Në kuadër të forumit rajonal të Balkan Green Foundation, panelistët diskutuan sfidat dhe mundësitë e tranzicionit energjetik dhe klimatik në Ballkanin Perëndimor, raporton Ekonomia Online.
Laura Kryeziu, bashkëthemeluese e organizatës Gratë në Energji dhe Miniera në Kosovë, theksoi rëndësinë e fuqizimit të grave dhe mentorimit të gjeneratave të reja për karrierë në sektorin e energjisë, si dhe fokusin mbi pylltari, bujqësi, ndërtim të gjelbër dhe ekonominë rrethore.
“Unë kam mbi 20 vite përvojë në sektorin e zhvillimit, kryesisht në ndërtimin e kapaciteteve në fushën e energjisë, por kohët e fundit edhe në fushën e klimës, si dhe jam bashkëthemeluese e disa rrjeteve, dhe më i fundit është Gratë në Energji dhe Miniera, i cili u krijua si një nga grupet strukturore në shoqërinë tonë, por që kishte mbetur jashtë këtij sektori. Qëllimi ynë është të fuqizojmë gratë në këtë sektor dhe gjithashtu të luajmë rolin e mentorimit për gjeneratat e reja, që ato të ndjekin karrierë në fushën e energjisë. Përveç energjisë, kemi trajtuar edhe pylltarisë, bujqësinë, ndërtimet e gjelbra, sektorin e ndërtimit, riciklimin, menaxhimin e mbeturinave dhe ekonominë rrethore. Të gjitha këto i kemi adresuar si në nivel politikash, ashtu edhe në nivel ndërgjegjësimi, si dhe përmes prezantimit të teknologjive të mençura. Për këto kemi marrë shumë praktika nga Evropa Perëndimore dhe kemi zhvilluar vizita shkëmbimi në vende të ndryshme të Evropës për të parë nga afër përdorimin e teknologjive të tilla. Ne kemi ligje të vendosura, si Ligji për Ndryshimet Klimatike, por na mungon shumë legjislacioni sekondar.”, theksoi ajo.
Mundesh me e lexu edhe…
Ilija Batas Bjelić nga Kooperativa Energjetike Sunny Roofs në Serbi ndau përvojën e tij trevjeçare, duke theksuar rëndësinë e përvojës praktike dhe angazhimit të drejtpërdrejtë për të kuptuar proceset e energjisë dhe pjesëmarrjen komunitare.
“Pas tre vjetësh, kur nuk ishim të përfshirë në punët e tij, përpiqeshim të dëgjonim të drejtat dhe dëgjonim opsionet që duhej të merrnim. Dëgjonim se si mund të vendosnim për ditën tonë, si mund të vendosnim për disa panele në aktivitetet tona, si mund të vendosnim për energjinë dhe ditën, dhe si të përfshiheshin njerëzit që filluan të marrin pjesë. Tani mund t’ju them që ke një mësim të madh. Kjo është një përvojë që nuk mund ta vendosësh në një kavanoz dhe ta transferosh në një tjetër. Duhet ta bësh vetë, duhet ta ndjesh se si është, dhe duhet të vendosësh gjërat e tua në një kavanoz tjetër dhe të kapësh tingujt e energjisë. Kjo është diçka që ne do të mësojmë, dhe që e kam përjetuar vetë”, shtoi ai.
Ndërsa Liljana Jonoski nga Koalicioni Rural në Maqedoninë e Veriut theksoi sfidat e bashkëpunimit lokal dhe rëndësinë e qasjes në informacion dhe dokumente kombëtare për të mundësuar pjesëmarrje efektive në tranzicionin energjetik dhe klimatik.
“Ne jemi një koalicion i përbërë nga 60 organizata të vogla lokale nga komuniteti, që punojnë mbi sfida të lidhura me zhvillimin rural, bujqësinë dhe adaptimin dhe zbutjen e ndryshimeve klimatike. Kur flasim për tranzicionin e drejtë dhe tranzicionin energjetik në vendin tonë, vërej që shumë njerëz flasin për këtë sidomos në vitet e fundit por pak e kuptojnë me të vërtetë se për çfarë bëhet fjalë dhe proceset reale që ai përfshin. Sa i përket punës së qeverisë, ne kemi dokumente kombëtare, si rruga e tranzicionit të drejtë e miratuar në vitin 2023, një plan veprimi dhe një fond investimesh për klimën. Megjithatë, shumica e diskutimeve mbeten në nivel të lartë, duke e bërë të vështirë për aktorët lokalë të angazhohen në mënyrë efektive. Edhe pse kemi grupe pune që përfshijnë shoqërinë civile dhe aktorë të tjerë, ftesat shpesh vijnë në minutën e fundit. Kjo krijon vështirësi, sidomos për të rinjtë, të cilët kanë nevojë për kohë për të shqyrtuar dokumente të gjera dhe për të dhënë input të dobishëm. Para se të kontribuojmë në përmirësimin e politikave, është thelbësore të kuptojmë plotësisht këto procese dhe dokumente”, potencoi ajo./EO/Katror.info
