Nëpërmjet fotografive, Arben Llapashtica ka arritur të shfaqë një Kosovë tjetër para nesh dhe botës. Ka arritur të sjellë në vëmendje edhe vendet e harruara, por që bartin histori të rëndësishme të vendit.
I shpërblyer me dhjetëra herë për fotot e tij, të cilat janë ekspozuar edhe ndërkombëtarisht, fotot e Arbenit kanë shërbyer si mesazh dhe perceptim më real për Kosovën, që në të shumtën e rasteve perceptohet si një vend i dalë nga lufta, i shkatërruar, ndërsa bukuritë natyrore pothuajse nuk vihen në dukje fare.
“Më herët nëse ke klikuar në Google, për shembull, Kosovo, zakonisht janë shfaqur imazhe jo edhe të mira për Kosovën, domethënë nuk kanë qenë reale. Faktikisht një kohë të gjatë jam edhe njëfarë lloj kontribuesi i enciklopedisë së lirë Wikipedia edhe aty gjithë sa herë kam pasë mundësi kam ngarku fotografi edhe tash është pak më ndryshe, falë edhe fotografëve, videografëve, po edhe kontribuuesve që është i lirë aty me kontribu me artikuj, imazhi i Kosovës është pak më i mirë sesa qysh ka qenë para disa viteve, shprehet fotografi, fotot e të cilit zënë vend në institucione të ndryshme të Kosovës.
Mundesh me e lexu edhe…
“Mundem me thanë që jam i nderum që në shumicën edhe të Ambasadave të Kosovës që janë nëpër botë, janë kryesisht të ekspozume dhe fotografitë e mia dhe mundohem në çdo rast me e tregu këtë imazhin e Kosovës real se çfarë është, edhe për me ndërru atë perceptimin se këtu ka edhe më mirë sesa fotot që i keni pa joreale ma herët.’’
Arbeni na e tregon historinë e tij frymëzuese për transformimin e tij nga një kameraman shumëvjeçar në një fotograf pasionant dhe aktivist. I rritur në një kohë sfiduese për Kosovën, filloi karrierën e tij si kameraman në vitet e pasluftës, duke dokumentuar ngjarjet e përditshme me përkushtim dhe ndjeshmëri.
Por, pasioni i tij për kapjen e momenteve unike e shtyu drejt fotografisë, ku gjeti mediumin e tij ideal për të treguar histori, për të pasqyruar realitetin kosovar dhe për ta promovuar vendin.
“Si kameraman mundem me thanë që në shumicën e proceseve që ka kaluar Kosova, kam qenë prezent. Disa kanë qenë të këndshme, disa kanë qenë të mundimshme, po është dashtë me qenë aty, me i përshkruajt ngjarjet me video. (Sot) nuk mundem me ditë hala çfarë fotografi jam, po e di që ato që më pëlqen me i pa, ato vendet, ato hapësinat, ato edhe dominojnë kryesisht te fotografitë e mia. Janë kryesisht fotografi më spontane edhe dominojnë kryesisht fotografitë e trashëgimisë kulturore, hapësirat e braktisura, më lanë përshtypje shumë zanatet e vjetra edhe kështu.”
Përmes fotografive të tij ai ka sjellë në vëmendje edhe vendet e harruara, apo atraksione që as vendasit nuk e kanë ditur se ekzistojnë.
“Po e di që edhe vendet që i kam kapë që janë shumë në periferi të Prishtinës ndoshta ka shumë njerëz që s’i kanë vizitu deri në ato momente. Ose kisha veçu më ra ndërmend në këto momente një shpellë te Gjakova, që është vetëm 10 minuta prej Gjakovës. Në Shpellën e Kusarit, nuk kishin qenë as gjakovarët me vizitu se nuk e nuk e kishin ditë për atë atraksion.”
Arbeni gjithashtu nuk ka lënë anash as anën sociale të shoqërisë si dhe jetesën e përditshme të njerëzve në nevojë.
“Ka edhe momente të ndjeshme që kam, ndoshta qëllimi ka qenë me iu ndihmu edhe familjeve të varfëra ose fëmijëve, për çka ndoshta edhe i kemi dëmtu në këtë formë. Por, e di që ka ndiku edhe për mirë, janë marrë iniciativa edhe për me ia rregullu edhe mirëqenien edhe ata me pas jetën më të lehtë.”
Ai është kudo ku shoqëria ka nevojë të shpërfaq diçka përmes fotografive. E tillë ishte edhe ekspozita e fundit ‘’Gratë Udhëheqëse në Fokus’’, që u mbajt për “Ditët e Aktivizmit Kundër Dhunës me Bazë Gjinore,” me fotografitë e tij.
Eliza Hoxha, kuratore e kësaj ekspozite të përbashkët, foli për të me fjalë të veçanta.
“Arbeni është më së pari një fotograf fenomenal. E çmoj shumë punën e tij në mënyrën se si i percepton edhe peizazhet, edhe njerëzit dhe si e nxjerr karakterin e tyre jashtë. Po në të njëjtën kohë edhe është person me të cilin punoj edhe komunikoj shumë lehtë edhe e vlerësoj punën e tij dhe jam shumë me fat që e kemi punu këtë projekt bashkë, vazhdoj me mendu që kemi vazhdu tutje për me zgjeru projektin,” shprehet Hoxha.
Me punën e tij, Llapashtica nuk bën thjesht fotografi, por ndërton edhe histori vizuale që flasin më shumë se fjalët. Së fundi, copëza Kosove, siç shprehet ai shfaqi edhe në Amerikën Latine, me ekspozitën e tij, dhe jo vetëm kaq.
“Tash sa jam kthyer prej një udhëtimi pak më të largët, në Amerikën e Mesme ose Latine, që janë shumica e vendeve që nuk e kanë njohur Kosovën. Kam pasur rastin me i pas dy ekspozita: në El Salvador, aty ka qenë një koncert me tenorin e mirënjohur Ramë Lahaj dhe ka qenë edhe ekspozita ime. Ajo ekspozitë është mbajtur me rastin e 10 vjetorit të marrëdhënieve diplomatike me El Salvadorin, mandej e shfrytëzuam rastin”.
“Pata ekspozita edhe në Kolumbi, në Bogota e aty është hapë Ambasada e Kosovës për herë të parë. Edhe aty në hapje solemne jam përpjekë me dërgu edhe aty një copëz Kosove me fotografi, që janë kryesisht bukuri natyrore, trashëgimi kulturore. Madje edhe ketë tolerancën fetare që e kemi këtu, se edhe ato fotografi dominojnë kryesisht te unë, edhe janë fotografi kështu të përgjithshme, po sa më pas vizitorët aty njëfarë forme, sa me perceptu se sa vend i pasur ne jemi në këtë aspekt,” thotë Llapashtica.
Përmes ekspozitave të tij, Llapashtica po kontribuon në krijimin e një gjuhe universale, e që sipas tij nuk është fare e lehtë.
“Unë kryesisht jam aktiv, domethënë gjithë jam me kamerë në dorë, gjithë e kam çantën me vete, gati se s’po di me ecë pa çantë. Më është bërë pjesë e shpinës, natyrisht ka edhe sfidat e veta dhe zakonisht me më pyet se a mundet ndoshta një fotograf me mbijetu në Kosovë, e kam pak vështirë me thanë që po, domethanë është pak problem me këto standardet edhe me këto inflacionet, që janë duke u bë gjithçka shtrenjtë se edhe pajisjet janë vetë shtrenjtë, e kam vështirë me thanë që mundemi mbijetu në Kosovë.”
“Por, sidoqoftë unë po shoh shumë kolegë të mi fotografë që janë shumë aktivë dhe shumë po kapin momente kryesisht për me ngritë këtë imazhin e Kosovës. Më herët e mbaj mend kur kam fillu si kameraman në televizion pas luftës, shumë pak ka pas fotografë, kemi mujt me i numëru në gishta, tash është njëfarë forme shekulli i fotografisë, çdo të dytin, tretin, e sheh me kamerë qoftë edhe me telefon, se fundi i fundit nuk ka edhe rëndësi shumë edhe pajisja me çfarë i kap momentet po po vërej që shumica e kolegëve të mi fotografë janë aktivë dhe po ngrisin imazhin e Kosovës me aq sa kanë mundësi.’’
Ai beson se çdo imazh ka fuqinë për të ndryshuar perceptimin dhe për të ndërtuar lidhje midis kulturave dhe njerëzve, por sipas tij, këtë lloj arti nuk mund ta masësh me para, por me ndikimin që ka tek njerëzit.
‘’Po me qenë aktiv, domethënë jo çdo herë me i llogarit mjetet, e di që nuk është lehtë, po sidoqoftë me kap sa më shumë imazhe, po edhe mos me i ruajt vetëm për vete, por me i shpërnda, me i pa edhe njerëzit tjerë edhe jashtë kufijve normal edhe vetëm në këtë mënyrë e ngrisim imazhin e Kosovës.’’
Me mbi dy dekata karrierë të paraqitjes së realitetit, Arben Llapashtica, fotografinë e sheh si një kapje momenti sepse siç thotë shprehja e njohur “Fotografia flet sa një mijë fjalë!”/Katror.info
Edicionin #72 të plotë e gjeni këtu!🙂
Përgatiti:
