E para Kosova!

Sa më mirë që e njeh veten, aq më mirë do t’i kesh marrëdhëniet me pjesën tjetër të globit.

Toni Collete

Në rubrikën #UDHË në platformën tonë KATROR një artikull të veçantë ia kushtojmë Kosovës.

Pra ta njohim veten si fillim…

Epo, kush jemi ne dhe çfarë mund të na ofrojë Kosova brenda një dite apo edhe një jave, neve si qytetarë të këtij vendi dhe turistëve të shumtë që shtohen dita ditës.

Shumë prej nesh tashmë i kemi parë e prekur bukuritë natyrore dhe atraksionet e ndryshme anë e mbanë vendit.

Hajde të fillojmë me radhë: Cilat janë vendet më të mira që ia vlen me u pa në Kosovë?!

Po e fillojmë me atë që është karakteristikë e vendit tonë, pra bjeshkët e bukura. Dhe pikërisht me malet e Rugovës që gjinden në veri-perëndim të qytetit ikonë të Pejës.

Rugova është regjioni i tretë i Bjeshkëve të Nemuna, të njohura ndryshe si Alpet Shqiptare.

Në vitin 2013 u shpall Park Kombëtar nga Kuvendi i Republikës së Kosovës.

Një ecje e bukur duke dëgjuar gurgullimat e ujit të freskët të Lumbardhit i cili ndan malet në dy pjesë duke krijuar kështu kanionin e thellë, apo edhe duke ushqyer shpirtin me natyrën mahnitëse që ka kjo zonë që nga pika fillestare kur ke fillu me u ngjit lart e deri tek Liqeni i Madh (Liqeni i Kuqishtës) 1,970 metra mbi nivelin e detit.

Mos u befaso nëse rrugës mundesh me i pa edhe kafshët e ndryshme, pjesë e habitatit të kësaj zone, që nga ketri i kuq e deri tek arinjtë.

Epo në një ditë të bukur si koj veç nisu për në bjeshkët e Rugovës. Nuk po shkruaj më shumë, besoj që ajo çfarë ke me pa rrugës ka me të lanë mbresa edhe ma të mëdha.

E njëjta gjë vlen edhe për ty që do me fillu me hiking. Natyra e bukur e vendit ka më të përcjellë rrugëve të gjata që nga ecjet tuaja të para.

Pikat tjera të larta e të mrekullueshme që duhesh me i mbërri janë edhe Gjeravica apo edhe pikën tjetër, atë të Jezercës.

Po edhe malet e Sharrit kanë po atë magji brenda vetes që të bojnë të ndjehesh edhe me i/e fortë gjatë ecjes dhe një me natyrën.

Prevallën dhe Brezovicën atraktive nuk bon me i huq kurrsesi!

Po, një drekë tradiconale me djathin e veçantë të Sharrit, sallatat me perimet e katundeve të afërta dhe mishin e përgatitur për mrekulli duhesh me i shiju në restorantet plot hijeshi skaj rrugëve.

Krejt këto ti që je merakli munesh me i percjellë me një birrë Peja të ftoftë apo edhe me verën super të mirë prej vneshtave të Rahovecit.

Mos merr ujë në shishe, porosite atë të burimit të vendit 🙂 

Një tjetër karakteristikë e vendit tonë janë edhe kalatë apo fortesat nga periudha të ndryshme që nga Romaket në antikitet e deri tek Perandoria Osmane.

A je kan’ najherë në Novobërdë/Artanë?

Nëse jo, një atraksion turistik tashmë e gjen rreth 40 kilometra në jug-lindje të Prishtinës, ku ruhen rrënojat e qytetit dhe fortesës mesjetare të Novobërdës.

Rrugës për në Gjilan sapo largohesh nga tollovia dhe zhurma e trafikut të Prishtinës mundesh me u ndalë për grill tek liqeni i Badovcit. Jo shumë larg prej Badovcit e gjen Kalanë e Novobërdës që supozohet se i takon periudhës së Perandorisë Bizantine dhe është e tipit fortifikatë.

Duhesh me i pa po ashtu edhe kalatë tjera si atë të Vushtrrisë, Prizrenit e Harilaçit.

Qe ku e ke edhe listën me të gjitha kalatë e vendit që mundesh me i pa e fotografu.

