Ke frikë nga palaçot? Nuk je i vetëm. Coulrophobia, ose frika nga palaçot, është një fenomen i pranuar gjerësisht.
Studimet tregojnë se kjo frikë është e pranishme si tek të rriturit ashtu edhe tek fëmijët në shumë kultura të ndryshme. Megjithatë nuk është kuptuar mirë për shkak të mungesës së hulumtimit të fokusuar.
Ndërsa shpjegime të shumta të mundshme të fobisë ishin paraqitur në literaturën akademike, asnjë studim nuk kishte hetuar në mënyrë specifike origjinën e saj.
Mundesh me e lexu edhe…
Kështu, ne nisëm të zbulojmë arsyet pse njerëzit frikësohen nga palaçot dhe të kuptojmë psikologjinë pas kësaj. Ne gjithashtu donim të eksploronim se sa e zakonshme është frika nga palaçot tek të rriturit dhe të shqyrtonin thellërinë e frikës tek ata që e raportuan atë.
Për ta bërë këtë, ne krijuam një pyetësor psikometrik për të vlerësuar prevalencën dhe ashpërsinë e coulrofobisë. Pyetësori i Frikës nga palaçot u plotësua në mesin e një audience ndërkombëtare prej 987 personash të moshës nga 18 deri në 77 vjeç.
Më shumë se gjysma e të anketuarve (53.5 përqind) thanë se ishin të frikësuar nga palaçot të paktën deri në një farë mase, me 5 përqind që thanë se kishin “shumë frikë” prej tyre.
Është interesante se kjo përqindje që raporton një frikë ekstreme nga kllounët është pak më e lartë se ato të raportuara për shumë fobi të tjera, të tilla si kafshët (3.8 përqind), gjaku/injeksioni/lëndimet (3.0 përqind), lartësitë (2.8 përqind), uji i qetë ose ngjarjet e motit (2.3 përqind), hapësirat e mbyllura (2.2 përqind) dhe fluturimi (1.3 përqind).
Ne zbuluam gjithashtu se gratë kanë më shumë frikë nga palaçot sesa burrat. Arsyeja për këtë ndryshim nuk është e qartë, por ajo i bën jehonë gjetjeve të hulumtimit mbi fobitë e tjera, si frika nga gjarpërinjtë dhe merimangat.
Ne zbuluam gjithashtu se coulrophobia zvogëlohet me moshën, e cila përsëri përputhet me kërkimet mbi fobitë e tjera.
Origjina e kësaj frike
Hapi ynë tjetër ishte të eksploronim origjinën e frikës së njerëzve nga palaçot. Një pyetësor vijues iu dha 53.5 përqindëshit që kishin raportuar të paktën një shkallë të frikës nga palaçot.
Ky grup i ri pyetjesh lidhet me tetë shpjegime të besueshme për origjinën e kësaj frike, si më poshtë:
Një ndjenjë e frikshme ose shqetësuese për shkak të grimit të palaçove që i bën ata të duken jo aq njerëzorë. Një përgjigje e ngjashme ndonjëherë shihet me kukulla ose manekine.
Tiparet e ekzagjeruara të fytyrës së palaçove përcjellin një ndjenjë të drejtpërdrejtë kërcënimi.
Grimi i palaços fsheh sinjale emocionale dhe krijon pasiguri.
Ngjyra e grimit të palaços na kujton vdekjen, infeksionin ose helmimin e gjakut dhe ngjall neveri ose shmangie.
Sjellja e paparashikueshme e palaçove na bën të mos ndihemi rehat.
Frika nga palaçot është mësuar nga familjarët.
Portretizimet negative të palaçove në kulturën popullore.
Një përvojë e frikshme me një palaço.
Në mënyrë intriguese, ne zbuluam se shpjegimi përfundimtar, i të paturit një përvojë të frikshme personale me një palaço, kishte nivelin më të ulët të ndikimit. Kjo tregon se vetëm përvoja e jetës nuk është një shpjegim i mjaftueshëm përse njerëzit kanë frikë prej tyre.
Në të kundërt, portretizimet negative të palaçove në kulturën popullore ishin një faktor shumë më i fortë kontribuues drejt qoulrofobisë.
Kjo është e kuptueshme pasi disa nga palaçot më të shquar në libra dhe filma janë krijuar për të qenë të frikshëm – siç është Pennywise, palaço rrëqethës nga romani i Stephen King-ut i vitit 1986 It. (Ky personazh u shfaq së fundmi në dy filma në 2017 dhe 2019, me Bill Skarsgård në rolin kryesor.)
Megjithatë, disa njerëz kanë frikë edhe nga emblema e zinxhirit uashqimor Mcdonald, Ronald McDonald, dhe ai nuk ka për qëllim t’ju trembë. Kjo sugjeron se mund të ketë diçka më thelbësore në pamjen e palaçove që i shqetëson njerëzit.
Në fakt, faktori më i fortë që ne identifikuam ishin sinjalet e fshehura emocionale, duke sugjeruar se për shumë njerëz, frika nga palaçot buron nga pamundësia për të parë shprehjet e tyre të fytyrës për shkak të grimit.
Ne nuk mund t’i shohim fytyrat e tyre “të vërteta” dhe për këtë arsye nuk mund ta kuptojmë qëllimin e tyre emocional.
Kështu, për shembull, ne nuk e dimë nëse ata kanë një vetull të vrenjtur apo të rrudhur, gjë që do të tregonte zemërim. Pamundësia për të zbuluar se çfarë po mendon një palaçot ose çfarë mund të bëjë më pas, disa prej nesh na shqetëson kur jemi rreth tyre.
Ky hulumtim ka ofruar disa njohuri të reja se përse njerëzit kanë frikë nga palaçot – por megjithatë mbeten edhe shumë pyetje tjera të hapura dhe të pasqaruara.
Për shembull, nëse grimi që maskon emocionet shkakton frikë, a krijojnë të njëjtin lloj efekti edhe njerëzit që kanë fytyrat e lyera si kafshë? Apo ka diçka më të veçantë në përbërjen e palaçove që nxit këtë frikë? Ky është tani fokusi i kërkimit tonë./Katror.info
Përgatiti:
