Iron Maiden është një grup britanik Post Punk Heavy Metal, që argëton fansat në mbarë botën që nga viti 1975. Ata kanë ndjekës masiv dhe ndër më besnikët në historinë e muzikës. Iron Maiden kanë realizuar shumë albume dhe këngë ikonike gjatë viteve. Një e tillë është “Brave New World” (Bota e Re e guximshme).
Kjo këngë u publikua në vitin 2000 si titulli i albumit të tyre të dymbëdhjetë. “Brave New World” fillon me një intro instrumentale qetësuese përpara se të çojë në ritëm dhe vokale-dinamike. Kënga flet për një shoqëri distopike ku teknologjia dhe progresi kanë pushtuar jetën e njerëzve. Tema është një botë që duket e lumtur, por nën lumturi fshehet mllefi dhe mjerimi.
Titulli i albumit dhe këngës është një referencë për romanin e famshëm të Aldous Huxley, që përshkruan një shoqëri distopike ndërsa “Brave New World” i Iron Maiden është një lloj komenti mbi gjendjen e botës në kohën e publikimit të tij. Kënga sfidon status quo-në dhe inkurajon dëgjuesin të reflektojë mbi botën përreth tyre.
Mundesh me e lexu edhe…
Kënga përshkruan një botë të mbushur me vdekje dhe dëshpërim. Referenca për “mjellmat që vdesin” mund të interpretohet si një metaforë për diçka që dikur ishte e bukur dhe e këndshme, tani e përdredhur dhe e thyer. Vargjet janë prekëse dhe reflektojnë zbrazëtinë dhe vetminë që mund të ndihet në botë distopike në të cilën njerëzit janë në dukje të lumtur, por në realitet, ata janë nënshtruar përparimit dhe teknologjisë. Kënga bën thirrje për të vënë në dyshim fasadën që shtron shoqëria.
“Brave New World” është një paralajmërim për rreziqet e përparimit dhe teknologjisë dhe si ato mund të marrin avantazh mbi jetën e njerëzve, t’i heqin njerëzit nga njerëzillëku dhe t’i bëjnë skllevër të teknologjisë dhe sistemit. Ajo e sfidon dëgjuesin të pyesë botën përreth tij dhe të mendojë në mënyrë kritike për atë që ata shohin dhe dëgjojnë.
Titulli është një referencë dhe inspirim nga romani i famshëm fantastiko-shkencor distopian nga Aldous Huxley, që shkroi në vitin 1931 dhe e botoi në vitin 1932, i cili ndan një temë të ngjashme të një bote që është në dukje e përsosur, por në fund të fundit e zbrazët dhe pa lumturi të vërtetë.
Romani zhvillohet në Londër në një ardhme të lartë ku shfaqen temat e përparimeve në teknologji, ineteligjencë artificiale, në mjekësinë riprodhuese, mësimi i gjumit, përdorimi i narkotikëve (në roman të quajtur droga fiktive Soma), dhe ndikimi i tyre në shoqëri të kotrolluar përmes ndjenjës së lumturisë dhe kënaqësisë . Autori përshkruan një shoqëri që rrit artificialisht kënaqësinë e saj me çmimin e humbjes së ndjenjave dhe emocioneve, pa u munduar të zbulojë të vërtetën dhe pa interesim t’i vë nën dyshim vlerat, kreativitetin as anën morale të zhvillimeve shoqërore. Në kontrast nga George Orwelli në romanin e tijë 1984, Aldous Huxley nuk parasheh systemin, i cili kontrollon njerëzit me ndalimin e librave, falsifikimin e të vërtetës, frikës, dhimbjes dhe dhunës.
Ajo që Huxley kishte frikë në roman, ishte se në të ardhmen nuk do të ketë asnjë arsye për të ndaluar librat, sepse nuk do t’i lexojë askush ato, se sistemi përmes teknologjisë do ta na japë aq shumë informacione sa që njerëzimi do të reduktohet në pasivitet dhe egoizëm ndaj tyre, dhe se e vërteta do të shndërrohet në informacion irelevant sa që askujt nuk do t’i interesoj ajo, se njerëzimi do të shndërrohet në një kulturë e preokupuar me disa ekuivalente të ndjenjave, porgjinë, të ulta dhe të parëndësishme. “Brave New World”, është një botë ku teknologjia riprodhuese dhe kushtëzimi kanë krijuar një shoqëri që vlerëson konformitetin mbi gjithçka tjetër.
Në “Brave New World” të Aldous Huxley-t, qytetarët jetojnë pa individualitet, inteligjencë dhe emocione, dhe të gjitha këto mund të lidhen edhe me muzikën e cila luan një rol të rëndësishëm në këtë shoqëri. Ajo karakterizohet nga meloditë dhe tekstet e saj të thjeshta, tërheqëse që promovojnë vlerat (antivlerat) e një bote të re. Muzika e popullarizuar në “Brave New World” përdoret si një mjet për të kontrolluar popullsinë dhe si burim argëtimi për t’i mbajtur ata të kënaqur.
Qeveria përdor muzikën për të manipuluar emocionet e njerëzve dhe për t’i mbajtur ata të mos vënë në dyshim atë. Muzika përdoret gjithashtu për të shitur produkte dhe për të promovuar ideologjinë e botës së re. Tekstet e këngëve janë shpesh të paqarta dhe të pakuptimta, por ato janë krijuar për të qenë tërheqëse dhe të paharrueshme. Njerëzit e Shtetit Botëror kënaqen duke dëgjuar muzikë, duke vallëzuar dhe duke ndjekur koncerte. Muzika është një pjesë e rëndësishme e kulturës së tyre dhe ndihmon për t’i mbajtur ata në një kënaqësi dhe lumtur sipërfaqësore .
Huxley shfaqi muzikën e poullarizuar të Brave New World si një tregues të cektësisë së saj emocionale.
Romani gjatë viteve intrigon edhe krijues të tjerë të cilët komponojnë ose e marrin si referencë për rrjedhat të zhanreve muzikore.
Në Hamburg të Gjermanisë themelohet grupi me emër “The Brave New World” dhe zgjati vetëm disa vjet. Grupi përbëhej nga disa multi-instrumentalistëve nga disa vende evropiane. Ata më 1972 realizuan albumin “Impressions On Reading Aldous Huxley” (Përshtypjet nga leximi i Aldous Huxley).
Siç mund të kuptohet nga emri i grupit dhe titulli i albumit, bashkimi i tyre ishte për të bërë interpretimin e tyre instrumental të romanit të Aldous Huxley “The New Brave World”. Duke qenë pothuajse tërësisht një grup instrumental (përveç disa vokaleve të rastit) ata krijuan një tingull unik. Përdorimi i instrumenteve frymore (druri), modeleve të veçanta të goditjes, flautit, saksofonit dhe stilofonit i jep muzikës së tyre një tingull të veçantë të botës tjetër.
Albumi është përzierje elementesh nga rocku psikodelik me muzikë elektronike ose burime avangarde, ritme hipnotike ose minimaliste, duke përfshirë modelin e zakonshëm të rrahjeve “motorike”.
Zakonisht përmendet si një album thelbësor në çdo koleksion të albumeve Krautrock, një zhanër i gjerë i rokut eksperimental që u zhvillua në Gjermaninë Perëndimore në fund të viteve 1960 dhe në fillim të viteve 1970.
Kënga direkt e frymëzuar nga romani “Brave New World” nga Aldous Huxley dhe pjesërisht nga poema “Du ma ikke sove” (Nuk duhet të flesh) nga poeti norvegjez Arnulf Overland vjen nga grupi norvegjezo – suedez, Kalandra. Kënga e tyre “Brave New World” nga viti 2018 na paralajmëron kaosin politik, ngrohjen globale dhe Scientologjinë, dhe se si ne si njerëz jemi kaq të lehtë të desensibilizuar nga reagimi ndaj sfidave tona globale me një premtim kënaqësie të menjëhershme brenda flluskave të sigurta të zhurmës gjithnjë e në rritje të mediave sociale dhe aplikacioneve digjitale.
Kryesuar nga katër muzikantë norvegjezë/suedezë, Kalandra është një grup alternativ me kitarat melankolike nordike popullore dhe të ashpra, duke gërshetuar melodi eterike në peizazhe muzikore të papërpunuara dhe të frikshme.
David Byrne, producent, aktor, shkrimtar, teoricien muzike, artist vizual dhe regjisor skocez-amerikan, themelues kompozitor kryesor, këngëtar kryesor dhe kitarist i grupit amerikan Talking Heads, i cili ka lënë gjurmë të pashlyeshme në zhanrin New Wave dhe muzikën eksperimentale, në vitin 2012, shtroi çështjen nëse muzika ishte bërë një ‘drogë e ngjashme me soma’, droga fiktive emocionale nga“ Brave New World”, në të cilin ajo nënshtron pasionet e shoqërisë dhe i mban njerëzit të ndarë. Përballë rritjes së shpërndarjes digjitale, aplikimeve të ndryshme personale të audios, Byrne pa një fat të ngjashëm të muzikës.
Tetëdhjetë vjet pasi “Brave New World” u botua, David Byrne e krahasoi drogën e Huxley – t me zakonet e dëgjimit të muzikës në epokën digjitale. Në librin e tij “Si funksionon muzika” Byrn shkroi:
Në Brave New World, Aldous Huxley imagjinoi një drogë të quajtur “soma” që bekoi të gjithë. A e ka kthyer teknologjia muzikën në një drogë të ngjashme me “soma”? A është muzika një pilulë që ju merrni që të garantohet gjenerim i një emocion të dëshiruar – lumturi, zemërim, qetësi?
Për t’i besuar shqetësimeve të David Byrne miliona dëgjues bëjnë rrugën e tyre nëpër botë me kufje në vesh me muzikë dhe platforma të ndryshme në to, a mjafton kjo që “soma” e Aldous Huxley të jetë në rrygën e saj për tu bërë realitet./Katror.info
Përgatiti:
