Haga u bë tituj ndërkombëtarë për të qenë qyteti i parë në botë që miratoi legjislacionin që ndalon tregtimin e produkteve dhe shërbimeve të lidhura me karburantet fosile.
Ky vendim i madh, i lëshuar në fillim të këtij muaji, kërkon të kufizojë promovimin e artikujve me një gjurmë të lartë karboni, si benzina, nafta, aviacioni dhe anijet turistike.
Ndalimi, i cili hyn në fuqi në fillim të vitit të ardhshëm, do të prekë si reklamat e financuara nga qeveria ashtu edhe ato private, duke përfshirë ato në tabela dhe strehimoret e autobusëve në të gjithë metropolin holandez.
Ky legjislacion novator krijon një precedent të rëndësishëm në luftën globale kundër ndryshimeve klimatike. Qytete të tjera janë përpjekur të kufizojnë aksesin e artikujve me karbon të lartë përmes urdhëresave të këshillit ose marrëveshjeve vullnetare me operatorët e reklamave, por ndalimi i Hagës është i pari që është ligjërisht i detyrueshëm.
Është një hap i madh përpara për qytetet anembanë botës që duan të reduktojnë emetimet e karbonit dhe të luftojnë ballë për ballë ndryshimin e klimës.
Një përgjigje ndaj thirrjeve globale për veprim
Ndalimi vjen pasi Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së António Guterres bëri thirrje në fillim të këtij viti që vendet dhe mediat të ndërmarrin veprime më të ashpra për të luftuar reklamimin e karburanteve fosile, duke përmendur paralele me ndalimet ekzistuese të reklamimit të duhanit.
Guterres theksoi se, si me industrinë e duhanit në të kaluarën, bizneset e lëndëve djegëse fosile po kontribuojnë në një krizë mbarëbotërore të shëndetit publik – në këtë rast, ndryshimet klimatike. Qeveritë mund të ndihmojnë në ndryshimin e sjelljes së publikut dhe të parandalojnë normalizimin e stileve të jetesës me përmbajtje të lartë të karbonit duke kufizuar kapacitetin e tyre në treg.
Disa qytete kanë bërë tashmë lëvizje të vogla në këtë drejtim. Edinburgu, për shembull, miratoi një votim të këshillit në maj që ndalonte reklamat e lidhura me karburantet fosile në ambientet në pronësi të qytetit. Kryeqyteti skocez gjithashtu ndalon ndërmarrjet që shesin këto produkte të sponsorizojnë ngjarje ose të zhvillojnë partneritete. Megjithatë, ndryshe nga legjislacioni i Hagës, ndalimi i Edinburgut është vullnetar dhe vlen vetëm për hapësirat e këshillit.
Së pari një ligjërisht i detyrueshëm
Ligji i ri i Hagës është i rëndësishëm pasi është ligjërisht i detyrueshëm. Kufizimi prek jo vetëm artikuj të veçantë, si benzina, nafta dhe automjetet me karburant fosile, por edhe biznese të tilla si aviacioni dhe anijet turistike.
Megjithatë, rregulli përjashton reklamat politike të firmave të karburanteve fosile ose përpjekjet për të mbështetur një markë gjenerike, duke i lejuar këto biznese të mbajnë rëndësi.
Projektligji mori dy vjet për të miratuar dhe pati vështirësi gjatë rrugës.
Femke Sleegers, një zëdhënëse e Reclame Fossielvrij, grupi holandez i reklamave pa fosile që mbrojti ndalimin, deklaroi se përpjekjet e kaluara për të kontrolluar reklamat e karburanteve fosile dështuan sepse operatorët refuzuan të pajtoheshin me dëshirë. “Haga tregon guximin e nevojshëm për të trajtuar krizën klimatike,” vuri në dukje Sleegers, duke duartrokitur gatishmërinë e qytetit për të ndërmarrë veprime të guximshme.
Ndikimi i reklamave në sjellje
Ndikimi i reklamave në sjelljen e konsumatorëve është i mirë-dokumentuar dhe shumë ekspertë thonë se marketingu i karburanteve fosile nënvlerëson legjislacionin për klimën duke inkurajuar sjellje të paqëndrueshme.
Thijs Bouman, një profesor i asociuar i psikologjisë mjedisore në Rijksuniversiteit Groningen, deklaroi se “reklamimi i karburanteve fosile normalizon përdorimin e produkteve dhe shërbimeve me karbon të lartë, duke e bërë më të vështirë ndryshimin e zakoneve të konsumatorëve”.
Bouman propozoi që burimet e shpenzuara tani për reklamimin e karburanteve fosile të përdoren më mirë për të promovuar alternativa të qëndrueshme. Ai theksoi rëndësinë e investimeve publike në shërbime të tilla si transporti publik në zbutjen e ndikimit të reklamave të karburanteve fosile, duke vënë në dukje, “Nëse reklamat fosile ndalohen, këto burime mund të përdoren më mirë, për shembull, për të forcuar opsionet dhe lehtësitë e qëndrueshme”.
Duke katalizuar ndryshimin në mbarë botën
Lëvizja e Hagës mund të ketë pasoja përtej kufijve të saj, duke nxitur veprime të ngjashme në qytete të tjera anembanë globit. Qytete të tilla si Toronto, Kanada dhe Graz, Austri, po nisin tashmë fushata për të ndaluar reklamat për lëndët djegëse fosile. Në Holandë, Amsterdami dhe Haarlem e kanë nxjerrë jashtë ligjit tregtimin e produkteve që dëmtojnë klimën, si mishi i viçit, por këto masa ende nuk janë bërë legjislacion.
Sleegers beson se lëvizja e Hagës do të veprojë si një nxitje që qytetet e tjera të ndjekin shembullin. “Më shumë qytete kanë dëshirë të zbatojnë ndalimin e reklamave fosile përmes urdhëresës, por të gjithë prisnin që një qytet tjetër të dilte i pari. Haga është ky qytet,” tha ajo, duke parashikuar se më shumë qeveri lokale tani do të ndihen të fuqizuara për të vepruar.
Një hap i guximshëm në veprimin klimatik
Ndalimi i reklamave të karburanteve fosile në Hagë shënon një hap të rëndësishëm përpara në përpjekjet globale për të ulur emetimet e karbonit dhe për të kaluar në një mënyrë jetese më të qëndrueshme. Duke fokusuar reklamat në produktet dhe shërbimet me karbon të lartë, qyteti dërgon një mesazh të qartë: inkurajimi i praktikave shkatërruese mjedisore nuk është më i lejueshëm, ndërsa bota përballet me kostot në rritje të ndryshimeve klimatike. /Katror.info
Përgatiti:
