Kur pergamenti kalon gati 2000 vjet e varrosur nën grumbujt e hirit vullkanik nga mali Vezuv, është mjaft e vështirë të hapet, e lëre më të lexohet. Megjithatë, AI gjeti një mënyrë.
Gjegjësisht, shkencëtarët e Universitetit të Kentakit në SHBA lansuan një lloj sfide (Vesuvius Challenge) në mars. Ata publikuan mijëra imazhe të bëra me rreze X të rrotullave të karbonizuara nga Herculaneum, së bashku me softuer të patrajnuar të inteligjencës artificiale për t’i deshifruar ato. Çmimi kryesor u premtua për atë që deshifron më shumë pasazhe.
Dhe dikush hodhi hapat e parë – u deshifrua njëi fjalë. Domethënë, dy studentë e arritën ta bëjnë këtë në të njëjtën kohë: Luke Farritor, student i shkencave kompjuterike në Universitetin e Nebraska-Lincoln dhe Youssef Nader, student i biorobotikës në Universitetin e Lirë të Berlinit në Gjermani. Prandaj, të dy do të marrin çmimet e para në sfidë, shkruan Science Alert.
Mundesh me e lexu edhe…
Të dy Farritor dhe Nader identifikuan në mënyrë të pavarur fjalën “πορφυρας” (porphyras), që do të thotë “vjollcë”. Është fjala e parë e plotë që deshifrohet nga skriptet duke përdorur softuerin AI. Ngjyra vjollcë kishte një rol të rëndësishëm në Romën e lashtë; shpesh përfaqësonte pasurinë dhe statusin, përcjell Katror.info.
Ekspertët besojnë se kjo fjalë në rrotull mund t’i referohet rrobave ose gradës, megjithëse konfirmimi do të kërkojë analiza të mëtejshme. Inteligjenca artificiale, me trajnimin e duhur, mund të dallojë ndryshime shumë të vogla në strukturë në rrezet X, duke zbuluar goditje të ngjyrës që janë të padukshme për syrin e njeriut. Prandaj, shkencëtarët shpresojnë se zbulimet e mëtejshme do të pasojnë së shpejti.
Çmimi kryesor i Sfidës së Vesuvit prej 700,000 dollarësh shkon për këdo që deshifron katër ose më shumë pasazhe nga një prej këtyre rrotullave. Vezuvi shpërtheu në vitin 79 pas Krishtit dhe qyteti i Herculaneum u shkatërrua së bashku me Pompein. Rrotullat u gjetën në shekullin e 18-të, kur punëtorët hasën në mbetjet e një vile luksoze që mund t’i përkiste vjehrrit të Julius Cezarit.
Fatkeqësisht, shumë pak tekste të tilla të lashta kanë mbijetuar. Nëse këto rrotulla mund të lexoheshin pa u hapur (nëse hapën, ekziston rreziku që të shndërrohen në pluhur), ne mund të zhbllokojmë një pasuri të paçmueshme informacioni rreth jetës dhe mësimeve 2000 vjet më parë. /Katror.info
Përgatiti:
