Nga një poster i harruar propagandistik i Luftës së Dytë Botërore në një ikonë globale të epokës së meme-ve – slogani “Keep Calm and Carry On” ka kaluar një rrugë të gjatë që nga zbulimi i tij rastësor në vitin 2000.
Në pranverën e vitit 2000, një poster britanik i Luftës së Dytë Botërore u gjet brenda një kutie të pluhurosur në librarinë e dorës së dytë Barter Books, e vendosur në një ish-stacion viktorian hekurudhor në Alnwick, Northumberland. Posteri i kuq me mesazhin e thjeshtë dhe të drejtpërdrejtë nën një kurorë të stilit Tudor, Keep Calm and Carry On, do të gjente një jehonë të papritur në Britaninë e shekullit 21, duke u shndërruar në një slogan kulturor të memorizueshëm, të dashur dhe njëkohësisht të përqeshur, shkruan BBC, përcjell Katror.info.
Origjina dhe mesazhi fillestar
Ky poster u porosit në vitin 1939 nga Ministria Britanike e Informacionit si pjesë e një serie me tre postera për të ngritur moralin publik përballë kërcënimit të luftës. Historiani Dr. Daniel Cowling nga Muzeu Kombëtar i Ushtrisë në Londër, shpjegon se Ministria përdori media të ndryshme si posterë, radio, filma e pamflete për të ndikuar opinionin publik gjatë luftës. Krahas Keep Calm, dy posterët e tjerë mbanin sloganet: “Your Courage, Your Cheerfulness, Your Resolution Will Bring Us Victory” dhe “Freedom is in Peril. Defend it with All Your Might.”
Mundesh me e lexu edhe…
Ndryshe nga të tjerët, Keep Calm nuk u shpërnda asnjëherë në mënyrë zyrtare dhe shumica e kopjeve u asgjësuan në vitin 1940 për të kursyer letër për përpjekjet e luftës. Megjithatë, disa ekzemplarë mbijetuan, përfshirë atë të zbuluar në Barter Books.
Rilindja në epokën digjitale
Stuart dhe Mary Manley, pronarët e librarisë, vendosën ta vendosnin posterin në murin e dyqanit. “Nuk kishim fare ide se çfarë do të bëhej. Mary ishte kundër idesë për të printuar kopje, kështu që unë i bëra fshehurazi,” rrëfen Stuart Manley për BBC. Popullariteti filloi lokal, por shpërtheu në vitin 2005 kur gazetarja e Guardian Susie Steiner e përfshiu posterin në një artikull për 10 objektet e saj të preferuara të dizajnit.
Në vitin 2007, shitjet kishin arritur në 50,000 kopje. Pas krizës financiare të vitit 2008, slogani u kthye në një simbol ngushëllues për shumë njerëz që kërkonin stabilitet dhe dinjitet përballë vështirësive.
Ish-kryeministri Gordon Brown mendohet ta ketë pasur posterin në zyrën e tij. Personalitete si Chris Evans, Rupert Grint dhe James May e ndihmuan përhapjen e mëtejshme duke e veshur në bluza.
Një ikonë e keqkuptuar dhe e transformuar
Profesorja Lucy Noakes nga Universiteti i Essex e përshkruan sloganin si një pasqyrim të kujtesës popullore për “orën më të lavdishme të Britanisë”, një epokë kur populli britanik thuhet se “mbajti qëndrimin” përballë vështirësive të jashtëzakonshme. Ndërkohë, Katy Parry nga Universiteti i Leeds thekson se slogani është pjesë e mitologjisë kombëtare britanike për shpirtin luftarak, që ende formëson identitetin kulturor.
Megjithatë, jo të gjithë e shohin me simpati. Kritikë si Owen Hatherley e kanë cilësuar atë si një simbol të “nostalgjisë për austeritetin” dhe të një kulture shtypëse që idealizon një qëndrim elitist dhe emocionalisht të përmbajtur. Në një ese të vitit 2016 për The Guardian, Hatherley e cilëson posterin si rikthim të “shtypjes” në vend të “të shtypurit”.
Meme, parodi dhe komercializim
Internetit i dha jetë të re posterit – dhe një mori parodish. Keep Calm and Drink Tea, Keep Calm and Have a Cupcake, Now Panic and Freak Out – janë vetëm disa nga qindra variacione që kanë përmbytur rrjetet sociale, kupat, çelësat, bluzat, madje edhe zyrat.
Slogani është shfrytëzuar edhe nga protestues si formë ironike për të përcjellë mesazhe sociale (Keep Calm and Resist). “Thjeshtësia e dizajnit e bën të fuqishëm dhe lehtësisht të përshtatshëm për çdo kauzë ose humor,” shpjegon Parry. Ngjyra e kuqe, fonti i bardhë dhe kurora – të gjitha këto elementë e bëjnë të dallueshëm menjëherë.
Grafisti britanik Jonathan Barnbrook thotë se posterët e tillë funksionojnë sepse na ndihmojnë të lidhim dhimbjen me humorin, të shndërrojmë ankthin në diçka të përbashkët dhe të kuptueshme.
Simbol universal i përballjes me vështirësitë
Pavarësisht kritikave dhe shpërdorimit, mesazhi thelbësor – qetësi dhe këmbëngulje përballë vështirësive – vazhdon të ketë jehonë. Edhe pse dikur u konsiderua patronizues, tani perceptohet si nostalgjik, ironik dhe ndonjëherë ngushëllues.
Autorja Dr. Bex Lewis, në librin e saj të vitit 2017 Keep Calm and Carry On: The Truth Behind the Poster, thotë se posteri sot “i flet ndjenjës sonë për ironi dhe për bashkim përballë krizës”.
Në fund të ditës, ky dizajn i thjeshtë por me peshë historike, ka arritur të simbolizojë gjithçka – nga qëndrueshmëria e deri te përqeshja, nga uniteti kombëtar deri te kultura e konsumit. Dhe me shumë gjasa, nuk do të largohet së shpejti nga kujtesa kolektive kulturore./Katror.info
