke pasur akses të barabartë në hapësira të gjelbra, komunitetet urbane bëhen më gjithëpërfshirëse dhe më të balancuara.
Zbatimi në praktikë
Qytete të shumta në Evropë, Amerikë dhe Azi tashmë kanë filluar të integrojnë rregullin 3-30-300 në planifikimet e tyre urbane. Ky model ofron kritere të qarta, që mund të maten dhe monitorohen me lehtësi, duke i ndihmuar qytetet të vlerësojnë e të përmirësojnë situatën e tyre aktuale.
Në vitin 2022, u organizua edhe një program online ndërkombëtar, i udhëhequr nga vetë Konijnendijk, ku u trajtuan në detaje të gjitha aspektet e këtij modeli, bashkë me ekspertë të fushës dhe shembuj konkretë të zbatimit.
Çka mund të bëjmë ne?
- Qytetarët mund të advokojnë për më shumë pemë dhe hapësira të gjelbra në komunitetet e tyre.
- Planifikuesit urbanë dhe autoritetet mund të adoptojnë rregullin si pjesë e strategjive të zhvillimit të qëndrueshëm.
- Shkollat dhe institucionet mund të krijojnë mjedise më të gjelbra për nxënësit dhe punonjësit.
Rregulli 3-30-300 është një vizion i thjeshtë, por transformues, që e vendos natyrën në qendër të jetës urbane. Në një kohë kur qytetet po rriten me ritme të shpejta, ky model na kujton se të jetosh në qytet nuk do të thotë të shkëputesh nga natyra. Përkundrazi, mund të nënkuptojë një bashkëjetesë të mençur dhe të qëndrueshme me të, për mirëqenie afatgjatë./Katror.info