• Kalaja e Artanës (Novobërdës)
• Kalaja e fshatit Lipë
• Kështjella e Harilaçit
• Kalaja e Kaçanikut
• Kalaja e Keqekollës
• Kalaja e Llapushnikut
• Kalaja e Pogragjës
• Kalaja e Prizrenit
• Kështjella e Epërme (Kalaja e Vashave)
• Kalaja e Veletinit
• Kalaja e Verbocit
• Kalaja e Vjetër (Vushtrri)
• Kalaja e Vuçakut
• Kalaja e Zveçanit

Po de, edhe “takohesh” me epoka të ndryshme të trashëgimisë sonë kulturore edhe bam një post në Instagram, llajkat flakë 😀 🙂

Së këndejmi nuk bon hiç pa e përmend edhe Ulpianën e Dardanisë Antike.

Ulpiana e njohur edhe si Justiniana Secunda është një monument i trashëgimisë kulturore në Graçanicë.

Një qytet romak i themeluar në fillim të shekullit II nga perandori Trajan. Gërmimet arkeologjike kanë dhënë gjurmë të jetës pararomake. Ulpiana është një qytet ilir. Ishte një vend i rëndësishëm për Mbretërinë Dardane. Qyteti ndodhej afër qytetit të sotshëm te Lipjanit.

Nëse ke udhëtu dhe nuk ke mësu shumë nga kultura dhe historia e atij lokacioni, qyteti, rajoni apo vendi, pothuajse nuk ke marrë mjaftueshëm. Mos e leni pa i vizitu edhe muzetë kombëtarë e etnologjikë si ai në Prishtinë dhe muzeun historik në Prizren.

Tash po ndalem në diçka krejt tjetër.

Rahoveci…

Çka të bjen në mend si ta ndigjojsh këtë emër? … Po pra vneshtat, rrushi, rakija dhe verërat.

Ehh pikërisht te verërat du me u ndalë.

Vera ka qenë një pije e popullarizur e njerëzimit për mijëra vjet.

Prejardhja e verës daton nga koha neolite diku rreth viteve 5400-5000 p.e.s. nga veriu i maleve Zagros të Iranit të sotëm.

Në Kosovë arti i përpunimit të rrushit ngjan me ato të trevave tjera shqiptare dhe Bllkanike me më shumë se 2000 vjet lashtësi. Dëshminë e kultivimit të vneshtarisë në vendin tonë e vërtetojnë të dhënat historike, toponimet e ndryshme dhe zbulimet arkeologjike që janë bërë në Komunën e Rahovecit.

Rahoveci nuk është edhe shumë larg prej Prishtinës dhe mundesh me mësu shumë për kulturën e vjetër të vjeljes së rrushit por edhe të përpunimit të verërave ma kualitative të vendit.

Rahoveci tashmë ka edhe një festival tradicional që quhet “Hardh Fest”.

Gjatë periudhës së festivalit të vjeljes së rrushit, Rahoveci pret vizitorë të shumtë të cilët krahas informatave të shumta për historinë e qytetit e vneshtarisë mund edhe të shijojnë verën nën tingujt e muzikës nga performues të ndryshëm botërorë.

Hidhja një sy dhe freskohu pranë lumenjve duke fillu nga burimi i Drinit të Bardhë e deri të Lumbardhi i Prizrenit. 

Ndalu pak në Mirushen piktoreske dhe brenda ditës mundesh me mbërri me pa edhe Shpellën e Gadimes me veçantinë e saj.

Shumë prej këtyre atraksioneve e mbushin ditën tënde t’u i jep kështu vetes mundësi me pa vende të ndyshme, me shiju ushqime të ndryshme e në mbramje me u kthy me flejt në shtëpi.

Për fund të këtij artikulli një thënie sa inspiruese po ashtu edhe kuptimplotë nga Emile Zola që do të jetë edhe motiv i shkrimeve tona për këtë rubrikë 🙂

Asgjë nuk e zhvillon më shumë inteligjencën sesa udhëtimet

Emile Zola

Unë po e mbyll llaptopin këtu për t’i lënë vend ecjes udhëve në malet e Kosovës si frymzim dhe inspirim edhe për artikujt e ardhshëm 🙂

Na shkoftë mbarë!