Teleskopi James Webb i agjencisë amerikane të hapësirës NASA bëri të hënën një foto të një formimi yjor në një “galaktikë të vdekur”, e cila mendohet të ketë ekzistuar 700 milionë vjet pas formimit të universit 13.8 miliardë vjeçar.
Sipas CNN, në studimin e tyre, studiuesit vunë re se ekzaminimi i galaktikës së quajtur “JADES-GS-z7-01-QU”, e cila “rron shpejt dhe vdes e re”, mund të zbulojë informacione të reja në lidhje me fazat paraprake të universit dhe faktorët. që ndikojnë në formimin e yjeve në galaktika.
Ndryshe nga galaktikat e mëdha të vdekura të vëzhguara më parë, u konstatua se “galaktika e vdekur” miliarda vite dritë larg nga Toka ishte me masë të vogël, siç është “Reja e Vogël e Magelanit” pranë galaktikës së Rrugës së Qumështit, ku ende vëzhgoheshin formacione të reja yjesh.
Mundesh me e lexu edhe…
Tobias Looser, një nga autorët e studimit dhe një asistent kërkimor në Institutin e Kozmologjisë Kavli, i lidhur me Universitetin e Kembrixhit, deklaroi se në qindra milionë vitet e para të universit, shumë re gazi u shembën në yje të rinj dhe formuan yje të rinj.
Hulumtimi është publikuar në revistën Nature.
“Për shkak të bollëkut të gazit të nevojshëm për formimin e yjeve në galaktika, periudhat e hershme të universit ishin ‘ha sa më shumë që mundesh’ … si një shuplakë e gjerë,” tha ai.
Looser vuri në dukje se në universin e hershëm, kalimi i galaktikave nga faza e formimit të yjeve në fazën e fjetur ose të zhdukur mund të jetë gjithashtu i shpejtë.
Të dhënat e Webb-it zbuluan se galaktika më e vjetër në fjalë kishte shpërthime të shkurtra dhe të fuqishme të formimit të yjeve që zgjatën 30 deri në 90 milionë vjet, pas së cilës ajo u ndal.
Duke nënvizuar se besohej se formimi i yjeve mund të kishte pushuar për shkak të vrimave të zeza ose ndërveprimeve midis yjeve, Francesco D’Eugenio nga Instituti Kozmologjik Kavli vuri në dukje se ata nuk janë të sigurt “nëse ndonjë nga këta skenarë mund të shpjegojë atë që jemi aktualisht duke parë në Webb.”
“Deri tani, ne kemi përdorur modele të bazuara në universin aktual për të kuptuar universin e hershëm, por tani që mund të vëzhgojmë shumë më tej në kohë dhe të përcaktojmë se formimi i yjeve në këtë galaktikë përfundoi shumë shpejt, modelet e bazuara në universin aktual mund të ketë nevojë për rishqyrtim”, theksoi ai. /Katror.info
Përgatiti:
