Pak objekte janë më luksoze dhe më të famshme sesa veza e Faberge. Shumë e imituar, por kurrë e barabartë me origjinalin, seria e vërtetë e veprave të Faberge përbëhej nga 50 veza opulente të Pashkëve të krijuara për familjen perandorake ruse. Kompania u themelua në 1842 nga Gustav Faberge, një mjeshtër artizan i arit, që hapi një dyqan në Shën Petersburg.
Ishin djemtë e tij, Peter Carl dhe Agathon, ata që e bënë Faberge emër të njohur në vitet 1880, duke kombinuar vendime biznesi me ekspertizën teknike dhe artistike. Tsari Aleksandër III porositi vezën e parë perandorake për gruan e tij, Maria Feodorovna, në vitin 1885.
Sot njihen vetëm 43 nga këto veza perandorake — të tjerat humbën nga koha dhe revolucionet. Shumica ndodhen në muze të ndryshëm në botë, ndërsa vetëm shtatë mbeten në duar private. Një prej tyre, Veza e Dimrit, po shitet në ankand në Christie’s si një mundësi që ndodh vetëm një herë në jetë.
Mundesh me e lexu edhe...
E porositur në 1913 nga Nikolla II si dhuratë për nënën e tij, perandoreshën Maria Feodorovna, pritet të arrijë mbi 22 milionë euro në ankand. Kjo do të thyente rekordin e mëparshëm të shitjes së vezës Rothschild Faberge në 2007 për 10 milionë euro (të rregulluar për inflacion, rreth 17 milionë sot). Veza e Dimrit kishte vendosur më parë rekorde botërore për veprën më të mirë të Faberge në vitet 1994 dhe 2002, shkruan The Times.
Veza është projektuar nga Alma Theresia Pihl dhe realizuar nga xhaxhai i saj, Albert Holmstrom, me një kosto prej 24,600 rubla (një punëtor në Shën Petersburg në 1913 fitonte rreth një rublë në ditë). Për të përkujtuar 300-vjetorin e dinastisë Romanov, veza shërbente si dhuratë dhe si një lloj PR-i për të promovuar vazhdimësinë dhe madhështinë e familjes perandorake.
Lëvozhga e vezës është gdhendur nga kuarci pothuajse transparent dhe është zbukuruar me 1,660 diamante, ndërsa bore-diamante të prerë në formë rozë dhe platin janë vendosur për të imituar shkëlqimin e akullit. Baza e vezës është gjithashtu kristal shkëmbi, formuar për të sugjeruar një bllok akulli që po shkrihet, me rrjedhje platini që shkëlqejnë si në shkrirjen e parë të pranverës.
Brenda vezës 10 cm të lartë ndodhet një surprizë: një buqetë miniaturë me lule anemone druri në një shportë, lule të gdhendura nga kuarci i bardhë, me gjethe nefriti dhe granate demantoid, të gjitha të vendosura mbi një shtresë ar të artë brenda shportës platini të zbukuruar me 1,378 diamante shtesë.
Pas revolucionit të 1917-s, Veza e Dimrit, si edhe të tjerat, u konfiskua nga bolshevikët dhe u transferua në Armerinë e Kremlinit në Moskë, së bashku me shumë pasuri të tjera të familjes perandorake. Në vitet 1920, qeveria sovjetike e re kishte nevojë për para dhe shiti shumë prej këtyre veprave për koleksionistë dhe tregtarë në Evropë dhe SHBA.
E blerë për herë të parë nga Wartski në Londër në fund të viteve 1920 ose fillim të viteve 1930 për 510 euro, Veza e Dimrit ndryshoi pronësinë disa herë deri kur u ble në 1949 nga Arthur Bryan Ledbrook për 1,928 euro. Pas vdekjes së Ledbrook në 1975, veza u zhduk dhe u rikuperua në 1994 në një kasafortë bankare.
Këto thesarë, si veza Faberge, janë forma të larta të pasurisë portative që nuk varen nga bankat ose nga luhatjet e monedhave, dhe janë shumë më spektakolare se ekvivalentët modernë, si kriptovalutat.
Pesë vende ku mund të shihen veza Faberge:
Muzeu Faberge, Shën Petersburg, Rusi – mban në koleksion nëntë veza perandorake dhe të tjera për klientë jo-imperialë.
Muzeu Armeria e Kremlinit, Moskë, Rusi – mban dhjetë veza perandorake, të përfituara pas revolucionit.
Muzeu Faberge, Baden-Baden, Gjermani – posedon veza të papërfunduara si Karelian Birch dhe Constellation.
Royal Collection Trust, Mbretëria e Bashkuar – mban veza të ndryshme të Faberge, përfshirë Mosaic dhe Basket of Flowers.
Virginia Museum of Fine Arts, Richmond, SHBA – ka koleksionin më të madh publik amerikan të veprave të Faberge, duke përfshirë disa veza perandorake./AP/Katror.info
