Në rrafshin kinematografik premiera botërore e filmit të Samir Karahodës në festivalin e festivaleve është arritje kulmore. E në atë shtetëror është çuarje e Kosovës në nivelet më të larta të diplomacisë kulturore. Në Ballkan fjala “historike” është e shpeshtë. Por rrallëherë gjen vend më mirë sesa në rastin e “Rrugës”. “Premiera shkoi në mënyrën më të mirë të mundshme. Duartrokitjet ishin të gjata dhe ishte një moment dhe ndjenjë e pashpjegueshme”, ka thënë për KOHË-n regjisori Samir Karahoda menjëherë pas premierës të premten në edicionin e 77-të të Festivalit të Filmit në Cannes
E kaluara e pasojat e pashtershme të saj afektojnë çdo ditë Ballkanin. Derivatet e viteve ’90 janë diskurs gjithandej edhe te gjenerata që praktikisht s’kanë pasur të bëjnë drejtpërdrejt me atë periudhë.
Por tensionet e vazhdueshme me kërcënime për luftëra bashkë me ngecjet ekonomike imponojnë dëshpërim. Në pak minuta por me mjeshtëri të madhe, filmi “Rrugës” përballë mbi një mijë vetave në publik, ka ndezur ekranin në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit në Cannes, pikërisht për të treguar një rrëfim të Kosovës. Është aso tregimi që i shkon për shtat thuajse çdo vendi ballkanik e më gjerë.
Mundesh me e lexu edhe…
Ora 11:00 e së premtes në teatrin “Debussy” të Pallatit të Festivalit në Cannes ka qenë termin i rezervuar për premierat e filmave të kategorisë së shkurtër që garojnë për “Palmën e Artë”. Aty qe edhe “Rrugës” nën regji të Samir Karahodës, me skenar të tij dhe të të birit, Miron Karahoda, që ka edhe rol në film. Njërin prej roleve kryesore.
Nga pamjet e atjeshme duket se reagimi i publikuar ka qenë spektakolar. Kanë parë një rrëfim që sipas sinopsisit të publikuar nga Festivali, gjatë një udhëtimi 15-minutësh me makinë një fëmijë e babai i tij bëjnë muhabet kompleks duke ofruar qartë realitetin me të cilin përballet shoqëria e sotme kosovare. Bëhet fjalë për babë e bir që janë rrugës për në aeroport për të marrë një dhuratë që vjen nga kumbari i djalit.
“Midis pengesash burokratike me pak a hiç shpresë për ndryshime politike e sociale në vend, ata gjejnë rehati dhe forcë në optimizmin e tyre të përbashkët për të ardhmen”, shkruhet në përshkrimin që ia ka bërë Festivali filmit. Biseda që zhvillohet në makinë, nxjerr në pah telashet e tanishme që pandashmërisht janë të lidhura me të kaluarën.
“Aroma” e luftës është edhe brenda mjetit transportues. Sipas asaj që shihet në “trailer”, djali që luhet nga Miron Karahoda pyet të atin, aktorin (Ylber Mehmeti) për mundësinë që të ketë prapë luftë. E përgjigjja shpjegon shumëçka. “Edhe ndonjë ditë s’ka me mbet kush me luftu…….edhe ata (serbët v.j. janë duke ikur). Bëhet fjalë për dialog që zbërthen shumë. Përfshin vitet ’90, gjendjen e tanishme e më pas në aeroport preket edhe një shembull praktik i ngecjes. Maltretohen nëpër procedura për të tërhequr një dhuratë.
“Premiera shkoi në mënyrën më të mirë të mundshme. Duartrokitjet ishin të gjata dhe ishte një moment dhe ndjenjë e pashpjegueshme”, ka thënë për KOHË-n regjisori Samir Karahoda menjëherë pas premierës. Sipas tij, komentet kanë qenë shumë pozitive.
“Deri më tani komentet janë shumë mbresëlënëse dhe të shtunën mbrëma presim vlerësimin e jurisë”, ka thënë Karahoda.
Juria e kategorisë së filmave të shkurtër sivjet është në përbërje të kryetares Lubna Azabal, aktore belge dhe anëtarëve, regjisores franceze Marie-Castille Mention-Schaar, programerit italian, Paolo Moretti, regjisores franceze, Claudine Nougaret dhe regjisorit serb, Vladimir Perishiq.
“Rrugës” me montazh të Enis Saraçit dhe me producentë Samir Karahodën e Eroll Bilibanin është në konkurrencë me “Volcelest” të francezit Éric Briche, “Ootid” të lituanit Razumaitė Eglė, “Sanki Yoxsan” të regjisorit azerbajxhanas, Azer Guliev, “Les Belles Cicatrites” të francezit Raphaël Jouzeau, “Across the Waters” të kinezit Viv Li, “Perfectly a Strangeness” të kanadezit Alison McAlpine, “Tea” të amerikanit Blake Rice, “Yellow” të brazilianit André Hayato Saito, “The Man Who Could Not Remain Silent” të kroatit, Nebojša Slijepčević dhe “Bad For a Moment” të portugezit Daniel Soares./koha
Përgatiti:
