Një ekip paleontologësh australianë ka zbuluar fosile peshqish jashtëzakonisht të ruajtura mirë, të cilat hedhin dritë mbi jetën e lashtë dhe sfidojnë mënyrat tradicionale të ruajtjes së fosileve. Këto fosile, të cilat datojnë rreth 15 milionë vjet më parë, kanë ruajtur detaje të habitshme – duke përfshirë edhe ushqimin e fundit që këta peshq kishin konsumuar para se të ngordhnin.
Peshqit i përkasin një specieje të re të quajtur Ferruaspis brocksi dhe u zbuluan në McGraths Flat, në Uellsin e Ri Jugor, një zonë që gjatë epokës së Miocenit ishte një pyll i dendur tropikal, ndërsa sot është kryesisht tokë bujqësore. Shkencëtarët fillimisht po eksploronin një vend tjetër kur vendosën të hulumtonin edhe McGraths Flat—një vendim që rezultoi të ishte një nga gjetjet më të rëndësishme në fushën e paleontologjisë, përcjell Katror.info.
Fosile të ruajtura në shkëmbinj të pasur me hekur
Mundesh me e lexu edhe…
Një nga aspektet më befasuese të këtij zbulimi është mënyra e ruajtjes së fosileve. Peshqit ishin të ngujuar në goetit, një mineral i pasur me hekur, i cili rrallëherë ruan fosile me detaje kaq të jashtëzakonshme. Në këtë rast, megjithatë, shkencëtarët arritën të dallojnë edhe detajet më të vogla, si larvat e mushkonjave fantazmë dhe molusqet që ishin pjesë e vakteve të fundit të këtyre peshqve. Madje, një nga peshqit kishte ende një parazit—një molusk të ri ujor—të ngjitur pas bishtit.
“Ne zakonisht nuk e lidhim shkëmbinjtë e pasur me hekur me ruajtje të shkëlqyer të fosileve,” shpjegon Kate Trinajstic, paleontologe në Universitetin Curtin. “Ky zbulim hap një fushë të re për kërkimet paleontologjike.”
Fakti që fosilet janë ruajtur kaq mirë në goetit tregon se shkencëtarët duhet të rimendojnë se ku mund të kërkojnë për fosile të tjera, duke zgjeruar mundësitë për zbulime të reja.
Një dritare drejt Australisë prehistorike
Ferruaspis brocksi i përket rendit Osmeriformes, një grup peshqish me rreze eshtrash që përfshin edhe specie moderne si peshku i Australisë smelt. Megjithatë, deri më tani, shkencëtarët nuk kishin gjetur asnjë fosil të kësaj familjeje në Australi, duke e bërë të vështirë të përcaktohej kur dhe si këta peshq arritën në këtë kontinent.
“Në kohën kur këta peshq u fosilizuan, Australia po kalonte një periudhë tranzicioni klimatik,” shpjegon Michael Frese, virolog dhe bashkautor i studimit nga Universiteti i Kanberrës. “Ky është një mësim i vyer për të kuptuar se çfarë ndodh kur klima ndryshon në mënyrë dramatike.”
Zbulimi i modeleve të ngjyrave prehistorike
Përtej ruajtjes së strukturës së fosileve, studiuesit përdorën një mikroskop elektronik për të analizuar mbetjet e peshqve. Ata zbuluan melanozome—struktura qelizore që prodhojnë melaninën—duke u mundësuar atyre të rindërtojnë modelet e ngjyrave të Ferruaspis brocksi.
Studimi sugjeron se ky peshk kishte dy vija anësore, një bark më të çelët dhe një shpinë më të errët—ngjyra që mund ta ndihmonin atë të fshihej më mirë në ambientin e tij ujor. Kjo është hera e parë që një teknikë e tillë është përdorur për të rikonstruktuar ngjyrat e një peshku të zhdukur.
Rëndësia e këtij zbulimi
Ky zbulim në McGraths Flat është më shumë se një arritje paleontologjike—ai tregon rëndësinë e eksplorimit të formacioneve të papritura gjeologjike dhe se si fosilet e lashta mund të ndihmojnë në kuptimin e ndryshimeve klimatike moderne.
Emri Ferruaspis brocksi është një kombinim i latinishtes Ferru (që nënkupton hekurin) dhe emrit të Jochen Brocks, shkencëtarit që zbuloi ekzemplarin e parë. Ky zbulim i jep shkencëtarëve një pikë të re reference për evolucionin e peshqve të ujërave të ëmbla dhe sugjeron një metodë të re për të gjetur fosile në depozitime të pasura me hekur.
Ndërsa hulumtimet vazhdojnë, studiuesit shpresojnë që F. brocksi dhe fosilet e tjera nga McGraths Flat të ofrojnë njohuri të reja mbi mënyrën se si ekosistemet australiane janë përshtatur me ndryshimet klimatike—një mësim që mbetet po aq i rëndësishëm edhe sot. /Katror.info
Përgatiti:
